تاريخچه

در سراسر زندگي بشر كه قدمتي چند هزار ساله دارد دفاع به انواع گوناگون وجود داشته است و بشر اوليه با استفاده از غارها، شيارها، درختان جنگل و ديگر امور طبيعي و مصنوعي به دفاع از خويش پرداخته است. لكن در انديشه رهبران و فرماندهان بزرگ همواره رهنمودهايي از چگونگي دفاع مؤثر وجود داشته كه بر غناي آن افزوده است.
حضرت علي (ع) در مورد استفاده از عوامل دفاعي مي فرمايند: ‹‹آنگاه كه در ميدان جنگ روياروي دشمن قرار گرفتيد، بايد قرارگاه شما در دامنه كوه‌ها و تپه‌ها و يا در كنار نهرها باشد تا پوشش و حفاظ شما گردد و شما را از دشمن نگهباني كند و بايد جنگ را از يك سو و يا حداكثر دو سو با دشمن داشته باشيد و قسمتهاي ديگر تكيه بر موانع طبيعي داشته باشد، تا دشمن قدرت نفوذ نداشته باشد››.
حضرت امام (ره) معمار بزرگ انقلاب در توجه به اين امر مي‌فرمايند: ‹‹رعايت اصول ايمني و حفاظتي مراكز و صنايع و ايجاد پناهگاههاي جمعي براي مردم و كارگران كه اين اختصاص به زمان جنگ ندارد، بلكه طريقه احتياط در هر شرايط است››.
مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا در اين مورد مي‌فرمايند: ‹‹اگر محافظت نظامي(پدافندغيرعامل) نباشد، تمامي دستاوردهاي فرهنگي، اقتصادي، علمي و سياسي در يك نصف روز هدر مي رود››.
سون تزو كه انديشه هاي نظامي او پس از قرنها هنوز مورد توجه فرماندهان نظامي است در مورد دفاع مي گويد : هر جنگ بر پايه ‹‹فريب، نيرنگ و خدعه›› استوار است و فرمانده واقعي كسي است كه به هنرهاي ‹‹تظاهر، اختفاء و استتار›› آگاهي داشته و به آن عمل نمايد.
او همچنين در جاي ديگري مي‌گويد: فرض را بر نيامدن دشمن نبايد گذاشت، بلكه بايد درباره سرعت مقابله با وي انديشه كرد، همچنين نبايد فكر كرد كه دشمن حمله نمي كند، بلكه بايد در صدد شكست ناپذير نمودن خود و شكست ناپذيري مربوط به ‹‹دفاع›› مي شود.
ژليوس سزار درباره غفلت دشمن از مخفي نمودن خود و تأثير آن در پيروزيش در 47 سال قبل از ميلاد پس از نيل به يك پيروزي سريع گفته است ‹‹من آمدم، ديدم، پيروز شدم››.
مائوتسه تونگ در مورد پدافند غيرعامل و اهميت آن مي‌گويد: ‹‹براي غلبه بر دشمن و كسب پيروزي بايد همه تلاش خود را در جهت مهر و موم كردن چشم‌ها و گوش‌هاي دشمن و كور و كر نمودن او بكنيم و فكر و مغز فرماندهانش را گيج و مغشوش نمائيم››.
در جنگ جهاني دوم كه استفاده از هواپيما و بمباران شهرها و مراكز صنعتي و سرمايه گذاري و پس از آن استفاده از موشك توسط آلمان نازي شروع شد خسارتهاي ناشي از جنگ و به خصوص آسيب هايي كه به مردم و بخش هاي غيرنظامي وارد شد نسبت به جنگ جهاني اول سيرصعودي داشت و اين موضوع باعث شد تا كشورها به  پدافند غير عامل  اهميت مضاعفي بدهند.
در كنار كشورهايي مانند آمريكا، شوروي سابق، آلمان، فرانسه، انگلستان و كانادا حتي كشوري مانند سوئيس كه در طول هر دو جنگ جهاني بي طرفي خود را حفظ كرده بود با شتاب فزاينده اي به  پدافند غير عامل  روي آورد.
ارتش نازي براي ساخت هواپيماهاي بمب افكن و موشكهاي V2 كه براي اولين بار در هشتم سپتامبر 1944 در ميان بهت و حيرت جهاني لندن را هدف قرار داد از پناهگاههاي مستحكم و تونلهاي ايجاد شده در دل كوهها به صورت گسترده‌اي استفاده مي نمود و ساختمان‌هاي نظامي و اداري را با مستحكم ترين مصالح و با طرحهاي معماري ويژه اي كه اصول  پدافند غير عامل  در آن به خوبي رعايت شده بود بنا مي‌نمود.