واکسن‌ کافی برای مقابله با بیماری طاعون در کشور وجود ندارد

مجید خرازیان مقدم، در خصوص شیوع بیماری طاعون نشخوار کنندگان کوچک در کشور گفت: این بیماری در سال جاری، در حیات وحشِ ۳ استان گزارش و تایید شده است. در خرداد تا مرداد سال جاری این بیماری در منطقه هفتاد قله گزارش شد، که اکنون این بیماری در آن منطقه کنترل و قطع شده است.

وی ادامه داد: در طی دو هفته اخیر نیز این بیماری در دو استان زنجان و البرز مشاهده و تایید شده که ماموران و محیط بانان ما با همه توان در حال مقابله و کنترل این بیماری با همکاری ادارات کل دامپزشکی استان‌های ذیربط، مدیریت بحران استان‌ها و با پیگیری شخص استانداران هستند.

خرازیان مقدم در ارتباط با تعداد تلفات ناشی از این بیماری افزود: ما در زنجان تلفات کل و بز را در منطقه شکار ممنوع خرمنه سر در اطراف شهرستان طارم داشتیم که در این چند روز اخیر تلفاتی مشاهده نشده و آخرین آمار تلفات ۶۵ راس کل و بز بوده است. در استان البرز نیز در غرب شهرستان طالقان این بیماری مشاهده شده است که در حال حاضر ۱۰۰ نفر از محیط‌بانان استان در آن منطقه تجمیع شده‌اند و با کمک افراد محلی، علاقه مندان محیط زیست، کوهنوردان و همکاران مدیریت بحران استان البرز درحال همکاری برای پایش منطقه هستند و تا کنون ۵ هزار دام اهلی در اطراف مناطق تحت مدیریت ما توسط اداره کل دامپزشکی استان واکسینه شده‌اند.

وی ادامه داد:  هر چند که در طی ۲ روز اخیر تلفاتی در البرز گزارش نشده‌است، اما در روزهای قبل حدود ۴۳ راس کل و بز در غرب شهرستان طالقان مشاهده شده‌است، در اراک نیز ۴۱۰ راس تلفات بر اثر این بیماری داشته‌ایم.

مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست توضیح داد: این بیماری از آن دسته بیماری‌هایی ست که می‌تواند؛ درصد بسیار بالایی از گله را مبتلا و حتی تا ۷۰ الی ۸۰ درصد گله را تلف کند.

وی بابیان اینکه پروتکلی با ۴ محور برای کنترل و مقاله با این بیماری در استان زنجان و البرز ابلاغ شده است، اظهار کرد: اولین محور این پروتکل شناسایی دام‌های اهلیِ در مجاورت و اطراف مناطق تحت مدیریت و واکسینه کردن آنهاست، محور دوم خروج دام‌های اهلی پس از واکسینه کردن آن‌ها، از این مناطق است که با محوریت اداره کل منابع طبیعی استان‌ها در حال انجام است، محور سوم ضدعفونی کردن آب شرب و آبشخورهایی است که در مناطق تحت مدیریت کانون بحران قرار دارد که از سوی محیط بانان درحال انجام است و دامپزشکی هم همکاری می‌کند و محور آخر کشف لاشه حیوانات مبتلا وتلف شده توسط محیط بانان و امحا آنهاست که در صورت امکان لاشه سوزانده می‌شود و در جایی که امکان نداشته باشد، دفن بهداشتی می‌شوند.

خرازیان مقدم با بیان اینکه همکاری بسیار خوبی میان ما، استانداری، فرمانداری، مدیریت بحران هلال احمر سازمان بسیج و نیروهای محلی برای مقابله و کنترل این بیماری در حال انجام است، افزود: شیوع این بیماری ۲ علت دارد؛ اولین دلیل عدم واکسیناسیون به موقع و کافی دام اهلی است، واکسیناسیون بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک باید برای تمام دام‌های اهلی کوچک یعنی گوسفند و بز اهلی در زمان مقتضی انجام شود، که این اتفاق نمی‌افتد.

وی ادامه داد: بر اساس اظهارات خود مسئولان سازمان دامپزشکی این واکسن از خارج از کشور وارد نمی‌شود و ظرفیت تولید داخلی‌اش نیز، محدود است، بنابراین همه دام‌های اهلی واکسینه نمی‌شوند که امیدواریم در آینده نزدیک این مساله حل شود و به خودکفایی برسیم.

مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: بنابراین واکسیناسیون اکنون تنها به صورت هدفمند صورت می‌گیرد، یعنی از آنجا که واکسن به اندازه همه دام‌ها نیست اگر کانون بیماری گزارش شود، در آنجا واکسیناسیون صورت می‌گیرد و این تاخیری که به وجود می‌آید از زمانی که دام بیمار مشاهده می‌شود تا زمان انجام واکسیناسیون، متاسفانه سبب معدوم شدن تعدادی از حیات وحش می‌شود، بنابراین یک دلیل گسترش این بیماری در حیات وحش عدم واکسیناسیون کلیه دام‌های اهلی در کشور است.

