افزایش آگاهی و بلوغ اجتماعی؛ راهکار ایمنی از آسیبهای فضای سایبری

به گزارش پایداری ملی، برنامه "ملاقات" رادیو گفت و گو این بار به دیدار حجت الاسلام دکتر سعیدرضا عاملی رنانی مدرس و پژوهشگر حوزه ارتباطات، علوم اجتماعی، موسس و مدیر دانشکده مطالعات جهان و استاد تمام گروه ارتباطات علوم اجتماعی رفته و با گفتگو با وی پرداخته که در ادامه می خوانید:

حجت الاسلام دکتر سعیدرضا عاملی رنانی به عنوان چهره ای صاحب نام و تاثیر گذار در حوزه ارتباطات و مدرس و پژوهشگر این عرصه طی چندین دهه در زمینه های گوناگون علوم اجتماعی و ارتباطات قلم زده و دارای آثار متعددی است.
حجت الاسلام سعید رضا عاملی در دی ماه سال ۱۳۴۰ چشم به جهان گشود. وی پیش از انقلاب اسلامی و در ۱۵ سالگی به آمریکا رفته و در رشته مکانیک تحصیل می کند. با توجه به فضا و شرایط سیاسی آن روز، با گروه های فعال سیاسی و انجمن ارتباطات اسلامی در ارتباط بوده و درس را رها می کند و در سال ۱۳۵۸ نیز به ایران باز می گردد.

ملاقات: دلیل برگشت شما از آمریکا به ایران همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی چه بود؟

حجت الاسلام عاملی: فضای انقلاب به گونه ای بود که همه کسانی که در خارج کشور برای پیروزی انقلاب تلاش می کردند علاقمند بودند به کشور خود بازگردند و خدمت کنند. هدفم از بازگشت از آمریکا به کشور، خدمت به انقلاب و ملت ایران بود. مدتی در جهاد سازندگی سیستان و بلوچستان و روستاهای اطراف کرج فعالیت کردم، با آغاز جنگ به جبهه و منطقه بازی دراز رفتم. پس از آن در رشته ادبیات عرب مدرسه رضویه قم تحصیل کردم. سال ۶۷ با پایان جنگ تصمیم گرفتم دوباره به دانشگاه برگردم و تا سال ۱۳۷۲ همزمان هم در دانشگاه و هم در حوزه تحصیل می کردم و در جبهه نیز معاون لشکر ۱۰ سیدالشهداء بودم. اما دو ماه پس از پایان جنگ تحمیلی به طور کامل با کار نظامی خداحافظی کردم. به دلیل اینکه روحیه نظامی نداشتم و فقط به عنوان انجام وظیفه در جبهه حاضر شدم.

ملاقات: پس از پایان جنگ به چه فعالیتی مشغول شدید؟

حجت الاسلام عاملی: در سال ۱۳۶۸ وارد دانشگاه تهران و مشغول تحصیل در رشته جامعه شناسی شدم ،پس از گذراندن دوره کارشناسی به ایرلند رفتم و دوره کارشناسی ارشد را در مدت یک سال به پایان رساندم.

ملاقات: پایان نامه فوق لیسانس شما در ایرلند پیرامون چه موضوعی بود؟

حجت الاسلام عاملی: موضوع پایان نامه ام در مقطع کارشناس ارشد پیرامون رابطه تلویزیون و باورها و آداب و رسوم دینی مردم ایرلند بود. ایرلند یک کشور دینی و جزو چهار کشور کاتولیک دنیاست و در آن زمان کلیسای کاتولیک، مدیریت بیمارستان ها و مدارس را در اختیار داشت. تلویزیون رسمی ایرلند در سال حدود ۴۸۰ برنامه مذهبی پخش می کرد. با توجه به این مسئله، نسبت مذهبی بودن مردم ایرلند با تلویزیون رسمی آنها را به عنوان موضوع پایان نامه فوق لیسانس انتخاب کردم. برای گذراندن دوره دکتری نیز، به لندن رفتم و جهانی شدن، آمریکایی شدن و هویت مسلمین بریتانیا را موضوع پایان نامه ام انتخاب نمودم.


ملاقات: در شرایطی که بسیاری از شبکه های اجتماعی با موازین رایج سنتی ما همساز نیستند چه باید کرد؟

حجت الاسلام عاملی: ما باید بپذیریم وارد شرایط جدید زندگی شده ایم. تا زمانی که شرایط جدید زندگی و طبیعت فناوری جدید را درک نکنیم نمی توانیم راهکاری را عملیاتی کنیم. دوران زندگی کردن در موقعیت های مکانی به پایان رسیده و یک فضای جدیدی به وجود آمده است. تنها راهکار مصون از آسیب های فضای مجازی در شرایط فعلی، بالا بردن شناخت و بلوغ اجتماعی و ایجاد فضای تعامل با دیگران بر مبنای عدالت اجتماعی است. طبق شاخص بندی و بررسی های انجام گرفته، نمره سواد اینترنتی در ایران ۱۲ است و متاسفانه سطح استفاده دولت از خدمات الکترونیک بسیار پایین می باشد. دولت های ما به هزینه های این فضا توجهی ندارند و فقط ۵/۰ تا ۷۵/۰ یک درصد از بودجه ملی ما به فناوری اطلاعات اختصاص داده می شود.

ملاقات: با توجه به فواید فضای مجازی و دولت الکترونیک اما اراده لازم برای ترسیم چشم انداز کلی دیده نمی شود. ارزیابی شما چیست؟

حجت الاسلام عاملی: اقدامی همچون شکل گیری شبکه ملی اطلاعات که سرمایه ای برای ذخیره تمام داده های ملی محسوب می شود، اقدامی مثبت بود. اما همچنان با نقطه ایده آل فاصله داریم. دولت کره با ۱۰ هزار نفر نیروی IT انقلاب فناوری اطلاعات را انجام داد و سال ۲۰۱۱ را پایان دوران مراجعه حضوری به دولت اعلام کرد. بنابراین اگر شهرسازی شهرداری تعطیل شود و تراکم توسط سیستم تعرفه سازی شود و به فروش برود جلو فساد فروش تراکم گرفته خواهد شد. اگر سیستم گمرک کشور، الکترونیک شود درآمد ۲ هزار میلیاردی آن به ۲۰ هزار میلیارد هم خواهد رسید. بنابراین اقدامات خوبی انجام شده اما سرعت تغییرات در کشور ما بسیار پایین است و به پیشرفت های بیشتری نیاز داریم.

ملاقات: راهکار شما برای افزایش شتاب و سرعت در پیشرفت تحولات کشور چیست؟

حجت الاسلام عاملی: ارزش های ترسیم شده کشور ما ارزش های والایی است اما در پیاده سازی آن ها مشکل داریم و باید گره ها را شناسایی و به فرصت تبدیل کنیم. باید ضعف ها را پذیرفته و برنامه ها و مواجهه های ضعیفی که در طول این ۴۰ سال با فناوری داشتیم را مورد واکاوی و بازمهندسی مثبتی قرار دهیم.