دستاوردهای هسته ای ایران؛ ثمره حمایت و ایستادگی رهبری، دولت و مردم

از سال 1385 و با روی کار آمدن دولت نهم، روز بیستم فروردین به نام ˈروز ملی فن آوری هسته ایˈ از سوی محمود احمدی نژاد نامگذاری شد و بنا بر سنت سال های اخیر هر سال در این روز، یکی از دستاوردهای چشمگیر دانشمندان و متخصصان هسته ای رونمایی شده است؛ دستاوردهایی که به اعتراف دوست و دشمن باعث حیرت جهانیان از توانمندی های دانشمندان جوان شد که البته جزء با ایستادگی و پافشاری دولت به دست نمی آمد.

نخستین سالروز ملی فن آوری هسته ای کشور در شهر مشهد مقدس و در جوار بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) برگزار شد و قرار است امسال این مراسم ملی در محل سازمان انرژی اتمی و با حضور رییس جمهوری و شماری از شخصیت های برجسته کشور برگزار شود.

از ابتدای دولت نهم، تعلیق فعالیت های غنی سازی و تمامی امور مربوط به فن آوری هسته ای که در دولت هشتم بنا گذاشته شده بود، شکسته شد و از آن روز تاکنون دستاوردهای بی نظیری مانند غنی سازی 20 درصدی و تولید صفحات سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران حاصل شده است که به جرات می توان گفت در طول تاریخ بی نظیر بوده است.

طی هشت سال گذشته روند فعالیت های هسته ای کشور با شتابی روز افزون و به رغم به شهادت رسیدن دانشمندانی چون مسعود علیمحمدی، مجید شهریاری، داریوش رضایی نژاد و مصطفی احمدی روشن رو به جلو بوده و این موضوع استمرار داشته است.

در طول هشت سال گذشته برق تولیدی نیروگاه اتمی بوشهر که نخستین نیروگاه اتمی کشور است، وارد شبکه شده است که دستاوردی بزرگ محسوب می شود.

در ذیل مروری بر دستاوردهای هسته ای از سال 85 تاکنون خواهیم داشت:



*** سال 1385

رییس جمهوری روز سه شنبه 22 فروردین ماه سال 1385 و در جوار بارگاه امام هشتم در نخستین مراسم روز ملی فن آوری هسته ای از « کامل شدن چرخه تولید سوخت هسته ای در مقیاس آزمایشگاهی و تولید اورانیوم با غنای مورد نیاز برای نیروگاه های هسته ای کشور » در روز 20 فروردین همان سال به دست متخصصان جوان کشور خبر داد.

احمدی نژاد در این مراسم تاکید کرد: این دستاورد بزرگ تاریخی حاصل رنج، مجاهدت، مقاومت و پایداری ملت بزرگ ایران است و این شروعی بر پیشرفتها و موفقیتهای بزرگ تر و بزرگ تر است. ملت ما به ویژه جوانان در سایه اتکا به خدا، خودباوری و اراده خود توانستند به این فناوری بسیار مهم و ارزشمند دسترسی پیدا کنند که در این لحظه تاریخی یاد و خاطره امام راحل (ره) و شهیدان را گرامی می داریم و به ارواح همه آنان درود می فرستیم.

رییس شورای عالی امنیت ملی افزود: ما بارها اعلام کرده ایم و باز هم اعلام می کنم که مجموعه فعالیتهای هسته ای ما در تمام مراحل تحت قوانین و نظارت کامل و کم سابقه آژانس انرژی اتمی بوده است و امروز هم علاقه مندیم هم چنان تحت نظر آژانس، فعالیتهای خود را ادامه بدهیم.

رییس جمهوری تصریح کرد: آنچه به دست آمده و در آینده به دست خواهد آمد، در چارچوب حقوق مسلم ملت ایران و منطبق با قوانین شناخته شده از جمله حقوق ملت ما در آژانس انرژی اتمی و معاهده منع گسترش سلاحهای اتمی است. ما بر اساس مقررات بین المللی و حقوق حقه خود، مسیر خود را تا تولید صنعتی سوخت برای نیروگاههای خودمان ادامه خواهیم داد.



*** سال 1386

رییس جمهوری روز ملی فن آوری هسته ای را در سال 86 در سایت غنی سازی نطنز به همراه رییس سازمان انرژی اتمی و کارکنان این سازمان جشن گرفت.