وی در خصوص دومین علت شیوع این بیماری اظهار کرد: دلیل دوم تردد دام اهلی در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است وعدم خروج این دام‌ها از مناطق تحت حفاظت است، البته در جایی که کانون بیماری گزارش می‌شود، اداره کل منابع طبیعی دام اهلی را خارج می‌کند اما ما انتظار داریم این خروج دام تا جایی که ادارات کل منابع طبیعی توان دارند، پیش از وقوع مشکل انجام شود، البته برخی دامداران پروانه چرا و حقوق عرفی در این مناطق دارند، اما ما به ادارات کل محیط زیست استان‌ها ابلاغ کرده‌ایم که با همکاری و محوریت منابع طبیعی ممیزی جدیدی نسبت به پروانه چرای دام انجام دهند، زیرا اعتقاد داریم؛ ممکن است، بسیاری ازاین پروانه‌ها تاریخش منقضی شده‌ باشد.

وی تصریح کرد: همچنین قاچاق دام از نقاط مختلف کشور به نقاط دیگر نیز سبب گسترش و انتقال بیماری می‌شود که برای مقابله با آن اقدامات لازم باید صورت بگیرد.

وی در پاسخ به اینکه آیا این بیماری برای انسان نیز می‌تواند؛ خطر ساز باشد؟ گفت: بیماری طاعون نشخوار کنندگان کوچک اصلا مانند بیماری طاعون نیست و چون تلفات زیادی دارد به این اسم معروف شده‌است. این بیماری به هیچ عنوان قابل انتقال به انسان و صرفا بین نشخوار کنندگان اهلی (گوسفند و بز) و وحشی (کل و بز و قوچ و میش) قابلیت انتقال دارد و بیماری مشترک بین انسان و حیوان نیست.

مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست افزود: این بیماری یکی از بیماری‌هایی‌ست که سازمان بهداشت جهانی دام و طیور برنامه دارد که در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۳۰ علیه آن و ریشه‌کنی آن در کشورهای درگیر، اقدام کند. همچنین طبق اظهارات مسئولان محترم سازمان دامپزشکی کشور، اگر اعتبار لازم به این سازمان برای ریشه‌کنی این بیماری تخصیص داده شود، می‌توانند؛ طی ۴ سال این بیماری را در کشور ریشه کن کنند.

وی ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست کلیه مناطق تحت مدیریتش را در خصوص این بیماری الویت‌بندی کرده و به صورت مکتوب به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ کرده‌ که با توجه به محدودیت‌های تولید این واکسن، حداقل در مناطق الویت‌دار نسبت به واکسیناسیون دام‌های اهلی در مجاورت و اطراف این مناطق اقدام کنند و انتظار داریم که قبل از مشاهده این بیماری‌ها در حیات وحش، عملیات واکسیناسون در این مناطق انجام شود.

خرازیان مقدم با اشاره به اینکه در خصوص گسترش این بیماری سازمان حفاظت محیط زیست هیچ سو مدیریتی نداشته است، اظهار کرد: اگر منابع طبیعی تا آنجا که امکان دارد؛ نسبت به خروج دام اهلی اقدام کند و اگر کلیه دام اهلی که در اطراف و داخل مناطق ما هستند، علیه این بیماری واکسینه شوند، این بیماری به هیچ وجه قابلیت انتقال به حیات وحش را نخواهد داشت، بنابراین امیدواریم این ظرفیت‌سازی برای اینکه به مقدار کافی واکسن در کشور داشته باشیم، صورت بگیرد.

وی توضیح داد: وقتی یک گوسفند و بز اهلی تلف می‌شود، درست است که تاسف بار است ولی از نظر مادی قابلیت ارز شگذاری مادی دارد، اما وقتی که یکی گونه جانوری وحشی تلف می‌شود، هیچ ارزشگذاری اقتصادی نمی‌توان برای آن انجام داد، این کل و بز‌ها حاصل بیست سال زحمت محیط بانان و کار‌شناسان ما هستند، بنابراین خواهش می‌کنم که همه همکاری کنند تا این بیماری از بین برود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: قصد داریم که یک کارگروه ملی را با همکاری کلیه مسئولان دستگاههای ذیربط از جمله وزارت جهاد کشاورزی، موسسه رازی، سازمان دامپزشکی، مدیریت بحران، دانشکده‌های دامپزشکی وسازمان مدیریت برنامه ریزی در خصوص کنترل و مهار این بیماری تشکیل دهیم تا اولین جلسه آن با محوریت سازمان حفاظت محیط‌زیست تشکیل شود و در آن برنامه‌ریزی منسجم و استراتژی خوبی تدوین شود تا با حداکثر ظرفیت بتوانیم با بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک مقابله کنیم.