در صورت مخالفت کنگره با توافق، اعتبار آمریکا در دیپلماسی از بین می‌رود

اوباما گفت که «جان اف کندی» رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در اوج جنگ سرد میان آمریکا و شوروی در همین دانشگاه در رابطه با مبحث صلح، سخنرانی کرده بود؛ زمانی که دیوار برلین تازه ساخته شده بود، اتحاد جماهیر شوروی قوی‌ترین سلاح‌های هسته‌ای که تاکنون ساخته شده بود را آزمایش می‌کرد و چین در آستانه دستیابی به بمب هسته‌ای بود.

وی ادامه داد که ۲۰ سال پس از جنگ جهانی دوم، چشم‌انداز جنگ هسته‌ای بسیار محتمل به نظر می‌رسید. باوجود تمام تهدید‌هایی که امروزه پیش روی ماست، دنیا در آن زمان با خطرات بسیار بزرگ‌تری روبه‌رو بود. تهدید‌های آن زمان باعث شده بود بسیاری از تحلیل گران آمریکایی بر این عقیده باشند که می‌بایست علیه اتحاد جماهیر شوروی عملیات نظامی انجام دهیم تا بتوانیم در یک درگیری اجتناب ناپذیر دست بالاتر را داشته باشیم. اما کندی در آن موقع گزینه دیگری را در ذهن خود داشت و با این نظر که امنیت یعنی آمادگی دائم نظامی، مخالف بود.

اوباما افزود: کندی وعده رهبری هوشمندانه بر دنیا را به آمریکایی‌ها داد. رهبری که بر اساس صلحی عملی قابل دستیابی باشد؛ صلحی که با استفاده از توافق‌های موثر میان جوامع بشری به دست بیاید. این تفکر باعث شد کشتی سیاست‌های آمریکا در یکی از سخت‌ترین بازه‌های تاریخی به ساحل درستی برسد. بحران هسته‌ای آن زمان با رهبری کندی راه‌حل صلح‌آمیزی پیدا کرد.

وی همچنین گفت: زمان روسای جمهوری پس از کندی پیمان‌های بین‌المللی دیگری نیز تصویب شد. مانند پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای که باعث شد کشورها بتوانند فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای انجام دهند. ما شرایطی را در آن زمان ایجاد کردیم که بتوانیم بدون شلیک حتی یک گلوله به طرف اتحاد جماهیر شوروی، در جنگ سرد پیروز شویم. توافق کنونی بین جامعه بین‌الملل و جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس همین سنت بنا شد، سنت دیپلماسی قوی. طی دو سال مذاکره و در جریان این توافق به یک ساز و کار جامع راستی‌آزمایی هسته‌ای که در طول تاریخ بی‌سابقه بوده است، دست یافته‌ایم. همانطور که در توافق‌های سابق دیده‌ایم، این توافق قرار نیست تمام مسائل جهانی و مشکلات میان آمریکا و ایران را حل کند. این توافق تضمین نمی‌کند که رابطه ما با ایران صمیمانه شود، اما یکی از اهداف اصلی امنیتی ما را تامین می‌کند. به همین دلیل این توافق، یک توافق بسیار خوب است.

اوباما افزود: امروز می‌خواهم در رابطه با مهم‌ترین مساله سیاست خارجی آمریکا که پس از جنگ با عراق با آن روبه‌رو شدیم صحبت کنم؛ این‌که آیا کنگره با توافق مخالفت می‌کند یا مانند باقی جهان از آن حمایت می‌کند. از اکنون تا زمانی که کنگره رای خود را در رابطه با توافق هسته‌ای اعلام کند، تبلیغات زیادی علیه توافق مشاهده خواهید کرد. تبلیغاتی که میلیون‌ها دلار هزینه داشته و کسانی که موافق جنگ با عراق بودند، هزینه آن را پرداخت می‌کنند.