احمدی نژاد در این مراسم گفت: در سال گذشته در فروردین ماه و در کنار آستان قدس رضوی، دستاورد بزرگ اساتید و دانشمندان جوان کشورمان را در دستیابی به فن آوری چرخه تولید سوخت هسته ای به استحضار ملت عزیز رساندم و اعلام کردم ایران در ردیف کشورهای صاحب این فن آوری قرار گرفته است.

به گفته وی، اعلام این خبر موجی از نشاط، خودباوری و خوداتکایی را در سراسر کشور ایجاد کرد و ملت هوشمند ایران آنرا به عنوان دستآورد جوانان خود ارج نهاد و با قدر شناسی، مصمم تر از گذشته به پاسداری از آن به عنوان حق مسلم خویش همت گماشت و تقریبا در همه مجامع کوچک و بزرگ با شعار مقدس«انرژی هسته ای حق مسلم ماست» مسوولان، دانشمندان و جوانان دست اندرکار را به استقامت و ادامه راه ترغیب کرد.

رییس جمهوری تاکید کرد: دستیابی به این فن آوری نماد توانمندی، استعداد و در واقع مقدمه ای بر گامهای بلند تر و گسترده تر در علم و فن آوری است. در سال گذشته شاهد بودیم که ملت عزیز ایران گامهای بلندی در زمینه های گوناگون صنعتی، کشاورزی، فرهنگی و پزشکی برداشت و همچنان با توکل بر خداوند متعال و با تکیه بر استعداد ها و خلاقیتهای خود رو به جلو حرکت می کند.



*** سال 1387

رییس شورایعالی امنیت ملی کشور بیستم فروردین ماه 1387 بار دیگر از تاسیسات غنی سازی نطنز بازدید کرد و خبر از «آغاز به کار نصب 6 هزار سانتریفیوژ جدید» در این سایت داد؛ خبر خوشی که شاید در سال های قبل از دولت نهم برای هیچ کس در ایران قابل باور نبود.

نصب این میزان از دستگاه های سانتریفیوژ برای اولین بار بود که در کشور انجام می شد و اعلام این خبر بازتاب های وسیع و گسترده ای در رسانه های خبری جهان داشت.

احمدی نژاد در حاشیه بازدید از تاسیسات هسته ای نطنز در گفت و گو با خبرنگاران با بیان اینکه پیشرفت ها و دستاوردهای فنی و فناوری هسته ای ایران خیره کننده است، اظهار داشت: رمز پیروزی ملت ایران توکل به خدا، همدلی و پیروی از خط ولایت فقیه است.

رییس جمهوری با تاکید بر اینکه روز ملی فناوری هسته ای، روز مردم و ثمره پیگیری آرمانهای بزرگ انقلاب است، گفت: امروز ایران با دستاوردهای صلح آمیز هسته ای خود در جایگاه بسیار شایسته ای قرار دارد که روز به روز در حال ارتقا است.



*** سال 1388

درحالی که بیستم فروردین ماه 1388، دولت نهم در آخرین روزهای خود به سر می برد و تا زمان انتخابات ریاست جمهوری فرصت زیادی باقی نمانده بود، رییس جمهوری در مرکز «یو. سی .اف » اصفهان از نخستین سوخت هسته ای تولید شده توسط دانشمندان و متخصصان کشور رونمایی کرد.

این دستاورد، برگ زرین دیگری از کارنامه درخشان فعالیت های دانشمندان هسته ای کشورمان بود که در دولت نهم به ثبت رسید.

رییس جمهوری در این مراسم با بیان اینکه خودباوری و اعتماد به نفس حاصل شده در مراحل تولید سوخت هسته ای مهمترین و بزرگترین پیروزی برای ملت ایران است، تاکید کرد: یکی از مراحل تولید انرژی هسته ای، شکل دهی و آماده کردن سوخت برای قرار گرفتن در رآکتورها است که از بخش های متنوع و حساس برخوردار است.

وی مجموعه غلاف سوخت را دارای مشخصات فنی بالا معرفی و خاطر نشان کرد: با تکمیل این حلقه، مجموعه تولید سوخت هسته ای در کشور کامل شده است.

رییس شورایعالی امنیت ملی افزود: امروز استخراج، فرآوری و غنی سازی اورانیوم و تولید سوخت هسته ای و بسته بندی برای استفاده در رآکتورها به طور کامل با اتکا به توانمندی های دانشمندان ایران اسلامی تولید می شود.



*** صدور دستور غنی سازی 20 درصدی

رییس جمهوری پس از آنکه کشورهای آمریکا، روسیه و فرانسه حاضر به فروش سوخت 20 درصدی مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران به کشورمان که به تولید رادیو دارو برای بیماران سرطانی می پردازد، نشدند 18 بهمن ماه همان سال دستور تولید سوخت 20 درصدی را خطاب به رییس سازمان انرژی اتمی صادر کرد.

