ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
امسال این سوال برای بسیاری پیش آمد که چه بلایی بر سر مگس‌های سفید شهر آمده؟ مگس هایی که تابستان به تابستان شهروندان تهرانی به مزاحمت های فصلی‌شان عادت کرده بودند.
به گزارش پایداری ملی، «مگس سفید»، «پشه سفید»، «سفید بالک»، «عسلک» و... این‌ها همه اسم‌هایی بود که روی موجودات سفید رنگی گذاشته شده بود که طی چند سال گذشته در دل تابستان به آمدن دسته جمعی و طغیانشان در معابر شهر عادت کرده بودیم. مگس‌های سفیدی که حضورشان در کنار درختان توت پررنگ تر بود و در برهه‌ای از زمان به اندازه‌ای وجودشان آزار دهنده و چشم‌گیر شد که حتی برای کسانی که مشکلات تنفسی داشتند هم مشکل ساز شد. هر کس بنا به فرضیه‌ای که داشت برای علت وجودی شان فرضیه‌ای را مطرح می‌کرد. برخی‌ها آن را به آب راکد دریاچه چیتگر در غرب تهران نسبت می‌دادند و بعضی دیگر از استفاده بیش از اندازه از سموم دفع آفات می‌گفتند که باعث از بین رفتن حشرات شکارگر شده بود.
شهرداری هم در این میان بی‌کار ننشسته بود و برای کم کردن آنها از روش‌های متفاوتی کمک می‌گرفت مثل استفاده از نوارهای زرد روی تنه ها و شاخه‌های درختان که گویا رنگ مورد علاقه‌شان بود و برای این موجودات ریز حکم تله را داشت؛ اما با این حال ها عده ای می گفتند که برای برطرف کردن مشکل این حشرات در پایتخت چیزی نزدیک به پنج سال وقت لازم است؛ ولی امسال در کمال ناباوری و بر خلاف انتظارها هیچ خبری از هجمه این موجودات سفید در پایتخت نبود.
مگس‌های سفید از کجا آمده بودند؟
شهرداری هم در این میان بی‌کار ننشسته بود و برای کم کردن آنها از روش‌های متفاوتی کمک می‌گرفت مثل استفاده از نوارهای زرد روی تنه ها و شاخه‌های درختان که گویا رنگ مورد علاقه‌شان بود و برای این موجودات ریز حکم تله را داشت؛ اما با این حال ها عده ای می گفتند که برای برطرف کردن مشکل این حشرات در پایتخت چیزی نزدیک به پنج سال وقت لازم است؛ ولی امسال در کمال ناباوری و بر خلاف انتظارها هیچ خبری از هجمه این موجودات سفید در پایتخت نبود.
مگس‌های سفید از کجا آمده بودند؟
در توصیف این موجودات فصلی آمده است که آنها مگس‌هایی سفید از گروه سفید بالکان هستند. اما در تعریف‌هایی که برای این حشره تابستانی آمده می‌گویند که این این حشره نوعی آفت است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به وجود می آید. این موجودات عموما در زیر برگ‌ها قرار می گیرند و از شیره گیاهان تغذیه می کنند و به مرور زمان باعث تضعیف شدن و از بین رفتن آنها می شوند که در این بین بیشتر، درختانی مثل توت و زبان گنجشک در تهران میزبان این حشرات تابستانی هستند. از طرفی عده‌ای می‌گویند سفیدبالک‌ها همانند شته‌ها از توانایی بسیار بالایی در تولید مثل برخوردارند و جمعیت خود را در مدت زمان کوتاهی بسیار افزایش می‌دهند.
بیآبی قوی‌ترین حدس غیبت امسال این حشرات
همین موضوع دلیل خوبی بود تا سراغ«اسماعیل کهرم» کارشناس و
مشاور رئیس سازمان محیط زیست برویم. تا از او بپرسیم که چرا امسال خبری از
حشرات سفید نیست و اثری از طغیان فصلی آنها در پایتخت نمی‌بینیم.
آقای
کهرم می‌گوید در اروپا به این مگس‌های فصلی می‌گویند «May Fly»
چون هر سال حوالی اردیبهشت و ماه می سروکله‌شان پیدا می‌شود. حشراتی که از
دید آقای کهرم نمی‌توان به طور دقیق علتی برای پیدایش و یا نبودشان گفت:
«حیات وحش در شهر یک عامل متحرک است و همیشه ثابت نیست. به عنوان مثال ما
تا ۴۰ سال پیش در تهران فاخته نداشتیم ولی الان داریم چون این‌ها از شمال
شرقی و سمت خراسان مهاجرت کرده‌اند و می روند. در مورد حشرات هم همین است
به خصوص در مورد پشه‌ها و مگس‌ها که به خاطر سبک وزن بودن با حرکات باد و
غیره می‌آیند، بعد حرکت می‌کنند و می‌روند.
تا آنجایی که من می‌دانم دلیل طغیان این‌ها بر ما به طور کامل مشخص نیست؛ برای همین نمی‌توانیم فرضیه پردازی کنیم فقط می‌توانیم حدس بزنیم و بگوییم به عنوان مثال دلیل وجود آنها مثلا استفاده از سموم دفع آفات نباتی برای جانواران دیگر است. ولی در مورد نبودشان حدس من این است که ما روزهای خشکی را می‌گذرانیم. از طرفی مگس‌ها وپشه ها هم زندگی شان بسیار به آب وابسته است؛ چون تخم گذاری‌شان را در آب انجام می‌دهند و چون ما دراین فصل در تهران دچار کم آبی و بی آبی بوده‌ایم یکی از دلایل کاهش جمعیت این مگس ها می‌تواند همین موضوع باشد.»
شهرداری برای مگس‌ها چه کرد؟
خیلی‌ها در این میان شهرداری را مسئول رسیدگی به این ماجرا می‌دانستند و معتقد بودند که این سازمان با فعالیت و عملکرد خودش می‌تواند در از بین بردن یا کاهش این حشرات موثر باشد تا جایی که کمتر از یک ماه پیش علی محمد مختاری رئیس سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری در یک مصاحبه نسبت به برطرف کردن معضل مگس‌های سفید گفت: «ما در شهرداری از زمستان سال گذشته اقدامات خود برای مبارزه با این آفت را شروع کرده‌ایم که همچنان ادامه دارد. این مبارزه شامل اقدامات مکانیکی مانند شست‌وشوی درختان از ساعت ۱۲شب تا ۵صبح، جمع‌آوری برگ‌های درختان در پاییز سال گذشته و تحویل آنها به سازمان پسماند به منظور سوزاندن و مبارزه طبیعی بوده است. با این وجود رییس سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران امیدوار است که امسال روند حضور و مشاهده سفیدبالک‌ها در شهر کاهش داشته باشد.»
استفاده از نوارهای زرد مفید است؟
وقتی صحبت از اقدام برای جلوگیری از مگس‌های سفید می‌شود آقای کهرم این حشرات را موجوداتی کاملا بی آزار می‌داند و معتقد است که استفاده شهرداری از این نوارهای زرد برای از بین بردن آنها بیش از اینکه سود داشته باشد زیان بار است.
«راستش من نمی دانم که این نوارهای زرد دفع کننده هستند یا جذب کننده؛ ولی فکر می‌کنم که ضررشان بیشتر از منفعت‌شان است برای اینکه این‌ها ترکبیات سمی هستند که تنفس آن می‌تواند برای مردم و عابران در سطح شهر آسیب‌رسان باشد و به قول معروف باید گفت که عدم آن به ز وجودش است.»
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!