ابهام در وضعیت حقوقی «مکانیسم ویژه» اتحادیه اروپا برای حفظ برجام

به گزارش پایداری ملی، یک روزنامه مستقر در بروکسل در گزارشی روز جمعه نوشته وضعیت حقوقی ساز و کاری که اتحادیه اروپا برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و حفظ مراودات مالی با ایران پیشنهاد کرده هنوز مشخص نیست.  

یک منبع در بانک مرکزی اروپا به این روزنامه گفته مقام‌های اتحادیه اروپا هنوز هیچ «رایزنی رسمی» با این بانک درباره این طرح خود که به «مکانیسم ویژه اروپا» معروف شده، انجام نداده‌اند.

کشورهای اروپایی در هفته‌های گذشته گفته‌اند قصد دارند در راستای تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای برجام «ساز و کار ویژه» را  برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و تسهیل پرداخت پول به ایران،  راه‌اندازی کنند.

روزنامه «براسل‌تایمز» در گزارش روز جمعه نوشته، درباره اینکه آیا چنین اقدامی از لحاظ حقوقی و عملی ممکن است ابهام وجود دارد.

یک سخنگوی اتحادیه اروپا در یک نشست خبری که پنجشنبه در  بروکسل برگزار شد در پاسخ به این سوال که آیا اتحادیه اروپا مشروعیت حقوقی مکانیسم پرداختی مورد نظر را تأیید می‌کند گفت «فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه نظرش را به صراحت در این باره ابراز کرده است. وی بدون توضیحات بیشتر گفت که تلاش‌ها برای تشکیل این مکانیسم ادامه دارد.

از سوی دیگر، یک منبع در «بانک مرکزی اروپا» گفت که هنوز هیچ رایزنی رسمی با این بانک در خصوص این طرح انجام نشده است. او گفت: «معمولاً با ما درباره فعالیت‌های حقوقی که مربوط به بخش مالی است مشورت می‌شود. البته در خصوص سایر فعالیت‌های قانونگذاری و درباره طرح‌هایی که خارج از فرایندهای رسمی تصمیم‌گیری اتحادیه اروپا هستند چنین مشورت‌هایی انجام نمی‌شوند.»

براسل‌تایمز نوشته از آنجا که «ساز و کار ویژه» قرار نیست بانک باشد، نیازمند مجوز بانکی از بانک مرکزی اروپا نیست. قرار است این ساز و کار مانند یک مرکز تهاتر باشد که در آن نفت ایران با کالاهای اروپایی معاوضه می‌شوند بدون آنکه پولی رد و بدل شود.

برخی از تحلیلگران شک دارند چنین ساز و کاری کارآمد باشد زیرا آمریکا می‌تواند شرکت‌های اروپایی را به دلیل تجارت با ایران تحریم کند. 

براسل‌تایمز نوشته صرفنظر از اینکه «ساز و کار ویژه» چه ساختاری داشته باشد شرکت‌ها راهی برای نقل و انتقال پول از آن بدون همکاری بانک‌ها نخواهند داشت. بانک‌ها هم به دلیل خطر تحریم‌های آمریکا ترجیح می‌دهند از تسهیل مبادلات مالی ایران خودداری کنند.

«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا ۱۸ اردیبهشت‌ماه به طور یکجانبه با نقض تعهدات آمریکا ذیل توافق هسته‌ای برجام کشورش را از این توافق خارج کرد. خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد تحریم‌های هسته‌ای که ذیل این توافق رفع شده بودند در دوره‌های ۹۰ و ۱۸۰ روزه احیا خواهند شد. 

ترامپ شامگاه دوشنبه ۱۵ مردادماه با امضای فرمانی رسماً دستور اجرای اولین بسته تحریم‌ها علیه ایران را صادر کرد. تصمیم ترامپ با مخالفت‌های زیادی در سراسر جهان رو به شده است و غیر از رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی، جامعه جهانی با آن مخالفت کرده‌اند.  دومین بسته این تحریم‌ها که بخش نفت و گاز ایران را هدف خواهد گرفت قرار است از ۴ نوامبر (۱۳ آبان‌ماه) اجرایی شوند.

کشورهای اروپایی ادعا کرده‌اند در تلاش برای حفظ برجام در برابر آثار فراسرزمینی این تحریم‌های آمریکا هستند.