وی فرا رسیدن نورزو و میلاد حضرت فاطمه زهرا را تبریک گفت و نسبت به سالی پر برکت ابراز امیدواری کرد.
ظریف از رسانه ملی و سایر دستگاههای خبر رسانی داخلی تشکر و بیش از همه از مردم تشکر کرد و گفت: اگر امروز میتوانیم در مقابل 6 قدرت بزرگ جهانی با صلابت به یاری خدا بایستیم و از حقوق ملت دفاع کنیم به این دلیل است که مردم امید کسانی که میخواستند از طریق فشار و تحریم مردم را به تسلیم وادراند، ناامید کردند.
وی با بیان اینکه ما همواره آماده بودیم پای میز مذاکره باشیم، اظهار داشت: اینکه ما توانستیم در حد بسیار کوچکی اهداف کشور را پیش ببریم بیش از هر چیز مرهون حضور مردم بود و اینکه نشان دادند این مردم را نمیشود از نظام، دولت و کشورشان جدا کرد و هیچ راهی نیست، جز اینکه با این مردم با زبان تکریم صحبت کرد نه تحریم و فشار.
ظریف از دلواپسان نیز قدردانی کرد و گفت: امیدواریم با دیدگاهی واقع گرایانه بتوانیم با سر افراخته و افراشته در جهان امروز حضوری مقتدر داشته باشیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره خستگی در مذاکرات گفت: من عادت دارم شبها زود بخوابم، ولی تمام عمرم را در دیپلماسی چندجانبه به سر بردم و اکثر جلسات دیپلماسی چندجانبه در شبهاست. مذاکره در 12 فروردین ماه ساعت 9 شب شروع و 10 دقیقه به 6 صبح تمام شد. رکورد خواب من و دوستان سه ساعت بود.
وی ادامه داد: مذاکرات مفهومی، محتوایی، کلمات و عبارات و مذاکرات سنگینی بود. این 9 ساعت من از اتاق بیرون نرفتم. شام و نمازمان را خوانده بودیم ولی آمریکاییها شامشان را در مذاکرات خوردند. مذاکرات خیلی پیچیده و سخت و تکراری است. اگر بخواهید روی مواضعتان استقامت کرده و مانع از پایمال شدن حقوق مردم شوید، ممکن است مجبور شوید یک موضوع را صدها بار تکرار کنید. از زمانی که توافق ژنو در آذر ماه 1392 تصویب شد، چندین دور مذاکره نفس گیر داشت و از آن زمان به بعد 16 ماه است مذاکره میکنیم. مواضع آنها تا قبل از توافق ژنو میخواستند اراک را با بولدوزر خراب کنند، در فردو را گل بگیرند و محدودیتهای 20 ساله و ... باشد، اما این مواضع تغییر کرد.
وی گفت: آنها فهمیدند که نمیتوانند برنامه هستهای ایران را تعطیل کنند.
ظریف اضافه کرد: ما قبل از تحریم هم پای میز مذاکره بودیم. زمانی که در دولت هشتم آقای روحانی مسئول مذاکره بودند و من هم سرپرستی تیم مذاکره را داشتم پای میز مذاکره بودیم، تحریمی هم نبود. سنگینترین تحریمها علیه ایران اعمال شد. نه برای اینکه ایران را پای میز مذاکره بکشانند چون ایران پای میز مذاکره بود، آنها میخواستند ایران را تسلیم کنند.
وزیر خارجه به اظهارات کری بعد از بیانیه لوزان مبنی بر اینکه نمیتوانیم مردم ایران را به زانو در آوردیم، اشاره کرد و افزود: چه مذاکرات به نتیجه برسد و چه در مرحله نگارش زیاده خواهی کنند، مقاومت خواهیم کرد.
وی درباره زیادهخواهیهای طرف مقابل عنوان کرد: ما بیشتر از حقوقمان چیزی نمیخواهیم. ما هیچگاه دنبال بمب نبوده و نیستیم. دنبال هژمونی در منطقه هم نیستیم. دنبال روابط خوب با همسایگان در منطقه هستیم و امنیت و آسایش همسایگان را امنیت و آسایش خود میدانیم. ما رنج میبریم از تروریسم و افراط در منطقه.
ظریف افزود: ما منافع مشترک زیادی با همسایگان در منطقه داریم. هیچ چیز فراتر از حقوقمان نمیخواهیم. این بحران ساختگی نگرانی برای منطقه ایجاد کرده بود. ما هیچگاه مشکلاتمان را به هزینه همسایگان حل نخواهیم کرد. امنیت همسایگان را با کسی معامله نمیکنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به فتوای مقام معظم رهبری درباره حرام بودن سلاح هستهای، گفت: یکی دو بار با غرور گفتند ما از طرف شورای امنیت صحبت میکنیم. من به آنها گفتم شورای امنیت، شورای امنیتی است که به عنوان یک کاردار جوان از سفیر شما وقت خواستم که بگویم عراق علیه ایران سلاح شیمیایی استفاده میکند و آن شورای امنیت شماست. ما با این شورای امنیت شما کار کردیم.
