در هر سناریو تهدید علیه کشور،بی شک بخشی از آن تهدید سایبری خواهد بود

سردار جلالی رئیس سازمان پدافندغیرعامل کشور،درهمایش "مدیران کل پدافند غیر عامل استانداری های سراسر کشور" که در محل وزات کشور و بمناسبت " ماه پدافند سایبری" برگزار شد ،ضمن ارائه کلیاتی از پدافند غیر عامل در بحث سایبرگفت: اولین بحثی که در این راستا مطرح می باشد آن است که حوزه سایبری از کجا و کی شروع شده و در حال حاضر چه حوزه هایی را در بر گرفته است، در گذشته فضای سایبر یک فضای عمومی بوده و هر فردی از نگاه خود در فضای سایبر چارچوبی برای خود متصور بود به طور مثال فردی که در حوزه فرهنگی کار می‌کند فضای سایبر را از دید فرهنگی می‌نگرد،اما امروزه فضای سایبر در همه حوزه‌ها ی مختلف گسترش یافته است از جمله می‌توان به حوزه‌های خدمات درمانی ، حوزه‌های مالی ، قضایی ، دانشی ،اداری ، حکومتی اشاره کرد که در واقع این فضای بسیار گسترده ،کار کردهای مختلفی دارد و این حوزه‌ها در کشورهای مختلف متناسب با روند کاری آن کشور تعیین شده است.

*جنگ سایبری پنجمین عرصه جنگ*

وی ادامه داد؛ در فضای سایبر ممکن است حوادث مختلفی رخ دهد از حوادث جزء گرفته تا حوادث کلی و بزرگ ؛ ولذاهر حادثه ای که اتفاق می‌افتد را نمی‌توان یک جنگ سایبری قلمداد کرد ، در واقع حوادثی که در این فضا صورت می‌گیرد را می‌توان به لایه‌های مختلف از نظر اهمیت تقسیم کرد از یک هکر فردی که در لایه پایین قرار دارد تا سطح عالی آن که یک تجربه عملیات مشترک سایبری فیزیکی می‌باشد لذا در بررسی حوادث سایبری می‌توان گفت که موضوع از یک نفوذ ساده شروع می‌شود و با جابجایی اطلاعات و تخریب دستگاه مورد نظر وارد بحث دفاع از منظر امنیت ملی خواهد شد،برای مثال حادثه گازی که یک نمونه از حملات سایبری انفجار در خطوط انتقال گاز روسیه به سیبری که بر اثر تاخیر و انسداد عملکرد سنسور ها در تنظیم فشار لوله اتفاق اقتاد منجر به یک انفجار بزرگ شد و باعث بزرگترین انفجار غیر هسته‌ای در جهان شد، به طور کلی در جنگ‌ها عرصه‌های مختلفی وجود دارد که فضای سایبری بعد از عرصه زمین ، هوا ، دریا و فضا، پنجمین آنها می‌باشد که به عرصه‌ها دیگر نیز نفوذ دارد به همین دلیل موضوع جنگ سایبری بسیار جدی است.

*لایه های جنگ سایبری*

جلالی در ادامه ضمن بیان چارچوب‌های نظریه های تهدید سایبر گفت: اولین چارچوب در این بحث ، شناخت تهدید است که از لایه پایین که نفوذ یک هکر ساده است شروع شده و به لایه بالایی که می تواند به یک جنگ سایبری که یک اقدام پیش دستانه از یک جنگ کامل باشد منتهی شود ، امروزه هر نوع سناریو تهدید که بر علیه یک کشور صورت می‌گیرد حتماً بخشی از آن حمله سایبری می‌باشد ، به طور مثال در یک جنگ نظامی کشور حمله کننده مطمئناً در صدد بهم ریختن نظامات اداری ، خدماتی و در یک جمله بهم زدن تعادل کشور مورد حمله از طریق فضای سایبر خواهد بود .