سازمان انرژی اتمی ایران نیز دو روز بعد از این دستور و پس از اطلاع قصد تهران برای تولید اورانیوم با غنای 20 درصدی به آژانس بین المللی انرژی اتمی، غنی سازی در این سطح را در سایت نطنز آغاز کرد. غنی سازی در این سطح باعث شد تا به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی دشمنان نتوانند «نیاز مردم ایران به این سوخت را گرو بکشند.»



*** سال 1389

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، احمدی نژاد در اولین سال فعالیت دولت دهم در مراسم جشن روز ملی فن آوری هسته ای (سال 1389) که در سالن همایش های برج میلاد تهران برگزار شد از «اولین نمونه سوخت مجازی رآکتور تحقیقاتی تهران و نسل سوم ماشین های سانتریفیوژ» رونمایی کرد.

برای بهره برداری از اولین نمونه سوخت مجازی، تمام زیرساخت های مجتمع تولید سوخت مجازی رآکتور تحقیقاتی تهران فراهم شده بود.

ویژگی نسل سوم ماشین های سانتریفیوژ این است که علاوه بر افزایش توان جداسازی، مقدار تولید در واحد زمان با استفاده از این ماشین ها افزایش خواهد یافت.

نسل سوم سانتریفیوژها یک ماشین فوق بحرانی است که توان غنی سازی آن 10 کیلوگرم سوخت با سرعت 565 متر بر ثانیه و یا سرعت دورانی 900 هرتز است که با موفقیت به مرحله نهایی رسیده است. توان جداسازی این نمونه از سانتریفیوژها در حدود 10 طراحی شده که 5 برابر نسل اول و 2 برابر نسل دوم است.



*** سال 1390

رییس قوه مجریه در سالروز ملی فن آوری هسته ای در سال 1390نیز از چندین دستاورد مختلف دانشمندان و متخصصان هسته ای کشور رونمایی کرد که با توجه به تحریم های بین المللی اهمیت فراوانی برای کشور داشتند.

احمدی نژاد در سال 1390 از «دی اکسید اورانیوم طبیعی با خلوص هسته ای که به عنوان خوراک نیروگاه آب سنگین اراک» تولید شده بود، به همراه تولید ایزوتوپ های پایدار در مجتمع آب سنگین اراک، رونمایی کرد.

راکتور تحقیقاتی اراک به دلیل وجود آب سنگین در اطراف آن، نیاز به استفاده از اورانیوم غنی شده ندارد و از اورانیوم با غنای طبیعی استفاده می کند در حالی که راکتور تحقیقاتی تهران به سوخت با غنای حدود 20 درصد نیازمند است. واحد تولید دی اکسید اورانیوم طبیعی با خلوص هسته ای در کارخانه فراوری اورانیوم و تولید سوخت هسته ای اصفهان با رعایت استانداردهای بین المللی هم اکنون در حال تولید ماده اصلی سوخت هسته ای جهت استفاد در راکتور تحقیقاتی اراک است.

رادیو داروی ،64CU-ATSM و دستگاه طیف سنج جرمی چهار قطبی از دیگر دستاوردهایی بود که رییس شورایعالی امنیت ملی کشور در این روز از آنها رونمایی کرد اما اینها تمامی دستاوردها نبود.

رادیو داروی 64CU-ATSM یکی از مهمترین رادیو داروهای مورد استفاده در روش نوین تصویربرداری با گسیل پوزیترون معروف به PET است که تشخیص بافت کم اکسیژن توسط آن با موفقیت در بیماری های انسانی در سه کشور جهان آزمایش شده است. تشخیص بافت کم اکسیژن در بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان ها، انفارکتوس قلبی و مغزی بسیار حیاتی است.

این رادیو دارو به دلیل نیمه عمر مناسب حدود 13 ساعت یکی از بهترین گزینه ها در رادیوداروهای PET به شمار می رود و به دلیل خواص استثنایی هسته ای هم دارای اثرات تشخیصی و هم اثرات درمانی است. رادیوایزوتوپ این رادیو دارو برای اولین بار در جهان و به روش ابتکاری در پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای تولید شده است.

استقرار همزمان سامانه های پرتودهی در دو استان چهارمحال بختیاری و آذربایجان شرقی ، تولید ژنراتور رادیو دارویی گالیوم-68 / ژرمانیوم – 68 برای اولین بار در آسیا و ساخت اولین شتابگر الکترواستاتیک 200KeV در ایران هم جزء افتخارات دانشمندان هسته ای کشور بود که در دومین سال از آغاز به کار دولت دهم از آنها رونمایی می شد.

