آیا امنیت اقتصادی ترکیه در گرو ایران است؟

در حالی که آمریکا تلاش می‌کند تا تحت تأثیر تحریم‌ها رابطه میان کشور‌های مختلف با ایران را به هم بزند، در عمل نتیجه عکس گرفته است. چرا که برخی کشور‌ها همچون ترکیه به لحاظ اقتصادی و امنیتی به رابطه با ایران نیازمندند.

آمریکا پس از خروج از برجام در اردیبهشت ماه سال جاری و آغاز تحریم‌های یک جانبه اش علیه ایران از متحدانش خواست تا این کشور را در اجرای تحریم‌ها از طریق محدود کردن روابط تجاری شان با ایران یاری کنند. در پی این ماجرا کشور‌هایی مثل ژاپن و هند که از ایران نفت وارد می‌کنند با هدف کسب معافیت تحریم نفتی وارد مذاکره با آمریکا شدند.

اما در این میان برای آمریکا قطع مراودات اقتصادی ترکیه با ایران بیشتر حائز اهمیت است، زیرا ترکیه اصلی‌ترین مشتری ایران در انرژی فسیلی به حساب می‌آید. این کشور بیش از ۵۰ درصد سوخت فسیلی نفت و گاز را از ایران تامین می‌کند و با توجه به اینکه رگ حیاتی ایران نفت و سپس گاز می‌باشد از دست دادن چنین مشتری‌ای به ضرر ایران و به سود آمریکا در راستای اقدامات ضد ایرانی اش است.

ترکیه به دنبال عدم وابستگی بیشتر به روسیه.

اما اینکه ترکیه ایران را در این مسیر تنها بگذارد و به حمایت از تحریم آمریکا بپردازد نیز به ضرر خود این کشورتمام می‌شود.

مسئله این است اگر ترکیه اقدام به کاهش واردات نفت و گاز از ایران کند، مجبور به معامله حامل‌های انرژی با روسیه می‌شود و با توجه به اینکه درصد بالایی از گاز ترکیه در حال حاضر توسط روسیه تامین می‌شود، ادامه این روند به وابستگی کامل ترکیه به همسایه شمالی اش می‌انجامد.

آمریکا خشمگین از بهبود روابط ایران- ترکیه

ایران و ترکیه در سال‌های اخیر به دلیل اختلاف نظر در مسائل استراتژیکی منطقه و به خصوص عدم اتفاق نظر بر سر بقای بشار اسد روابط چندان خوبی نداشتند، اما از سال گذشته روابط دیپلماتیک دو کشور بهبود یافت. به طوری که برای گسترش مراودات تجاری هدف گذاری ۳۰ میلیارد دلاری را در چشم انداز روابط تجاری شان مد نظر قرار دادند تا از بازار مشترک سود خوبی را بدست آورند.

همین امر نیز به نوبه خود باعث خشم آمریکا شده است. این عصبانیت آمریکا را می‌توان در اعزام هیاتی آمریکایی به آنکارا بعد از تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج یکجانبه این کشور از توافق برجام ملاحظه کرد. در این دیدار نمایندگان واشنگتن تلاش کردند تا بازرگانان و اعضای وزارت خزانه داری ترکیه را متقاعد کنند تا روابط شان با تهران را کاهش دهند.

بن بست آمریکا در آنکارا.

اما این مذاکرات آمریکا را با بن بست مواجه کرد، در این مذاکرات آمریکا نتوانست آنکارا را برای توقف رابطه با تهران قانع کند. پس از این مذاکره مقامات ترکیه از این تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا ابراز تأسف کرده و اعلام نمودند آنکارا قصد ندارد از واشنگتن در اعمال تحریم علیه تهران حمایت کند حتی ترکیه با صدور بیانیه‌ای ایران را شریک تجاری خود خواند و از حمایت خود از ایران در دوران تحریم‌ها خبر داد.

مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز در این زمینه گفته بود که ترکیه با تحریم ایران مخالف است و ملزم به اجرای آن نیست.

سکوت آمریکا در قبال شروط ترکیه

روزنامه دیلی صباح نیز در گزاشی خبر داد در ادامه این تحولات، ترکیه شروطی را برای آمریکا در قبال همراهی با تحریم‌ها علیه ایران مطرح کرده است.

نخست اینکه، اختلاف موجود بین دو کشور در مورد آنچه آن‌ها در سوریه به دنبالش هستند، از جمله آینده گروه تروریستی PKK و واحد‌های مدافع خلق (YPG) در سوریه باید ازمیان برود.