*هدف ازجنگ سایبری *

فرمانده قرارگاه دفاع سایبری گفت:در تهدیدات سایبری اگر حمله کننده یک هکر یا گروهی از هکرها ‌باشد منشاء تهدید یک فرد یا یک گروه هکری است و حوزه خطر آن حوزه‌ای محدود است یعنی امنیت حوزه فردی در خطر قرار می‌گیرد این حوزه را حوزه ایمنی می‌گوییم،چنانچه منشاءِ تهدید یک گروه یا تیم هکری متشکل از دو نفر یا چند صد نفر باشد و افراد هر کدام یا هر تیم در حوزه تخصصی سایبری خود کار می‌کنند این گروه‌ها را گروه تروریستی هکری گویند ، سطح خطر ایجاد شده این گروه‌ها در سطح امنیت عمومی می‌باشد این لایه را حوزه امنیت سایبری گویند ، سطح دیگر از تهدید آن است که به جای یک فرد یا یک گروه یک کشور یا دولت تهدید را انجام ‌دهد یعنی منشاء حمله یک کشور یا چند کشور می‌باشند و حوزه آن یک حوزه پراهمیت و پر خطر است مانند حمله به نیروگاه هسته‌ای توسط یک کشور یا نظام پولی و بانکی،سطح خطر ایجاد شده در این بخش ، سطح خطر امنیت ملی است لذا این حوزه را جنگ سایبری گویند.

*مصداق جنگ سایبری*

وی ادامه داد:مهمترین لایه ، لایه جنگ سایبری است که باید عملیات پدافند سایبری در آن صورت گیرد گرچه لایه دوم نیزکه در سطح امنیت عمومی سایبری است مورد حمایت نظام پدافندی سایبری قرار می‌گیرد ولی در آن به صورت مستقیم دخالت نمی‌کند در لایه دوم بخش هایی مثل وزارت ارتباطات ،پلیس فتا ، دستگاه قضایی و دیگر دستگاه‌ها زیرربط متولی می‌باشند اما در لایه سوم به دلیل قرار گرفتن در سطح امنیت ملی ،عملیات پدافندی سایبری توسط دستگاه های اجرایی و قرارگاه پدافند سایبری هستند انجام می پذیرد و برای پیگیری حقوق قانونی(دفاع حقوقی و قانونی سایبری)این نوع حملات بایستی به دادگاه بین المللی مراجعه کرد این مسئله خود یک چالش پیشرو است البته سطح چهارمی نیز در این لایه‌ها وجود دارد که چند کشور به چند کشور حمله سایبری انجام می گیرد ، این دو لایه آخر مربوط به پدافند سایبری می‌شود و در حوزه بین المللی قرار می‌گیرد ، نکته مهم در لایه‌های سوم و چهارم آن است که حتماً باید در حوزه پر اهمیت و پر خطر باشد تا بتوان به آن مصداق جنگ سایبری داد.

*ویژه گی های سلاح سایبری*

جلالی پس از برشمردن لایه های جنگ سایبری به ویژه گی های سلاح سایبری پرداخته و گفت : سلاح سایبری پنج ویژگی دارد ویژگی اول ، این ویروس یا سلاح سایبری متشکل از چند لایه می‌باشد، ویژگی دوم آن رمزدار بودن این لایه هاست ، سومین ویژگی هوشمند بودن به صورتی که قابلیت تشخیص محیط مورد نظر را دارا می باشد، ویژگی بعدی آن است که از راه دور فرمان پذیر است یعنی اطلاعات را گرفته و ارسال می‌کند سپس دستور تخریب را دریافت و انجام می‌دهد و آخرین ویژگی قدرت پنهان شوندگی این ویروس ها یا سلاح سایبری می باشد یعنی امکان دارد چندین ماه از کار افتاده و قابل دسترسی توسط آنتی ویروس های مختلف نباشد که با ویروس های معمولی کاملا متفاوت است و البته توسط آزمایشگاه های تخصصی ویروس شناسی قابل تشخیص می باشد.