عملیات اجرایی استقرار سامانه های پرتودهی استان های چهارمحال بختیاری و آذربایجان شرقی به همت متخصصین پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی ایران و با حمایت مادی و معنوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همزمان با روز ملی فناوری هسته ای آغاز شد.

این سامانه ها که قابل ارتقاء به پنج سامانه در نقاط مختلف کشور بوده دارای مزایای منحصر به فردی هستند که از جمله می توان به پرتودهی بسته بندی نهایی محصول، عدم تاثیر دما، فشار و رطوبت بر عملکرد آن، عدم ایجاد آثار سوء بر مصرف کنندگان، تاثیر فوری و قابلیت استفاده فوری از محصول و همچنین عدم استفاده از افزودنی های شیمیایی اشاره کرد.

پرتودهی کاربردهای مختلفی در کشاورزی و صنایع غذایی، پلیمر، شیمی و محیط زیست، صنعت، پزشکی، بهداشتی و ... دارد که از جمله آنها جلوگیری از فساد محصولات کشاورزی، کاهش آلودگی های میکروبی، افزایش زمان ماندگاری میوه و مواد غذایی، اصلاح ساختار مولکولی و بهبود خواص حرارتی، فیزیکی و شیمیایی مواد پلیمری ارزان قیمت، حفاظت از محیط زیست با طراحی، فرمولاسیون و تهیه پلیمرهای زیست تخریب، سترون سازی تجهیزات و محصولات یکبار مصرف پزشکی، پرتودهی فرآورده های خون و لوازم آن و بازیافت ضایعات پلاستیک و تفلون و ... را می توان نام برد.

در این سامانه ها که از نوع صنعتی هستند از چشمه کبالت 60 یا سزیوم 137 برای پرتودهی استفاده می شود.

منسوخ شدن روش استریل با گاز اکسید اتیلن به علت آلودگی و خطرات زیست محیطی، هزینه بالا و کار زیاد در روش سنتی و از بین رفتن 20 درصد محصولات کشاورزی ایران به طور سالانه ضرورت انجام این طرح را نمایان می سازد.



*** رونمایی از صفحات سوخت 20 درصدی

رییس جمهوری اسلامی ایران روز 26 بهمن 1390 با حضور در سازمان انرژی اتمی از مجتمع سوخت استاندارد و کنترلی رآکتور تحقیقاتی تهران، افزایش تعداد ماشین های سانتریفیوژ جهت غنی سازی تا سقف سه و نیم درصد و مرحله نصب و راه اندازی اولین زنجیره ماشین های نسل جدید با روتور کامپوزیتی و واحد کاری جداسازی شش (SWU) را در مجتمع های نطنز و اصفهان رونمایی و افتتاح کرد.

در این راستا، سوخت هسته ای با غنای 20 درصد در مجتمع سوخت رآکتورهای اصفهان تولید و پس از طی مراحل فنی و رعایت استانداردهای ایمنی تحت نظر کارشناسان آژانس بین المللی انرژی اتمی جهت بهره برداری به رآکتور تهران منتقل شده بود، پس از طی مراحل مختلف آزمایش های لازم در قلب رآکتور تهران بارگذاری شد.

با راه اندازی خط تولید این مجتمع سوخت و بهره برداری در راکتور تهران تمام رادیوداروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید و از خروج ارز جلوگیری خواهد شد و بدین ترتیب آخرین گام در تکمیل فرآیند سوخت هسته ای یعنی ساخت سوخت و بارگذاری مجتمع های سوخت در داخل قلب رآکتور توسط متخصصین هسته ای کشور برداشته شد.



*** سال 1391

رییس جمهوری اسلامی ایران روز بیستم فروردین ماه سال گذشته نیز در جمع رییس و کارکنان سازمان انرژی اتمی به سنگ اندازی دشمنان در سال 88 برای ارائه سوخت 20 درصد راکتور تهران از سوی برخی کشورها به جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: قرار بود در آن سال، میزان سوخت مورد نیاز را برای راکتور تهران در اختیار ایران قرار دهند اما طبق معمول، این موضوع نیز در چرخه های استعماری شکل دیگری به خود گرفت به طوری که می خواستند حیثیت و موجودیت خود را بدهیم تا در مقابل سوخت 20 درصد را تحویل دهند.