وی با اشاره به استفاده صدام از سلاح شیمیایی علیه ایران، افزود: به آنها گفتم شما آنجا ساکت نشستید و حتی حاضر نشدید صدام را به اسم محکوم کنید.
وزیر خارجه گفت: از روز اول گفتهام مذاکره یعنی بده بستان. اینگونه نیست که بروید و طرف مقابل تسلیم شود. افتخارمان این است که برابر شش قدرت بزرگ جهان بایستیم و خودشان گفتند ما نتوانستیم ایران را تسلیم کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: اینکه آمریکا با ما سر خصومت داشته و از حقوق ما حمایت نکرده، چیز جدیدی نیست. اینکه آمریکاییها برای خوشامد همپیمانانشان حرفهایی را میزنند، اما ما مدیون انقلاب و خون شهدا هستیم و میتوانیم سرمان را بالا بگیریم و از هیچ کس نترسیم و حرفمان را بزنیم.
وی گفت: دنیا دیگر دنیای زور نیست و زورگویی دیگر قدرت نیست.
مذاکره کننده ارشد هستهای تصریح کرد: فکت شیت ایرانی نیست. چند نفر از دوستان ما یک رشته دستاوردها از مذاکرات را نوشتند. متن من و خانم موگرینی دو ساعت قبل از مصاحبه مطبوعاتی به انگلیسی مذاکره کردیم. یک بیانیه مطبوعاتی است. ما گفتیم فقط یک توافق داریم که حداکثر در تیر ماه صورت گیرد.
ظریف ادامه داد: راهحلهایی که ما بحث کردیم به شکل یک چکنویس است. این بیانیه که تدوین شد بین خود ما مذاکره شد و شش کشور دیدند. بچهها عین آن را ترجمه کردند و قبل از آن من و آقای عراقچی ترجمه را چک کردیم. متاسفانه در صدا و سیما مترجم همزمان بود که بهترین مترجم همزمان میتواند 70 درصد مطالب را منتقل کند. هاموند، نمایندگان چین و روسیه و همه نشسته بودند کسی به ما نگفت که ترجمه شما را چک کنیم. آلن ایر نگفت ترجمه شما غلط است.
وی درباره فکت شیت آمریکاییها عنوان کرد: در مذاکره 9 ساعته ما درباره راهحلها صحبت کردیم. آمریکاییها آنچه خودشان مایلند در فکت شیت آوردند. نماینده موگرینی حتی به آمریکاییها اعتراض کرده که چرا گفتید تحریمها را تعلیق میکنیم.
ظریف اضافه کرد: من حتی به خود کری در این زمینه اعتراض کردم.
مذاکره کننده ارشد هستهای درباره بیانیه مطبوعاتی گفت: این بیانیه الزام آور نیست. چک نویسی که ما شروع به تدوین کردیم و یک سند حقوقی نیست. ما در نهایت یک توافق بینآلمللی در حداکثر 10 تیر خواهیم داشت. هنوز تصمیم نگرفتهایم که آن را امضا میکنیم یا نه. براساس این توافق یک قطعنامه تحت فصل منشور صادر میشود و آن زمان توافق میشود توافق بینالمللی. ما الان داریم راهحلهای رسیدن به توافق بینالمللی را بررسی میکنیم.
وی تصریح کرد: آمریکاییها متنشان را روز چهارشنبه آماده کرده بودند. ما تا ساعت 6 صبح کار میکنیم. آن متن آماده بود. آنها مشکل دارند، الان در داخل چه فشاری هست، نتانیاهو، کنگره چه فشاری دارند میخواهند به خیال خود چند روز دیگر تحریم کنند. آنچه برخی دوستان ما تهیه کردند، رسمی نیست.
ظریف اضافه کرد: تا ساعت 11 و نیم شب هنوز یک متن تمیز نبود و پر از پرانتز بود.
وزیر خارجه افزود: راهحلها همین است ولی طرز نگارش آن نیازمند زمان است. در بیانیه مطبوعاتی که من و خانم موگرینی خواندیم تعداد سانتریفیوژها نیامده در چرک نویس راهحلها تعداد سانتریفیوژها آمده است. سانتریفیوژهایی که در فردو هستند تصمیم نظام بوده و قرار نداریم با آنها غنی سازی نکنیم.
