آغاز عصر جدید همکاری های اقتصادی ایران و اروپا، با سفر هیات آلمانی به ایران

زیگمار گابریل قائم مقام صدراعظم و وزیر اقتصاد و انرژی آلمان روز یکشنبه (28 تیرماه) به عنوان نخستین سیاستمدار برجسته اروپایی پس از توافق هسته ای وین، در رأس یک هیات سیاسی – تجاری وارد فرودگاه مهرآباد تهران شد. 

هیات ٦٠ نفره آلمانی به ریاست زیگمار گابریل قائم مقام صدراعظم آلمان که همزمان وزیر اقتصاد و انرژی این کشور نیز هست، برای گسترش روابط سیاسی، تجاری و اقتصادی و به دعوت بیژن زنگنه وزیر نفت شامگاه یکشنبه به ایران سفر کرد.

هیات اقتصادی - سیاسی آلمان که با دعوت بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان به ایران آمده بودند، در سفر 3 روزه خود با حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری، زنگنه وزیر نفت، محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت، حمید چیت چیان وزیر نیرو، ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی و اعضای اتاق بازرگانی و بخش خصوصی ایران دیدار و گفت و گو کردند.

در این سفر، مدیران شرکت های بزرگ آلمانی مانند زیمنس، مرسدس دایملر و فولکس واگن به همراه تعداد زیادی از شرکت های کوچک حضور داشتند.

این هیات که اریک شوایتسر رئیس اتاق صنایع و بازرگانی آلمان (DIHK) نیز در جمع آنها بود پس از بازدید از شهر تاریخی اصفهان به سفر خود به ایران پایان داد.

هرچند سفر این هیات در روز سه شنبه به پایان رسید، اما این سفر سرآغازی برای حضور سایر کشورهای اروپایی در ایران شد به طوری که هیات هایی از فرانسه، اتریش و ایتالیا نیز در روزهای اخیر آمادگی خود را برای سفر به ایران و بررسی راهکارهای همکاری با ایران در دوران پساتحریم اعلام کرده اند.

** سفری با هدف آشنایی با فرصت های سرمایه گذاری در ایران پس از تحریم

سفر هیات آلمانی با هدف آشنایی شرکت های این کشور با فرصت های سرمایه گذاری در ایران در دوران پساتحریم بود و بنابراین قراردادی در جریان این سفر به امضا نرسید.

دانیل برنبک مدیرعامل اتاق بازرگانی و صنایع ایران و آلمان در این خصوص به ایرنا گفته بود: سفر این هیات عالیرتبه که نمایندگان شرکت های بزرگی چون فولکس واگن و زیمنس آن را همراهی می کردند، یک سفر سمبلیک برای نشان دادن تمایل و علاقه مندی آلمانی ها برای همکاری اقتصادی با ایران است بنابر این قراردادی در طول این سفر امضا نخواهد شد.

وی افزود: مهمترین مشکلی که سر راه همکاری اقتصادی با ایران وجود دارد، مشکلات سیستم بانکی است، زیرا ایران به لحاط تحریم های بانکی به شبکه سوئیفت متصل نیست و امیدواریم پس از لغو تحریم های مالی و بانکی، این مشکل به سرعت برطرف شود.

مدیرعامل اتاق بازرگانی و صنایع ایران و آلمان خاطرنشان کرد: آلمان آماده سرمایه گذاری و انتقال فناوری های جدید به ایران بوده و مایل است در چارچوب یک تعامل سازنده و روشن با ایران همکاری های بلندمدت داشته باشد.

وی همچنین از آمادگی این کشور برای صادرات کالاها و تجهیزات مورد نیاز ایران به ارزش پنج میلیارد یورو، بلافاصله پس از نهایی شدن توافق هسته ای و لغو تحریم ها خبر داد.