احمدی نژاد اضافه کرد: اما زمانی که اعلام شد دانشمندان جوان ایرانی توانسته اند این صفحه سوخت را تولید کنند، مقامات سیاسی همان کشورها اعلام کردند که ایران بلوف می زند و هرگز نمی تواند به این دانش دست پیدا کند اما در نهایت مشاهده شد که دانشمندان ما توانستند این صفحه سوخت را تولید کنند و در حال حاضر نیز نمونه آن در حال فعالیت است .

احمدی نژاد در این مراسم همچنین روز ملی فناوری هسته ای را به ملت سرافراز ایران تبریک گفت و از همه کسانی که در دفاع از حقوق هسته ای کشور تلاش کردند قدردانی کرد و گفت: در این زمینه اگر قرار باشد روزی از اشخاصی تقدیر شود باید طی مراسمی از 75 میلیون نفر ایرانی تقدیر کرد.

در این مراسم، رییس جمهوری از آقایان ابوالقاسم طالبی کارگردان فیلم قلاده های طلا ، عیسی برآری دونده بین المللی دو ماراتن که با پیراهن منقش به عکس شهید احمدی روشن در مسابقات بین المللی حضور داشت، علی دیباجی از نیک اندیشان شهرستان گراش استان فارس که یک واحد مسکونی در راستای حمایت از انرژی هسته ای ایران وقف کرده است، اصغر خلیلی پور از فعالان فرهنگی کشور که مکاتبات و بیانیه های متعددی در خصوص حمایت از صنعت هسته ای کشور ارائه کرده و بایرام پاک باز، بافنده یک تخته قالی ابریشم با طرح کلی وطنم ایران با اهداء لوحی تقدیر کرد.



*** شناسایی 16 ساختگاه جدید برای احداث نیروگاه های هسته ای/ کشف منابع جدید اورانیوم

پنجم اسفندماه سال 1391 سازمان انرژی اتمی از شناسایی 16 ساختگاه جدید نیروگاه های هسته ای کشور پس از ماه ها تلاش در مناطق ساحلی دریای خزر، خلیج فارس، دریای عمان، خوزستان و شمال غرب کشور خبر داد.

این امر در راستای برنامه بلندمدت جمهوری اسلامی ایران برای توسعه تولید برق از طریق نیروگاه های هسته ای و با رعایت و بکارگیری استانداردها و معیارهای بین المللی صورت گرفته است.

سازمان انرژی اتمی ایران همچنین با یادآوری تلاش های گسترده برای کشف منابع جدید اورانیوم در کشور از اکتشاف منابع جدید این ماده ارزشمند در کشور خبر داد و اعلام کرد: با اکتشافات جدید در یک و نیم سال اخیر و پس از بررسی های دقیق، ذخایر و منابع معدنی کشور با ثبت رکورد 5/4 برابری نسبت به 35 سال گذشته، از 1527 تن اورانیوم، به 4400 تن منابع جدید اورانیوم افزایش پیدا کرد و در حوزه منابع زمین­شناسی نیز، با بدست آمدن رکورد 5 برابری نسبت به 3 دهه گذشته، از 6650 تن اورانیوم به 33000 تن ذخایر جدید اورانیوم رسید.

به دست آمدن این رکورد تاریخی در اکتشاف اورانیوم که حاصل تلاش شبانه روزی متخصصان صنعت هسته ای است، با روش های مختلفی از جمله پیمایش زمینی گروه های اکتشافی، انجام مطالعات زیرسطحی و ... در مناطق مرکزی، جنوب، جنوب شرق، شمال شرق، غرب و شرق کشور محقّق شد.

بدون تردید این دستاوردهای مهم، ثمره ایستادگی و پایداری ملّت سرافراز ایران، حمایت های رهبر معظم انقلاب اسلامی و رییس جمهوری به همراه تلاش و مجاهدت خستگی ناپذیر دست اندرکاران صنعت هسته ای کشور است که موجب ارتقای روحیه خودباوری و غرور ملّی و پاسخی محکم به تحریم هایی است که خلاف تمام شئون انسانی، اخلاقی و مغایر با همه معاهدات بین المللی است.

مراسم روز ملی فناوری هسته ای امسال (سال 92) نیز قرار است فردا (20 فروردین ماه جاری) با حضور «محمود احمدی نژاد» رییس جمهوری و مقامات ارشد کشوری و لشگری برگزار شود و باید دید کدام دستاوردهای دیگر صنعت هسته ای کشور اعلام می شود تا بار دیگر تخصص و اراده پولادین جوانان این سرزمین به رخ جهانیان کشیده خواهد شد.