وی گفت: آمریکاییها هیچ جا نگفتند هزار سانتریفیوژ در فردو باشد.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: ما میدانیم مردم حق دارند بدانند ولی نمیخواهیم کاری کنیم که مانع از به نتیجه رسیدن توافق شود. اطمینان میدهم روزی که توافق نهایی شود به عنوان سند بینالمللی منتشر میشود. هیچ سند توافق شدهای صد در صد به نفع یک طرف نیست.
وی اضافه کرد: این کارهایی که انجام میدهیم در مسیر اعتمادسازی است و نه مانعی در مسیر پیشرفت هستهای ما.
وزیر خارجه گفت: در دنیا هفت هشت کشور بیشتر غنی سازی نمیکنند. این مذاکرات را باید با بزرگ منشی ایرانی پیگیری کنیم. ما در مذاکره اهل دروغ و ریا نیستیم. در داخل سالن مذاکره صادقیم در بیرون سالن مذاکره نیز صادقیم.
ظریف خاطرنشان کرد: گروهی بودند که میگفتند ایران نباید اصلا تحقیق و توسعه داشته باشد. ما از روز اولی که توافق اجرایی شود، روی بهترین ماشینمان که IR-8 است تحقیق و توسعه را انجام میدهیم.
وی در خصوص تحریمها نیز عنوان کرد: این تحریمها سه قسمت است. تحریمهای شورای امنیت، تحریمهای آمریکا و تحریمهای اروپا. در آن چیزی که خانم موگرینی خواند، کلیه قطعنامههای شورای امنیت از روز توافق لغو میشود. شورای امنیت هست و میشود ناظر بر اجرای توافق. موضوع ایران از یک موضوع به موضوعی دیگر تبدیل میشود. این نظارت برای ما نیز ضروری است.
وزیر خارجه ادامه داد: شورای امنیت در سابقه تاریخیاش هیچگاه از مردم ما دفاع نکرده ولی طبق موازین بینالمللی این سند مورد تأیید شورای امنیت قرار میگیرد. تمام شش قطعنامه قبلی - قطعنامه 1929 یک فاجعه در حقوق بینالملل است- لغو میشود. ما گفتیم از این به بعد لغت Terminate استفاده شود. یک تعدادی از تحریمها در شورای امنیت است که برخی مربوط به اقلام اشاعهای است و تسلیحاتی از قطعنامه شورای امنیت خارج میشود. یعنی کلیه تحریمهای شورای امنیت و قطعنامهها لغو میشود.
ظریف درباره اظهارات اخیر ماری هارف درباره تحریمها، گفت: روزی که قطعنامه را تصویب میکنیم طرفین باید یک رشته اقدامات انجام دهند. روز تصویب قطعنامه روز اجرایی شدن توافق نیست. این فاصله را هنوز توافق نکردهایم چون هنوز نمیدانیم چقدر اقدامات ما و طرف مقابل طول میکشد. ما باید اقداماتی در اراک، فردو، نطنز، ذخایر و ... بکنیم که همه مورد توافق مسئولان عالی نظام است و راجع به همه اینها صحبت کردیم. این اقدامات ما زمانبر است و یک روزه انجام نمیشود. باید بررسی کنیم. روزی که اقدامات ما انجام و آمریکاییها مقدمات را انجام دادند.
وی اضافه کرد: خانم ماری هارف حدسشان را گفته است. تضمین ما قطعنامه شورای امنیت است که تأیید میکند کشورها باید در این مدت این اقدامات را انجام دهند. بعد از توافق میروند نیویورک توافق را نهایی قطعنامه را تصویب و یک برنامه زمانبندی شده برای اقدامات ایران و طرف مقابل تدوین میکند. روز اجرایی شدن آژانس تایید میکند ما این اقدامات را انجام میدهیم در همان روز آمریکا موظف است کلیه تحریمهای فرامرزی اقتصادی و مالی خود را که در متن تفاهم خواهد آمد، بانک، ممانعت برای انتقالات پولی، نفتی را از آن روز متوقف کند.
ظریف ادامه داد: سناتورها نامهای که نوشتند خواستند ما را وارد دعوای داخلی خودشان کنند.
وی درباره تحریمهای اتحادیه اروپا نیز عنوان کرد: شورای اروپا تصمیم میگیرد و بعد آن همه کشورها لغو میکنند.
وزیر خارجه درباره یک رشته تحریمهای اشاعهای اتحادیه اروپا نیز گفت: آنها هست و ما دنبال آن نبودیم که برداریم.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: معماری داخلی تحریمها همین الان فروریخته است. آنها به خاطر نگرانیشان بیانیه دادند. ما باید اینقدر هوشیاری داشته باشیم که بدانیم آنها برای مصرف داخلی با کنگره درگیرند و اینها را بیان میکنند.
وی افزود: اینکه داخل آمریکا این حرفها را بزنند چون میخواهند مانع تحریمهای کنگره شوند. معماری تحریمها فرو ریخته است.
