سردار جلالی رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور در "اولین گردهمایی اساتید شهرسازی کشور در حوزه پدافند شهری"که در محل سالن شهید آبشناسان این سازمان تشکیل گردید با با اشاره به انتظارات مقام معظم رهبری از پدافند غیر عامل گفت:انتظاری که مقام معظم رهبری از پدافند غیر عامل عنوان نموده اند،در یک رابطه سه ضلعی یا چهار ضلعی شکل می گیردایشان فرمودند؛مصون سازی از درون وتعریفی که از مصون سازی ارائه فرمودند این است که اگر دشمن اقدام و تلاش کند هیچ نتیجه ای نگیرد، یعنی بی اثر سازی پیامد تهدید بر کشورو در ادامه بیان داشتند؛ این مصونیت باید کل پیکره ی کشور و جامعه را در بر بگیرد،لذا مسأله ای به نام تهدید ، کشور و جامعه ، آسیب پذیری و مسأله ای به نام پدافند غیر عامل شکل می گیرد که برطرف کننده آسیب ها و مقابله کننده با تهدیدات است.
* مأموریت سازمان پدافند غیر عامل مقابله با تهدیدات انسان ساخت *
وی به تأثیر تهدیدات طبیعی بر زیر ساخت ها ی شهرها وشریان های حیاتی اشاره کرده و گفت : تفاوت هایی بین تهدیدات طبیعی و تهدیدات غیر طبیعی وجود دارد ، مأموریت ما در سازمان پدافند غیر عامل مقابله با تهدیدات انسان ساخت است.
* تفاوت تهدیدات طبیعی و غیر طبیعی *
دکتر جلالی در خصوص تفاوت تهدیدات طبیعی و غیر طبیعی اظهار داشت: تفاوت اساسی بین تهدید طبیعی و تهدید انسان ساخت این است که تهدید طبیعی، منشأش طبیعت ، ماهیتش ثابت و تغییری در طول دوران ها انجام نمی شود، مثل: زلزله ها، رانش ها، صاعقه و ...، که ماهیت و جنسشان در طول زمان تغییر نمی کند و در واقع چون منشأ آن طبیعت است، پس خصومت ، اراده ، دشمنی و استراتژی در این نوع از تهدیدات وجود ندارد.
*منشاء تهدیدات انسان ساخت*
ایشان تهدیدات غیر طبیعی را دارای دو منشأ تکنولوژی و دیگری اندیشه های انسان دانسته و گفت:اندیشه های انسان یعنی استراتژی و دکترین ،وقتی که مؤلفه تکنولوژی در تهدیدات انسان ساخت مثل استفاده از ظرفیت نیروی هوایی، بمب، موشک، سنجش از راه دور و ... ،مطرح شود، به صاحبان آن توانایی هایی داده و کسانی را که تحت تأثیر آن تکنولوژی قرار می گیرند تهدید می کند،چون ماهیت تکنولوژی پویا و دینامیک است، پس این تهدیدات دارای ماهیت علمی و دینامیک هستند.
* پدافند غیر عامل انسان محور *
سردار جلالی در خصوص چیستی عنصر تهدید گفت:طبیعتاً عنصر اول، تهدید است که باید آن را بشناسیم حفظ جان انسان ها اساسی ترین عنصری است که در پدافند غیر عامل به آن توجه می شودو در واقع چیستی پدافند غیر عامل می باشد و به تعبیری می توان گفت که پدافند غیر عامل انسان محور است.