** احیای کمیسیون مشترک ایران و آلمان

از جمله دستاوردهای سفر هیات آلمانی به ایران، احیای کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور است که به مدت 14 سال به فراموشی سپرده شده بود.

آخرین کمیسیون مشترک ایران و آلمان در سال 2001 برگزار شد، اما با تصمیم مقامات ایران و آلمان تصمیم گرفته شده که اجلاس پنجم نیز درماه های آینده با حضور مقامات ارشد اقتصادی دو کشور و با هدف بررسی راهکارهای تسهیل مبادلات تجاری برگزار شود.

** برگزاری همایش همکاری های اقتصادی ایران و آلمان 

هیات آلمانی کار خود در ایران را با حضور در همایش همکاری های اقتصادی ایران و آلمان که در روز دوشنبه با حضور مقامات ارشد صنعت نفت و فعالان بخش خصوصی ایران برگزار شد، آغاز کرد. پیش از برگزاری این همایش، وزیر نفت ایران و هیات آلمانی پشت درهای بسته مذاکرات محرمانه ای را انجام دادند.

زیگمار گابریل قائم مقام صدراعظم آلمان در این همایش گفت: خودروسازی، پتروشیمی، انرژی های نو، بهره وری انرژی و محیط زیست از جمله بخش هایی به شمار می روند که شرک های آلمانی آماده همکاری در این بخش ها با ایران هستند.

وی با تاکید بر اینکه دستیابی به تفاهم پس از بحران 13 ساله نیز از طریق گفت وگو به دست آمد، ادامه داد: پس از برداشته شدن تحریم ها، می توانیم روابط اقتصادی را از سر بگیریم.

گابریل گفت: در اتاق مشترک اقتصادی ایران و آلمان بیش از 2 هزار شرکت عضویت دارند که حاکی از تمایل دو طرف به گسترش تعاملات اقتصادی است.

قائم مقام صدراعظم آلمان خاطرنشان کرد: شرکت های آلمانی پس از برداشته شدن تحریم ها برای همکاری صنعتی با ایران و مدرن سازی صنایع اقدام خواهند کرد.

وی تصریح کرد: شرکت های آلمانی تنها آماده فروش محصولات به ایران نیستند، بلکه به دنبال گسترش همکاری های اقتصادی ماندگار و پایدار هستند.

گابریل در خصوص گام بعدی تعامل اقتصادی دو کشور، اظهار داشت: گام بعدی در بهار سال آینده است یعنی زمانی که تحریم ها از بین رفته و محدودیت شرکت های غیر آمریکایی برای فعالیت در ایران برداشته شود.

** پیش بینی افزایش چهار برابری مبادلات تجاری تا چهار سال آینده

آلمانی ها تا پیش از تشدید تحریم ها از مهم ترین شرکای اقتصادی ایران بودند به طوری که همواره در جایگاه نخست یا دوم قرار داشتند، اما با شروع تحریم ها حجم مبادلات تجاری رو به کاهش گذاشت.

به گفته مجتبی خسروتاج قائم مقام وزیر صنعت، معدن وتجارت در سال گذشته، سال گذشته حجم روابط بین ایران و آلمان ٢میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار بوده که از این میزان ٣٥٠ میلیون دلار حجم صادرات ایران و ٢میلیارد و ٤٥٠ مییلون دلار مربوط به واردات بوده است.

آلمانی ها پیش بینی می کنند که با از سرگیری همکاری شرکت های آلمانی با ایران روند مبادلات رو به افزایش بگذارد. 

فولکر ترایر رئیس بخش اقتصاد خارجی اتاق صنایع و بازرگانی آلمان، در این خصوص می گوید: اگر تحریم ها علیه ایران لغو شوند، میزان تجارت آلمان با ایران را می توان به زودی و در کوتاه مدت به پنج میلیارد یورو افزایش داد.