ظریف گفت: همه طرفها در این توافق میتوانند در صورت نقض طرف مقابل، اقدامات خود را متوقف کنند. ما متن 2 صفحهای داریم. در صورتی که ایران ادعا کند موردی را طرف مقابل نقض کرده است این اتفاقات میافتد.
وی افزود: آمریکاییها 35 سال است علیه ایران تحریم کردند این تحریمها هیچگاه تاثیر چندانی نداشته است. در دهه 70 ما که اوج قدرت آمریکا بود، آمریکاییها فکر میکردند جنگ سرد را بردند قانون داماتو را تصویب کردند که هر کس در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه گذاری میکرد، آمریکا آن را تحریم میکرد. متحدانش به او گفتند ما با تو همراهی نمیکنیم.
وزیر خارجه با اشاره به 6 قطعنامه تصویب شده علیه ایران، گفت: خاصیت این قطعنامهها این بوده که آمریکا هر کاری میخواست انجام دهد در چارچوب این قطعنامهها انجام داد. الان اگر آمریکا چنین اقدامی را کند نه تنها براساس قطعنامه شورای امنیت عمل نمیکند، بلکه بر خلاف قطعنامه شورای امنیت عمل میکند.
وی گفت: در بحثها پیشنهاداتی داریم که نتوانند تحریمهای کنونی را تحت عناوین دیگری وارد کنند.
ظریف افزود: ما خیلی چیزها به دست آوردیم. ما نطنز را حفظ کردیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: الان در حال مذاکره هستیم. همین اندازهای که الان میگویم به مذاکره ضرر میزنم. علت اینکه میگویم این است که حرفهایی طرف مقابل زده که مردم ما را نگران میکند. اگر به توافق برسیم حتما دو طرفه است.
وزیر خارجه ادامه داد: معتقدیم تعهداتی که میپذیریم هیچ برنامه ما را متوقف نمیکند و با اهداف خود پیش میرویم. آنها میگویند از این توافق به دست آوردند ایران سلاح هستهای نمیسازد ما که اصلا نمیخواستیم بسازیم.
ظریف افزود: اسم آب سنگین تا یک ماه پیش مثل کفر بود برای آنها.
وی درباره گریز طرف مقابل از تعهداتش، گفت: ایران چون نمیخواهد گریز نخواهد داشت. خیلی دلشان را خوش نکنند. ما به فتوای مقام معظم رهبری از هر سند بینالمللی بیشتر اعتبار قائلیم.
وزیر خارجه اضافه کرد: ما کاری به دوربین آژانس نداریم. ما کاری نمیخواهیم انجام دهیم. دوربین آژانس الان هم هست. ما نوع نظارتی که میپذیریم براساس مصالح ملی خودمان است.
مذاکره کننده ارشد هستهای گفت: هر کاری که در برنامه هستهای داریم دوباره میتوانیم برگردانیم. بعضی از اقدامات ما در جهت منافع ماست، برخی امکانات جدید را برای ما فراهم میکند. دانش ما بومی است و هیچ کس نمیتواند آن را از ما بگیرد.
وی همچنین عنوان کرد: قطعات راکتور اراک را از بازار سیاه میخریم.
ظریف گفت: آنها اگر تحریمها را برگردانند در دنیا خریدار نخواهند داشت. اگر تصمیم بگیریم میتوانیم برنامه خود را برگردانیم. ما هم توان برابر داریم که اقدام کنیم با یک تفاوت، اینکه به دنیا نشان دادیم که روی حرفمان ایستادهایم. اگر آنها نشان دهند که اهل اجرای تعهداتشان هستند یک طرف متعهد جدی در مقابلشان خواهند بود. اگر بخواهند به تعهداتشان خیانت کنند ما تصمیم میگیریم. هر آن میزان آنها میتوانند برگردند ما هم میتوانیم برگردیم.
وزیر خارجه اضافه کرد: متن انگلیسی توافق ژنو را من به خبرنگاران آمریکایی دادم. به شما اطمینان میدهم روزی که توافق نهایی شود اصل آن را در اختیار مردم قرار میدهیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: دروغ پایدار نمیماند. ما با توافق دو مرحلهای مخالفت کردیم. این بیانیه توافق دو مرحلهای نیست. بیانیه دو صفحهای توافق نیست.
ظریف درباره سانتریفیوژها گفت: 190 هزار سو زمانی است که بخواهیم سوخت بوشهر را تولید کنیم که بتوانیم میله سوخت را بسازیم. قرصهای سوخت را بسازیم. میلهها و قرصهای سوخت ما باید لیسانس بگیرد. از روز توافق میتوانید به IR-8 گاز تزریق کنید که روندی را باید طی کند تا به تولید برسد.
وی از خانوادههای شهدای هستهای قدردانی کرد.