* زیرساخت سایبری *

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور در بخش دیگر زیرساخت های فناوری اطلاعاترا به چهار دسته تقسیم کرده و گفت:اولین دسته زیرساخت ها ، لایه های حیاتی کشور می باشد که توسط نرم افزار های خاصی مدیریت می شوند و از کار افتادن آنها موجب خطر در سطح امنیت ملی و کشور می شود به طور مثال نرم افزار های مدیریتی نظام پولی و بانکی کشور ،دسته دوم این زیرساخت زیر ساخت های حساس می باشد که در آن ازنرم افزار هایی استفاده می شود که در صورت نفوذ به آن قابلیت مدیریت جامعه مختل می شود، این دسته از زیرساخت ها بیشتر باعث بی نظمی اجتماعی در سطح کشور می شوند نه خسارت و تخریب ،زیرساخت بعدی زیرساخت های مهم نام دارد که شبیه اتوماسیون اداری می باشد ،البته اتوماسیون اداری که در بخش هایی کم اهمیت یا سطح امنیت پایین نسبت به بقیه زیرساخت های کشور باشد ، وچهارمین زیرساخت ، و زیرساخت در سطح دستگاه های اطلاع رسانی است که نسبت به بقیه زیرساخت های سایبری از اهمیت کمتری برخور دار می باشد،بطور مثال در این بخش می توان به سایت های اطلاع رسانی اشاره کرد .

* اهداف پدافند سایبری*

جلالی در ادامه ضمن برشمردن اهداف دفاع سایبری گفت : اولین هدف کاهش آسیب پذیری و ایمنی زیرساخت های فضای سایبر می باشد ، هدف بعدی افزایش بازدارندگی و تولید قدرت در فضای سایبری است ، سومین هدف ،تداوم فعالیت های ضروری سایبری کشور است ،هدف بعدی ارتقای پایداری زیرساخت های سایبری در برابر تهدیدات است و از دیگر اهداف اساسی ؛ بومی سازی نرم افزارها ، تسهیل مدیریت بحران در فضای سایبری و الگو سازی مدل دفاع بصورت کامل می باشد که از جمله اهداف دفاع سایبری است ،که در مورد هر کدام بحث ، تبادل نظر و کارهای عملیاتی باید انجام پذیرد .

*عملیات اجرایی رصد و پایش فضای سایبری*

فرمانده قرارگاه دفاع سایبری گفت : عملیات اجرایی رصد و پایش فضای سایبری به دودسته تقسیم می شود اولین دسته مربوط به فرایند و اقدامات راهبردی بوده و دسته دیگر مربوط به حوزه فنی و تخصصی می باشد ، در دسته اول باید تهدید پایش شده، مانیتورینگ صورت گیرد و در آخر تهدید را تشخیص دهیم که دراین راستا دو سطح ، استراتژیک و فنی وجود دارد، سطح استراتژیک کار جمع آوری اطلاعات در آن صورت می گیرد و در سطح فنی از دو سامانه DOC , SOC استفاده خواهد شد که در حال حاضر این سامانه ها در دست تولید بوده و در آینده مورد استفاده اجرایی و فنی قرار خواهد گرفت ،به طور کلی کشف آسیب پذیری عبارت است از تاثیر تهدید بر وضع موجود و تحلیل و اندازه گیری پیامد ،یعنی چنانچه پیامد شما را به چالش بکشد آسیب پذیری به وجود آمده است و لذا در بحث کشف آسیب پذیری به موارد خاصی باید توجه کرد که یکی ازاین موارد آزمون نفوذ پذیری می باشد یعنی اقداماتی که باعث کشف راه های نفوذ به آن سیستم است که این اقدامات باید توسط افراد متخصص آن سیستم انجام گیرد .

*تهیه آیین نامه رزمایش سایبری*

وی در خاتمه با اشاره به اقدامات انجام گرفته گفت : در جهت بهبود و عملیاتی کردن هرچه بهتر اهداف پدافند غیرعامل در این حوزه در حال حاضر آیین نامه رزمایش سایبری تهیه شده است که در اختیار دستگاه های مربوطه قرار خواهد گرفت تا بهره برداری لازم از آن صورت گیرد در همین راستا همکاران بنده در سازمان پدافند غیر عامل کشور الزاماتی نیز در آینده نه چندان دور برای زیرساخت های حیاتی کشور تعیین خواهند کرد و امیدواریم در حوزه سایبری به امنیت کامل برسیم.