* نقش مردم و انسان ها در جنگ *
وی ادامه داد؛از زمان گذشته تا امروز را که بررسی می کنیم ، می بینیم که نقش مردم و انسان ها در جنگ ها تغییرات اساسی کرده است، در جنگ های جهانی اول و دوم مردم صرفاً هدف بودند وهر کشوری که می توانست تعداد بیشتری از مردم را بکشد طرف برنده جنگ محسوب می شد،بعد از جنگ جهانی دوم عُقلای بشر فکر کردند و قوانین و الزامات و پروتکل هایی تنظیم کردند که مربوط به حفاظت از جان انسان های بی گناه یا غیر نظامی در جنگ ها بود،جنگ درحوزه های شهری و سلاح های کشتار جمعی را که تلفات انسانی زیادی می گرفت ممنوع اعلام کردند- گرچه عموماً در جنگ ها شاهد این بودیم که خود آن هایی که این پروتکل ها را نوشتند به هیچ کدام از این قوانین پایبند نبودند- وزمانی که رسانه خلق شد و امکان برقراری ارتباط فراتر از مرزها و خارج از کنترل دولت و کشورها برای صاحبان رسانه به وجود آمد ، این ابزار کنترل مفهوم دیگری به نام «افکار عمومی» را خلق که در بره ای مشوق و زمانی هم بازدارنده از جنگ شدند.
*استراتژی آمریکا در جنگ شهری*
دکتر جلالی گفت:بیشترین فشارها و خسارت های جانی و مالی به حوزه مردم کشیده می شود به شکلی که خواسته یا ناخواسته جنگ ها به درون شهرها میل می کند، آمریکایی ها اخیراً استراتژی جنگ شهری تدوین و تنظیم کرده اند - که جزوات آن موجود است - دکترین شان این است که ،مجبوریم در جنگ ها وارد شهرها شویم، به همین خاطر هم استراتژی تنظیم کرده ویگان های خاص شهری آموزش دادند.
* جنگ های غیر کلاسیک یا جنگ مردم محور *
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور گفت:جمع بندی ما این است که خواسته یا ناخواسته شهرها در حال تبدیل شدن به محیط جنگ هستند، و تلفاتی چندین برابر تلفات نظامیان برای مردم و عناصر غیر نظامی بوجود آمده است، این امر مسئولین و عقلای مربوط به این حوزه را به این نتیجه رساند که باید بتوانند راه حل هایی برای حفاظت از جان انسان ها در شهر ها به وجود آورند، از طرف دیگر استراتژی آمریکایی ها به سمت جنگ های غیر کلاسیک یا جنگ مردم محور شکل می گیرد،که این نوع جنگ به نحوه اداره و کنترل مردم استوار است،هر دولتی که بتواند مردمش را اداره و کنترل کند و از مردمش حفاظت کند ، برنده جنگ است گر چه از نظر جغرافیایی نیز مناطقی را از دست بدهد ، در واقع در استراتژی های جدید، برنده یا بازنده جنگ در نحوه تعامل با مردم تعریف شده است.
*عدم پاسخگوی نیازهای فنی و علمی اداره شهرها *
ایشان اظهار داشت:بعد از انقلاب اسلامی کشور با به هم خوردن نظام سیاسی و اقتصادی دچار جابجایی جمعیت شد؛ به شکلی که بعد از 10 یا 20سال صاحب شهرهای بسیار بزرگتر و پرجمعیت و بعضاً غیر قابل اداره شدیم ،لذا نظریه ها و رویکردها و دانش موجود در کشور پاسخگوی رفع نیازهای فنی و علمی اداره این شهرها نیست.
* شهرهای بزرگ تبدیل به معضلات لاینحل شده اند *
دکتر جلالی درادامه سخنان خود به رشته های مدیریت شهری و شهرسازی در کشور که رشته جوانی است اشاره کرده و گفت:و به نظر می رسد که دانش آن به اندازه نیاز کشور، توسعه یافته نیست، لذا انجام یک مطالعه جامع نسبت به شهر تهران بسیار سخت و فراتر از الگوهای رایج علمی موجود بوده و به نوعی نشان دهنده نقض و کمبود دانش در این زمینه می باشد،زمانی که به سرمایه های انسانی توجه می کنیم، می بینیم بیشترین تمرکز و فراوانی سرمایه های انسانی در شهرها است - به علت توسعه تعجیلی و بدون نقشه بیشترین پیچیدگی ها در شهرها ایجاد شده است- به شکلی که بعضی از شهرهای بزرگ تبدیل به معضلات لاینحل شده اند.
*حوادث صنعتی تهدید کننده مردم*
سردار جلالی عنصر دیگر در شهرها راوجود حوادث دانسته و گفت: حوادث در شهرها دو دسته اند؛ یکی حوادث معمولی مثل تصادفات و دیگری حوادثی که منشأ صنعتی دارند مانند حوادث شیمیایی ، پرتویی یا بیولوژیک، مثلا کارخانجات شیمیایی که در شهرها وجود دارد به شدت برای جمعیت خطر ساز هستند.
*لزوم هوشمند کردن زیر ساخت های شهری *
وی در ادامه گفت:نکته دیگر در خصوص زیر ساخت های شهری است، شهرها معمولاً یک پکیج فشرده از انواع و اقسام زیر ساخت ها هستند که به نوعی تلاش شده که این لایه های زیر ساختی با هم هماهنگ بوده و بتوانند سرویس دهی کنند،با توجه به این توسعه و بروز خطرات نیازمند یک رویکرد جدی در هماهنگ سازی ، هدفمند سازی و هوشمند کردن زیر ساخت های شهری به سمت ارتقا ، امنیت و پایداری درون شهرهاهستیم به شکلی که بتوانیم هر سناریوی را در شهر مدیریت کنیم.
* ملاحظات پدافند غیر عامل در توسعه شهرها *
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور گفت: نیازمند این هستیم که شهرهای جدید و توسعه شهرها دارای ملاحظات پدافند غیر عامل باشند،یعنی اینکه اگر بدترین سناریو را برای شهر در نظر بگیریم ،چگونه می توانیم جان مردم را حفظ کنیم ،پس مساله شهرسازی باید با 2 رویکرد؛مهندسی مستقیم و مهندسی معکوس شهرهای ساخته شده ، مورد توجه قرار گیرد ونکته بعد که بسیار مهم است زیر ساخت های شهری است مانند پل های شهری یا گره های شهری که می باید با نگاهی فراتر از کارکرد پل به آن توجه کرد.
* الگوی مدیریت شهری *
ایشان نکته بعد را الگوی مدیریت شهری ذکر کرد که بخشی از آن در قالب زیر ساخت خودش را نشان می دهد،در واقع باید زیر ساخت های مدیریت شهری را در یک طرف و الگوها و مدل های مدیریتی آن را طرف دیگر ببینیم و چون الگوی واحد برای مدیریت شهری به لحاظ نظری نداریم ، موضوع مدیریت شهری برای حوادث و کنترل و صیانت از مردم به شدت نکته ضروری و جدی است.
* انتظارات سازمان پدافند غیر عامل *
دکتر جلالی انتظارات سازمان پدافند غیر عامل را در این حوزه 3 دسته نام برد:
1- لایه راهبردی؛ یعنی اینکه به دنبال نظریه ، مدل و الگوی علمی راهبردی در حوزه های اشاره شده هستیم و یکی از بحث های بسیار مهم در این زمینه طرح های آمایش شهری است.
2- طرح های عملیاتی و طرح های آمایش سرزمین شهری ، طرح های جامع و طرح های تفضیلی و ... .
3- مسائل و مقررات و آئین نامه ها و الزامات که بیشتر جنبه تکنیکی و فنی دارند که در خیلی از مسائل شهری فاقد آئین نامه ها و الزامات استانداردهای جامع برای شهرهایمان می باشیم.
*لزوم خلق نظریه و مدل*
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور در خاتمه گفت:با توجه به مسائل ذکر شده، سه دسته خروجی مورد انتظار است که عبارتند از: 1) خروجی های راهبردی 2) خروجی های عملیاتی 3) خروجی های فنی و اجرایی،ما نیازمند این هستیم که بتوانیم در حوزه های یاد شده با رویکرد تهدید محوری، خلق نظریه و خلق مدل نمائیم.