کارشکنی هسته‌ای روسیه در مقابل رئیس‌جمهور جدید ایران

در حالی که چند روز بیشتر از انتخاب رئیس‌جمهور جدید ایران نگذشته و در شرایطی که حسن روحانی روز گذشته به صراحت از حقوق هسته‌ای ایران دفاع کرد، دولت روسیه مدعی شده ایران آماده تعلیق غنی‌سازی 20 درصدی است؛ ادعایی که مطرح شدن آن در این زمان و آن هم از سوی یک مقام روس، بسیار جای تأمل دارد.

به گزارش «تابناک»، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه امروز در مصاحبه‌ای مدعی شده ایران آماده است، غنی‌سازی اورانیوم در سطح 20 درصد را متوقف کند و از دولت‌های غربی خواسته به تحریم‌ها علیه ایران پایان دهند.

«راشا تودی» می‌نویسد، در این مصاحبه که در پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه روسیه منتشر شده، لاوروف اظهار داشته: «برای نخستین بار در ‌چندین سال، نشانه‌های دلگرم کننده‌ای در فرایند حل مسأله هسته‌ای ایران دیده می‌شود».

وی افزود: «بی‌گمان نقش اصلی‌ در این زمینه را اصول تدریجی و متقابلی ایفا می‌کند که از سوی کشورهای عضو گروه 1+5 پیشنهاد شده بود. این اصول، چشم‌انداز کاهش و در نهایت، برداشته شدن تحریم‌های وضع شده را در مقابل همکاری صادقانه و عمیق ایران با جامعه جهانی مطرح می‌کند».

اما این سخنان در حالی از سوی لاوروف مطرح می‌شد که روز گذشته، رئیس جمهور برگزیده ملت ایران و در جریان کنفرانس مطبوعاتی خود، به صراحت تأکید کرد که «دوره تعلیق به سر آمده» و باید از ساز و کارهای اعتمادساز دیگری در موضوع هسته‌ای استفاده شود.

بر این اساس، اینکه تنها یک روز بعد، یک مقام دولت روسیه، آن هم بدون اشاره به منبعی در ‌ایران، از تعلیق غنی‌سازی اورانیوم در سطح 20 درصد توسط ایران سخن می‌گوید، بسیار جای تأمل دارد. در واقع پرسش این است که آیا روسیه خود را در جایگاهی می‌بیند که از قول ایران به موضع‌گیری و اظهارنظر بپردازد و یا قضیه چیز دیگری است؟!

در این باره‌ باید اشاره کرد، بر پایه تحلیل‌هایی که طی روزهای اخیر و پس از انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران منتشر می‌شود، روسیه چندان هم از این انتخاب خرسند نیست و نسبت به منافع خود در قبال ایران احساس خطر می‌کند.

نقطه محوری این تحلیل‌ها آن است؛ ‌از آنجا که انتخاب روحانی به سمت رئیس جمهور جدید ایران، با استقبال گسترده جامعه جهانی و کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای روبه‌رو شده، انتظار می‌رود که در سال‌های پیش روی، روابط خارجی ایران گسترش یابد و به ویژه، رابطه با کشورهای غربی ترمیم شده و بهبود یابد.

بی‌گمان چنین امری به هیچ وجه مطلوب روسیه نیست، زیرا ایران را از اتکای بیش از اندازه به این کشور در امور گوناگون از جمله موضوع هسته‌ای رها کرده و به ایران در عرصه روابط خارجی حق انتخاب می‌دهد. به این ترتیب، روسیه از همین آغاز تلاش ‌دارد با مطرح کردن ادعاهای اینچنینی، موضع روحانی را در عرصه داخلی و بین‌المللی تضعیف کرده و دولت جدید ایران را در فشار بگذارد.

البته اشاره به این نکته نیز مهم است که با توجه به سابقه کارکرد روحانی در مقام دبیر شورای امنیت ملی و مذاکره کننده هسته‌ای ارشد ایران، روسیه نگران است که در دولت جدید، ایران در پی حل مسائل خود به طور مستقیم با غرب برآمده و مسکو را از این روند کنار بگذارد.

این نکته در تحلیلی که یک روز پس از انتخاب روحانی در روزنامه «مسکو تایمز» منتشر شد نیز مورد اذعان قرار گرفته بود. در این تحلیل، اشاره شد بود که با انتخاب روحانی، احتمالاً روسیه برای ایران به حاشیه رانده می‌شود. در مطلب مسکو تایمز، به نقل از «آلکسی مالاشنکو»، تحلیلگر روس بنیاد کارنگی آمده بود: «هر چه دولت ایران محافظه‌کارتر باشد، روسیه برای ایران از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود».

به این ترتیب، به نظر می‌رسد، روسیه نیز ـ البته‌ غیرمستقیم ـ به جمع دولت‌هایی چون رژیم اسرائیل و کانادا پیوسته که به سبب منافع و مواضع خود، انتخاب رئیس جمهوری میانه‌‌رو و تعامل‌گرا را در ایران مطابق میل خود نیافته و سعی در کارشکنی در مقابل آن دارند.