ثانیا، ایالات متحده باید فتح الله گولن و اعضای گروه تروریستی او را که در خاک ایالات متحده فعالیت می‌کنند، به ترکیه بازگرداند.

علاوه بر این، واشنگتن ملزم به پوشش زیان‌های اقتصادی کوتاه مدت و بلند مدت ترکیه در ارتباط با تحریم‌ها علیه ایران می‌باشد؛ نیاز به توضیح واشنگتن بابت چگونگی جبران کمبود نفت و گاز این کشور که تا به این روز از ایران تأمین می‌کرده است.

آمریکایی‌ها تا کنون به شروط ترکیه پاسخی ندادند که همین موضوع هم حکایت از این دارد که برای ترکیه متحدی بهتر از ایران وجود ندارد.

هیجان شرکت‌های هواپیمایی ترکیه یا برنامه ریزی رسانه ای؟

اما در این میان رسانه‌های ترکیه در این روز‌ها با درج تیتری با محتوای اینکه تحریم علیه ایران برای ترکیه منفعت خواهد داشت خبری دادند که شرکت‌های هوایی انگلیس، هلند و فرانسه به علت تحریم آمریکا قصد ترک ایران را دارند.

دو شرکت هواپیمایی ترکیش ایر لاین و پگاسوس که هر دو به ترکیه تعلق دارند، احتمال میدهند که میزان استفاده مسافران ایرانی از پرواز‌های آنها، دست‌کم در حد بیست درصد افزایش پیدا کند.

آن‌ها اعلام کردند که شمار قابل توجهی از ایرانیان مقیم پاریس و لس آنجلس آمریکا در آینده‌ای بسیار نزدیک، از پرواز‌های دارای قیمت و کیفیت مناسب پگاسوس و ترکیش استفاده خواهند کرد و با این اوصاف پس حتما مسافران ایرانی بیشتری راهی فرودگاه‌های استانبول خواهند شد.

انعکاس این خبر نشان می‌دهد رسانه‌های ترکیه از هم اکنون مشغول زمینه چینی هستند تا در دوران اعمال تحریم‌های سنگین علیه ایران شرکت‌های هواپیمایی و سایر فعالان اقتصادی شان وارد بازار ایران شوند. چرا که این روز‌ها اقتصاد این کشور نیز حال و روز خوشی ندارد.

اعمال نسخه تحریم آنکارا

در حالی که ترکیه نیز با شرایط اقتصادی سختی دست و پنجه نرم می‌کند، آمریکا تلاش می‌کند این کشور را نیز همچون ایران تحت فشار قرار دهد. در این خصوص می‌توان به به اقدام تحریم دلاری ترامپ علیه ترکیه پس از بازداشت کشیش آمریکایی در ترکیه به اتهام جاسوسی و همکاری با سازمان فتح الله گولن توسط دولت این کشور اشاره کرد.

اعمال تحریم علیه ترکیه موجب شده ارزش پول ملی این کشور با کاهش مواجه شود، اما آمریکا تنها به این تحریم بسنده نکرده و اقدام به تحریم شخصیت‌های نیز نموده است، به طوری که وزارت خرانه‌داری این کشور عبدالحمید گل وزیر دادگستری ترکیه و سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه را در لیست سیاه تحریم‌های خود قرار داده است.

آمادگی ترکیه برای مقابله با تحریم

بینالی ایلدیریم رئیس پارلمان ترکیه هم در خصوص جنگ اقتصادی که آمریکا راه انداخته بود به طور شفاف اعلام کرد مواضع خصمانه‌ای که آمریکا علیه ایران سپس روسیه و حالا برای ترکیه راه انداخته همبستگی مارا با ترکیه و روسیه از بین نخواهد برد و آمریکا نیز هم پیمانی جز دلار نخواهد داشت.

در این میان اتحاد ایران و ترکیه در مقابل آمریکا قابل توجه هست، اینکه کشور‌هایی مانندایران و ترکیه این گونه تحت تاثیر محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها از سوی آمریکا قرار گرفته اند تاثیر مثبتی در روابط این دو کشور نیز داشته است.

دوستی میان ایران و ترکیه بهتر از قبل شده است و هر دو کشور از همدیگر در مقابل تحریم آمریکا حمایت می‌کنند. هرچند در خصوص سیاست‌های منطقه‌ای اختلاف نظر دارند، اما چیزی که بروز و ظهور پیدا کرده است نزدیکی دو کشور در مقابل آمریکا است.