وی تصریح کرد: زمانی که هشت سال پیش کاندیدای ریاست جمهوری شدم، مخالفت خود را با جنگ عراق اعلام کردم و در آن زمان گفتم که نه تنها آمریکا باید جنگ را پایان بدهد بلکه باید ذهنیتی را که باعث شد به عراق حمله کنیم را پایان بدهیم؛ ذهنیتی که گرایش به عملیات نظامی بود تا استفاده از دیپلماسی. ذهنیتی که تهدید‌ها را بزرگ‌تر از واقعیت نشان می‌داد. رهبران و مقام‌های مسئول در آن زمان از هزینه‌های جنگ صحبت نکردند و قصد داشتند اراده خود را در منطقه‌ای که فرهنگ متفاوتی از ما دارد، تحمیل کنند.

اوباما همچنین گفت: ۱۰ سال از شروع جنگ عراق گذشته و هنوز عواقب جنگ عراق گریبان‌گیر آمریکا است. نیروهای ما در این جنگ وظایف خود را به خوبی انجام دادند اما بازهم بیش از هزار نفر از سربازان ما کشته‌ شدند.

وی با بیان اینکه در جنگ آمریکا با عراق نزدیک به یک تریلیون دلار هزینه شده است، تاکید کرد: امروز عراق همچنان درگیر خشونت‌های فرقه‌ای است. القاعده درعراق به داعش تبدیل شده است.

اوباما خاطرنشان کرد:‌ زمانی که «جورج بوش» به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا کار خود را آغاز کرد، ایران هیچ سانترفیوژی نداشت و به‌رغم فشار‌ها و تهدید‌های آمریکا زمانی که من رئیس‌جمهور این کشور شدم، ایران چندین هزار سانتریفیوژ در اختیار داشت.

رییس‌جمهوری آمریکا یادآور شد: برای جلوگیری از دستیابی ایران به بمب هسته‌ای همواره مخالف برنامه نظامی بودم. من به دلیل هزینه‌های بالا با راه‌حل نظامی مخالفت نکردم، بلکه معتقدم راه‌حل دیپلماتیک و صلح‌آمیز پایدارتر است.

اوباما با اشاره به انتخابات ریاست‌جمهوری دوره یازدهم گفت: مردم ایران در انتخابات سال ۲۰۱۳ دولتی را انتخاب کردند که قول داد وضعیت اقتصاد ایران را بهبود دهد‬‎. ‫بنابراین دریچه‌ای باز شد و ایران به مذاکرات بازگشت‬‎.

‫وی با بیان اینکه در مذاکرات ابتدایی قرار شد به یک توافق میان دوره‌ای برسیم که طی آن اورانیوم غنی شده ایران به کمتر از ۲۰ درصد برسد‬‎، افزود: ‫توانستیم بدون این‌که ایران بتواند از زمان برای انجام کارهای دیگری استفاده کند، با این کشور به راه‌حل جامعی برسیم‬‎.

‫رییس‌جمهوری آمریکا در ادامه گفت: وقتی تفاهم میان دوره‌ای اعلام شد، برخی گفتند که این تفاهم یک اشتباه تاریخی است‬‎. آنها بیان می‌کردند که ایران به تعهدات خود پشت خواهد کرد و از تروریسم حمایت می‌کند اما این منتقدان اشتباه کردند‬‎.

‫اوباما با بیان این‌که به‌رغم همه انتقادها به مذاکرات ادامه دادیم و توانستیم به یک راه حل پایدار برسیم‬‎، گفت: ‫جان کری برای رسیدن به این راه حل یک ائتلاف بین‌المللی تشکیل داد و توانستیم در ماه جولای به برنامه جامع اقدام مشترک برسیم‬‎. ‫طبق این توافق ایران هرگز اجازه تولید سلاح هسته‌ای را نخواهد داشت‬‎. البته می‌تواند فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای خود را ادامه دهد‬‎.

‫رییس‌جمهوری آمریکا ادامه داد: اما بر اساس این توافق نحوه فعالیت هسته‌ای ایران مشخص خواهد بود تا این تضمین را بدهد که به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. ‫ایران با توجه به این توافق دیگر نمی‌تواند پلوتونیوم مورد نیاز برای ایجاد سلاح هسته‌ای را تولید کند و سوخت هسته‌ای آن به خارج از کشور منتقل می‌شود‬.

