«دنیس راس»، نماینده ویژه آمریکا در امور اختلافات اعراب – اسرائیل از سال 1993 تا 2001 و مشاور رئیسجمهور آمریکا در امور خاورمیانه و جنوب آسیا از سال 2009 تا 2011، یادداشتی را در نشریه آمریکایی نیویورکتایمز در خصوص شیوه مذاکره با رئیسجمهور جدید ایران منتشر کرده است.
وی در این یادداشت که خلاصهای از آن به استحضار مخاطبان گرامی میرسد، تصریح کرده است: «انتخاب حسن روحانی بهعنوان رئیسجمهور جدید ایران این احساس را ایجاد کرده است که امکانهای جدیدی برای پیشرفت در خصوص مساله هستهای ایران بهوجود آمده است. ما باید به این امکانها پاسخ دهیم اما با احتیاط.»
راس که معتقد است رئیسجمهور جدید ایران بههر توافقی که در خصوص مساله هستهای دست یابد، این توافق باید با موافقت رهبر عالی این کشور باشد، به غرب هشدار داده است که خیلی زود است که بخواهد برای نشان دادن حسن نیت به ایران، تحریمها را لغو کند.
این تحلیلگر آمریکایی با طرح این ادعا که احتمال دارد یکی از علل انتخاب روحانی هم تحریمهای غرب بر ضد ایران باشد، این تصور که رفع تحریمها میتواند منجر به حصول توافق یا گامهای ایران در راستای تطبیق با وظایف بینالمللیش شود را احمقانه خوانده است.
بر اساس گزارش فوق، طی سالهای گذشته و در شرایطی که غرب بعضا با ایران مذاکره کرده و بعضا دست از مذاکره کشیده است، ایرانیان بر تعداد سانتریفیوژهای خود افزودهاند و آنها را به 17000 رساندهاند و همچنین موفق شدهاند که نسل بهتری از سانتریفیوژ را تولید کنند. چنین امری وقت را بر غرب تنگ کرده است تا نتواند مطمئن شود که ایران به قابلیت تولید سلاح هستهای دست پیدا نمیکند.
دنیس راس این باور را مطرح کرده که آمریکا باید «پیشنهاد آخر» را به ایران بدهد که شامل آن چیزی باشد که نهایتا آمریکا حاضر به پذیرش آن است و این پیشنهاد حتی در صورتی که شرکای آمریکا در مذاکرات و بالاخص روسیه با آن مخالف باشند، با ارائه شود. آمریکا باید به روحانی یک شانس بدهد اما زمان هم نباید نامحدود باشد.
یادداشت راس حاکی است: دیپلماسی معمولا دو عنصر دارد: از بین بردن توجیهات مربوط به ترک عمل و ارائه توضیح در خصوص توافق قابل حصول. ممکن است ایرانیان بگویند که نمیدانند آمریکا در نهایت چه چیزی را قبول میکند. پاسخ آن است که آمریکا میتواند استفاده ایران از انرژی صلحآمیز هستهای را قبول کند البته با محدودیتهایی که دستیابی ایران به سلاح هستهای را سخت و اقدام در این راستا را قابل کشف میگردانند.
راس در پایان یادداشت خود تصریح کرده است که اگرچه روحانی ممکن است فرصت جدیدی ایجاد کرده باشد اما غرب باید مواظب باشد. این فرصتی است برای آنکه مشخص شود چه چیزهایی امکان دارد و خروجیهای مختلف ارزیابی شوند، نه اینکه مذاکراتی طولانیمدت آغاز شود.