البته فعالان بخش خصوصی آلمان پیش بینی می کنند که با رفع تحریم ها و تسهیل مراودات مالی و تجاری، حجم همکاری ها تا چهار سال آینده با رشد چهار برابری به 10 میلیارد یورو افزایش یابد.

** دیدار هیات آلمانی با رییس جمهوری

مهم ترین بخش سفر هیات آلمانی مربوط به دیدار قائم مقام صدراعظم این با حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران بود.

روحانی در این دیدار اظهار داشت: خوشبختانه تاجران، سرمایه گذاران و بخشهای مختلف دانشگاهی و علمی ایران از سالیان دراز با همتایان آلمانی خود در ارتباط بوده اند و همیشه سابقه خوبی از همکاری با آلمانی ها سراغ داریم، امروز هم معتقدیم توسعه روابط دو کشور در عرصه های اقتصادی و فرهنگی در کنار همکاری های سیاسی می تواند راه را برای روابط نزدیک تر باز کند.

وی با اشاره به اجرای بسیاری از طرحها توسط بخش خصوصی در ایران، گفت: ما از حضور نخستین هیات بلندپایه آلمانی، بعد از توافق ایران با گروه ١+٥ خوشحالیم و آنرا برای توسعه همکاریها مفید می دانیم و امیدواریم دولت آلمان همانطور که در مذاکرات نقش مثبتی داشت در توسعه روابط ایران با اروپا نیز نقش مثبت خود را ایفا کند.

رئیس جمهوری موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران را در منطقه نظیر نقطه اتصال غرب به شرق، اتصال کشورهای آسیای میانه به آبهای آزاد و کریدور اتصال غرب به شرق، یادآور شد و افزود: ارتباط نزدیک ایران و آلمان می تواند میان کل منطقه و اروپا ارتباط نزدیک تری برقرار کند، ایران قادر است با توجه به وجود راه آهن و راههای توسعه یافته در صورت سرمایه گذاری به عنوان مرکز تولیدات برای منطقه و کشورهای همجوار ایفای نقش کند.

زیگمار گابریل وزیر اقتصاد و انرژی و قائم مقام صدراعظم آلمان نیز در این دیدار با ابراز این که در بسیاری از مسائل مطرح شده با رئیس جمهوری ایران هم عقیده است، گفت: مطمئن هستم جامعه تاجران و دولت آلمان با همه توان در راهی که شما به ما نشان داده اید، محکمتر گام برخواهند داشت.

معاون صدراعظم آلمان با تاکید بر اینکه توسعه همکاریهای تجاری و اقتصادی کار دشواری نیست، به وجود وضع اقتصادی مشترک میان جامعه ایران و آلمان اشاره کرد و افزود: شهروندان دو کشور در سطح عالی از مهارت هستند و گرایش به فناوریهای پیشرفته دارند و امروز شرایط مساعد برای همکاری های اقتصادی میان دو کشور قابل مقایسه با دیگر کشورهای منطقه نیست.

گابریل با اشاره به این که هیات تجاری بزرگی از آلمان در این سفر او را همراهی می کند تصریح کرد: جامعه تجاری آلمان خواهان بازگشت و حضور در ایران و همکاری با شریکان ایرانی است، فکر می کنم باید از این فرصت و وضع (نه فقط برای توسعه همکاریهای تجاری، بلکه برای گسترش تبادلات فرهنگی)بیشتر استفاده کنیم.

** صنعت نفت در صدر علاقه مندی دو طرف

در هیات تجاری آلمان، نمایندگان صنایع مختلف آلمان نظیر شیمیایی و داروسازی، آب، برق، صنایع قطعات خودرو و کارخانه های تولید ریل راه آهن و پتروشیمی حضور داشتند، اما بیشترین مذاکرات درباره نحوه همکاری در حوزه انرژی و حمل و نقل انجام شد.