‫اوباما با بیان اینکه تاسیسات هسته‌ای ایران با این توافق، ۲۴ ساعته تحت بازرسی آژانس خواهد بود‎، گفت:‌ ‫اگر ایران بخواهد از تعهدات خود تخطی کند، باید خیلی بیشتر از یک تاسیاست مخفی داشته باشد. هیچ ملتی در دنیا تحت این بازرسی‌های سخت نمی‌تواند چنین کاری کند‎. ‫از طرف دیگر، ایران هم انگیزه زیادی برای پایبندی به تعهدات خود دارد‎ ‫چون اگر تخلفی انجام دهد، همه تحریم‌ها برمی‌گردد ‫و ما در این‌صورت دیگر برای بازگرداندن تحریم‌ها نیاز به حمایت سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل نداریم‎.

‫رئیس‌جمهوری آمریکا افزود: ‫این توافق بهترین گزینه نیست بلکه قوی‌ترین توافق منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در طول تاریخ است‎. ‫این توافق آن‌قدر محکم است که جز اسرائیل، همه از آن حمایت کرده‌اند‎ ‫و شورای امنیت سازمان ملل نیز به اتفاق آرا آن را تصویب کرده است‎.

وی با بیان اینکه در دوران ریاست جمهوری‌ خود تصمیمات سختی گرفتم اما برای من تصمیم‌گیری در مورد این‌که چنین توافقی خوب است یا خیر به هیچ عنوان سخت نبود، یادآور شد: ‫ما در آمریکا در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که هر تصمیم سیاست خارجی از نگاه حزبی ارزیابی شده ‫و تیتر رسانه‌های ما می‌شود‎. ‫قبل از اینکه کنگره این توافق را مطالعه و بررسی کند، جمهوری‌خواهان زودتر مخالفت خود را با این توافق اعلام کردند‎ ‫و آنها که تا دیروز لابی می‌کردند، تبدیل به متخصصان هسته‌ای شدند. به گونه‌ای که حتی گاهی بحث‌های آنها با یکدیگر متناقض بود‎.

اوباما گفت:‌‫ برخی می‌گویند بازرسی از تاسیسات ایران به حد کافی قوی نیست‎. ‫من به آنها می‌گویم که بازرسان اجازه دارند روزانه به این تاسیسات بروند. به هر حال نمی‌توان مواد هسته‌ای را در گنجه پنهان کرد‎ ‫برای همین اگر ایران مرتکب تخلفی شود، ما متوجه آن می‌شویم‎.

رییس‌جمهوری آمریکا تصریح کرد: به مخالفان این توافق می‌گویم که بدون این توافق شاید سناریویی که منتقدان برای ۱۵ سال دیگر در نظر می‌گیرند، شش ماه دیگر عملی شود. ‫کنگره با عدم رای به این توافق نه تنها راه را برای تولید سلاح هسته‌ای در ایران باز می‌کند، بلکه به این روند شتاب هم می‌دهد‎. 

رییس‌جمهوری آمریکا در ادامه گفت که اسراییل باید هوشیار باشد اما به واسطه کمک‌هایی که در اختیار تل‌آویو قرار داده‌ایم، آنها می‌توانند از خود در برابر ایران دفاع کنند.

وی گفت که بنیامین نتانیاهو اشتباه می‌کند. وظیفه من این است که به آنچه درست می‌دانم عمل کنم، هر چند با اسرائیل که متحد نزدیک ما است به طور موقت اختلاف‌نظر داشته باشیم.

اوباما همچنین گفت که اطمینان دارد هر رییس‌جمهوری که بعد از وی روی کار بیاد، همین خط‌مشی را دنبال می‌کند.

وی تاکید کرد که چنانچه کنگره این توافق را رد کند، تنها توافق هسته‌ای از دست نمی‌رود، بلکه چیزی ارزشمندتر را از دست می‌دهیم و آن اعتبار آمریکا در دیپلماسی است.

اوباما در مورد این گفته منتقدان که می‌شد توافق بهتری را با ایران انجام داد، نیز گفت:‌ ‫می‌گویند می‌شود تحریم‌های گسترده‌تری را اعمال کنیم و فشار بیشتری به ایران بیاوریم‎. ‫کسانی که چنین مطالبی را می گویند یا درکی از جامعه ایران ندارند یا با مردم آمریکا صداقت ندارند‎. ‫تحریم‌ها به خودی خود ایران را وادار نمی کند که کاملا فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند.