پشت پرده خصوصی‌سازی آرامکو چیست؟

چندی پیش محمد بن سلمان معاون ولیعهد عربستان سعودی در مصاحبه با نشریه اکونومیست اعلام کرد ریاض با هدف درآمدزایی در دوران کاهش قیمت نفت، سهام آرامکو را به فروش خواهد گذاشت.  

پس از آن تحرکات عربستان سعودی در این خصوص افزایش پیدا کرد. منابع آگاه در این خصوص به خبرگزاری مهر اعلام کردند که تلاش محمد بن سلمان برای فروش سهام شرکتهای مشترک در بخش پایین دستی آرامکو در راستای جلب حمایت ایالات متحده آمریکا برای موافقت با پادشاهی وی پس از ملک سلمان صورت گرفته است. این امتیازدهی بزرگ اقتصادی به کارتلهای غربی در همین راستا قابل تجزیه و تحلیل است.

این منابع آگاه تاکید کردند که در دیدارهای جداگانه مقامات آمریکایی با محمد بن نایف و محمد بن سلمان، طرف آمریکایی خواستار امتیازدهی آنها به واشنگتن جهت حمایت از پادشاهی آنها شده است. در این خصوص محمد بن سلمان که تسلط زیادی بر آرامکو دارد، ترجیح داده است جهت خلع سلاح محمد بن نایف در رقابت بر سر پادشاهی سعودیها، سهام شرکتهای مشترک بخش پایین دستی آرامکو را به شرکتهای آمریکایی واگذار نماید.

این اقدام بن سلمان منجر به خشم و نارضایتی عده ای از شاهزادگان سعودی شده و اختلافات درون دربار سعودی را افزایش داده است. انتشار اخبار واگذاری سهام  بخش پایین دستی شرکت آرامکو مقارن با انتشار اخبار مربوط به تلاش محمد بن سلمان و پدرش برای برکنار نمودن محمد بن نایف از مسند ولیعهدی عربستان ارتباطی مستقیم دارد. بر این اساس محمد بن سلمان غول نفتی عربستان را به پای اهداف سیاسی خود قربانی خواهد کرد.

بنابراین  محمد بن سلمان از واگذاری آرامکو به عنوان کاتالیزور و تسریع کننده ای برای جلب حمایت غرب از رسیدن خود به مسند پادشاهی(احتمالا تا قبل از تابستان سال آینده) استفاده خواهد کرد. در این حال منابع سعودی اعلام کرده اند که سهام مادر شرکت آرامکو در این معامله به طرف غربی واگذار نخواهد شد. این اقدام بازدارنده محمد بن سلمان در راستای احتمال خدعه طرف آمریکایی و امکان حمایت ناگهانی و احتمالی واشنگتن ازپادشاهی محمد بن نایف صورت می گیرد. با این حال واگذاری سهام مشترک در بخش پایین دستی شرکت آرامکو مسئله ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت.

محمد بن سلمان اعلام کرده است که این اقدام با توجه به کاهش قیمت نفت و در راستای بهبود منافع اقتصادی عربستان صورت می گیرد، این در حالیست که ریاض خود در کاهش قیمت نفت (در هماهنگی با ایالات متحده آمریکا) نقش پررنگی ایفا کرده است. از این رو بهانه های محمد بن سلمان در خصوص فروش سهام بخش پایین دستی آرامکو کمترین توجیهی به لحاظ عقلانی و سیاسی و اقتصادی ندارد.