با توجه به دعوت وزیر نفت از آلمانی ها برای سفر به تهران، بخش عمده مذاکرات نیز در حوزه صنعت نفت انجام شد به طوری که طرفین راهکارهای گسترش همکاری ها در بخش های بالادستی و پایین دستی صنعت نفت را بررسی کردند.

زنگنه وزیر نفت در جلسه مشترک با هیات آلمانی با بیان اینکه ایران خود را متعهد به تامین انرژی جهان می داند، خاطرنشان کرد: ایران در قلب یک بازار 300 میلیون نفری در منطقه واقع شده که قادر است به همه کشورهای منطقه صادرات داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه آلمان یک شریک قابل اتکا و اعتماد برای ایران است، افزود: ایران دارای نخستین ذخایر گازی و چهارمین ذخایر نفتی جهان است که می تواند نقش موثری در تامین انرژی جهان داشته باشد. 

وزیر نفت با اشاره به رونمایی از مدل جدید قراردادهای نفتی در سپتامبر، اظهار داشت: زمینه های خوبی برای همکاری با آلمانی ها در زمینه پالایش، ذخیره سازی گاز، پتروشیمی، خودروسازی و انرژی های نو وجود دارد. 

زنگنه با اشاره به جذابیت های صنعت پتروشیمی ایران، گفت: در هیچ جای دنیا قیمت خوراک پتروشیمی به ارزانی ایران نیست. 

وزیر نفت با بیان اینکه در خلال سفر قائم مقام صدراعظم آلمان به ایران تفاهمنامه ای امضا نمی شود، گفته بود: توسعه روابط میان شرکت های دو کشور، منوط به حل شدن مسایل بیمه ای و بانکی است.

وزیر نفت اضافه کرد: شرکت های آلمانی علاقه مند به حضور در بخش های مختلف صنعت نفت که در سال های اخیر بازار خود را در ایران از دست داده بودند، تلاش می کنند دوباره آن را به دست آورند. 

زنگنه درخصوص تقاضای برخی کشورهای اروپایی در ایران نیز اظهار داشت: سد تحریم ها در حال فروریختن است و شرکت های زیادی به ایران خواهند آمد.

بخش عمده مذاکرات نفتی هیات آلمانی مربوط به صنعت پتروشیمی بود به طوری که راهکارهای سرمایه گذاری در این صنعت و نحوه انتقال دانش فنی توسط آلمانی ها مورد بررسی قرار گرفت.

به گفته مقامات شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مقامات وزارت نفت با هدف جلب سرمایه گذاری و انتقال فناوری با مدیران دو شرکت بزرگ صنعت پتروشیمی آلمان دیدار و گفت و گو کردند.

عباس شعری مقدم مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در این خصوص اظهار داشت: برای آغاز دوباره همکاریها با دو شرکت آلمانی لینده و باسف (BASF) که از فعالان صنعت پتروشیمی بوده و در گذشته نیز همکاری خوبی با ایران داشتند، به منظور انتقال فناوری به صنعت پتروشیمی مذاکره شد.

وی با بیان اینکه شرکتهای سرمایه گذار می توانند در واحدهای پایه پتروشیمی ایران حضور داشته باشند، اظهار داشت: این شرکتها دارنده دانش فنی تولید پلیمرها، ریفرمرها، کلدباکسها و غیره هستند.

شعری مقدم با اشاره به گفته وزیر نفت که صنعت پتروشیمی ایران قابلیت جذب ٧٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری را دارد، تصریح کرد: این مذاکرات برای انتقال فناوری انجام می شود ولی برای فعال بودن آنها در این بخش باید سرمایه گذاری نیز انجام دهند.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه این هیات آلمانی آشنایی کامل با صنعت نفت و پتروشیمی ایران دارند، اظهار داشت: تحریم ها سبب کمرنگ شدن حضور شرکت های سرمایه گذار اروپایی در صنعت پتروشیمی ایران شد.

بخش های پالایشی و پایین دستی صنعت نفت نیز از جمله حوزه هایی بودند که در طی سفر سه روزه هیات آلمانی درباره آنها مذاکراتی انجام شد.

** بررسی راهکارهای حضور در صنعت آب و برق

هیات آلمانی همچنین در این دیدار با حمید چیت چیان وزیر نیرو و مقامات ارشد این وزارتخانه دیدار و راهکارهای همکاری در حوزه صنعت آب و برق را بررسی کردند.

وزیر نیرو در این دیدار خاطرنشان کرد: توسعه ٣٧ هزارمگاواتی ظرفیت نیروگاهی ایران در پنج سال آینده در برنامه قرار دارد که این مسأله، زمینه بسیار خوبی برای توسعه همکاری های دو کشور است.

وی با بیان اینکه شرکت های آلمانی و ایرانی تجربه های موفق همکاری بسیاری با یکدیگر داشته اند، اضافه کرد: ظرفیت اسمی نیروگاهی ایران در حال حاضر ٧٤ هزار مگاوات است و در حال حاضر نخستین مسأله در همکاری های دو کشور در صنعت آب و برق، بحث توسعه ظرفیت های نیروگاهی است.

در هیات آلمانی، مدیران شرکت زیمنس که از معتبر ترین شرکت های فعال در حوزه تجهیزات نیروگاهی است نیز حضور داشتند.

** بررسی فرصت های همکاری در حوزه خودروسازی و صنعت

هیات آلمانی در ادامه سفر خود برای بررسی نحوه همکاری در دوران پساتحریم به دیدار وزیر صنعت، معدن و تجارت و مقامات ارشد این وزارتخانه رفتند.

محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در دیدار با این هیات، با بیان اینکه آلمان علاقه مند به بازسازی و گسترش روابط با ایران و رساندن آن به سطح قبل از تحریم ها است، گفت: هیات آلمانی در سفر خود به تهران ابراز علاقه کرده که بلافاصله پس از رفع موانع تحریم ها، همکاری ها را با ایران آغاز کند.

وی با بیان اینکه پیش از این هیات هایی از آلمان به ایران سفر کرده بودند، اظهار داشت: آلمان ها بسیار ابراز خوشحالی می کنند که پس از توافق هسته ای توانسته اند به ایران سفر کنند و در جهت شروع روابط اقتصادی پیشقدم باشند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به مذاکرات با هیات آلمانی در خصوص خودروسازی، گفت: در دو سال گذشته تلاش های بسیاری انجام شده تا رکود نسبی حاکم بر قطعه سازان و خودروسازان کشور بتدریج ترمیم شود به گونه ای که برای امسال تولید یک میلیون و 400 هزار دستگاه خودرو برنامه ریزی شده است.

نعمت زاده افزود: برنامه داریم با ایجاد روابط با کشورهای صنعتی غربی بتوانیم وضعیت صنایع کشور را بویژه در زمینه تکنولوژی های جدید و مشارکت برای صادرات خودرو تحکیم بخشیم لذا در این رابطه با آلمان مذاکراتی انجام شد.

وی با بیان آنکه نمایندگان دیملر و فولکس واگن در هیات آلمانی حضور داشتند، گفت: مدیران ارشد این شرکت های بنام خودروسازی با همتایان خود در حال مذاکره و بررسی موارد مورد نظر خود هستند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در خصوص حوزه های همکاری با آلمان نیز گفت: آلمان در اغلب زمینه های صنعتی پیشرفته و بزرگترین کشور صادراتی تکنولوژی و ماشین آلات صنعتی است بنابراین بخش های همکاری در تمام حوزه ها وجود دارد اما آنچه مهم است واحدهای صنعتی کشور مزیت های تکنولوژی، قیمت و شرایط زمینه های مختلف را انتخاب کنند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: در این جلسه عمدتا روی سرمایه گذاری مشترک، انتقال تکنولوژی های جدید و نوسازی خطوط تولید بحث شد و انتظار ما از آلمانی ها آن است که در بخش توسعه فناوری و سرمایه گذاری مشترک فعالیت کنند.

مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، نیز سرمایه گذاری مشترک و انتقال تکنولوژی را محور مذاکرات با هیات آلمانی برشمرد و گفت: طی یکسال گذشته با شرکت های آلمانی در این خصوص مذاکراتی داشتیم و آنها نیز برآن تاکید دارند اما تاکنون محدودیت های تحریم مانع عملیاتی شدن این موارد شده بود.

وی خاطرنشان کرد: یکی از موضوعات این نشست آن بود که ایران تنها تمایل به واردات ماشین آلات از آلمان ندارد بلکه بر همکاری های مشترک به صورت سرمایه گذاری و در نهایت بحث انتقال تکنولوژی تاکید دارد.

**مذاکرات بانکی ایران و آلمان

با توجه به تاکید فعالان اقتصادی ایران و آلمان مبنی بر اینکه محدودیت های بانکی و بیمه ای، مهم ترین مانع پیش روی همکاری های اقتصادی دو کشور است، مذاکرات بانکی هیات آلمانی به رییس کل بانک مرکزی اهمیتی ویژه داشت.

ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی در خصوص جزییات مذاکرات با هیات آلمانی از برگزاری نخستین نشست کمیته مشترک بانکی ایران و آلمان در ماه سپتامبر(شهریور ماه) خبر داد و گفت: بانک های ملی، ملت، صنعت و معدن و بانک ایران و اروپا در این کمیته حضور خواهند داشت.

رییس کل بانک مرکزی در این دیدار آلمان را مطمئن ترین شریک تجاری ایران توصیف کرد و گفت: با توجه به تحولات اخیر در زمینه توفیقات هسته ای، ایران خواستار بازگشت روابط اقتصادی با آلمان به مانند دوران پیش از تحریم ها است.

سیف ضمن ابراز امیدواری نسبت به گسترش روابط اقتصادی و سیاسی ایران و آلمان در آینده نزدیک، تاکید کرد: ایران مسیر ورود آلمان به کشورهای منطقه و آلمان دروازه ورود ایران به اتحادیه اروپا است.

وی بر ضرورت گسترش دامنه فعالیت کمیته مشترک ایران و آلمان تاکید و خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ممکن است ورود بانک های ایرانی به بازار آلمان مشکلاتی را برای آنها به دنبال داشته باشد، بنابراین کمیته مشترک می تواند در صورت بروز مشکل، به سرعت مسائل را حل و فصل کند.

سیف به همکاری های بانکی دوکشور در زمان پیش از تحریم ها اشاره کرد و گفت: قبل از تحریم ها بانک های سپه، ملی و صادرات در آلمان فعال بوده اند که علاوه بر ارتباطات کارگزاری قوی با دویچه بانک و کامرز بانک، نقش چشمگیری در حجم مبادلات دو کشور داشته اند که امیدواریم در آینده نیز شرایط برای حضور مجدد آنها فراهم شود.

وزیر اقتصاد و انرژی آلمان نیز در این دیدار با تاکید بر احیای کمیسیون اقتصادی ایران و آلمان، تصریح کرد: این کمیسیون زمانی موفق خواهد شد که مشکل ضمانت نامه هرمس با حمایت های مسئولان بانک مرکزی برطرف شود.

گابریل گفت: علاقه مندیم پس از برداشته شدن تحریم ها هرچه سریعتر ارتباط بانکی ایران و آلمان برقرار شود.

** اصفهان، مقصد پایان هیات آلمانی

هیات آلمانی پس از دیدار با رییس جمهوری و مقامات ارشد اقتصادی کشور، به اصفهان سفر کرد. آلمانی ها پس از دیدار با مقامات ارشد و فعالان اقتصادی این استان، با بازدید از اماکن تاریخی این شهر به سفر خود به ایران پایان دادند.