کودتای نظامی شبانه در ترکیه/آنکارا: فتح‌الله گولن عامل کودتا است/اردوغان: کودتاگران بهای سنگینی خواهند پرداخت

 نخست وزیر ترکیه بامداد شنبه برخی خبرهای قبلی درباره کودتای نظامی در ترکیه را تأیید کرد.

اولین خبرها از مستقر شدن یگانی از ارتش ترکیه در مدخل پل «بوسپوروس» در استانبول و مسدود شدن مسیر حرکت خودروها آغاز شد. بعد از آن هم اخباری از تیراندازی در آنکارا و پرواز جنگنده‌ها با ارتفاع کم خبر دادند.

نیروهای ارتش توانستند برای ساعاتی کنترل تلویزیون دولتی TRT و فرودگاه آتاتورک استانبول را به دست بگیرند؛ اما مردم با حضور در خیابان‌ها، مجدداً این ساختمان‌ها را از دست عوامل کودتا آزاد کردند.  

اخبار لحظه به لحظه مربوط به این رویداد را در زیر بخوانید. 

* * * 

07:24: نخست‌وزیر ترکیه خواستار برگزاری جلسه فوری پارلمان این کشور شد.

07:04: فدریکا موگرینی، خواستار نشست فوری وزرای خارجه اتحادیه اروپا برای «بررسی اوضاع فعلی ترکیه، هماهنگ‌کردن پیام‌های سیاسی و حمایت از شهروندان این اتحادیه در ترکیه» شد.

07:01: دفتر دادستانی ترکیه اعلام کرد که وقایع کودتای جمعه در این کشور تنها در شهر آنکارا دست‌کم 42 کشته برجای نهاده است. 

06:56: روزنامه دیلی صاباح گزارش داد همه پروازها در فرودگاه آتاتورک از ساعت 6 صبح به وقت محلی به حالت عادی بازخواهد گشت. 

06:50: رویترز به نقل از برخی شاهدان عینی مدعی شد سربازان حامی کودتا، بار دیگر کنترل فرودگاه آتاتورک را به دست گرفته‌اند. 

06:35: نخست‌وزیر ترکیه دستور شلیک به سمت هواپیماهای «ربوده شده توسط کودتاگران» را صادر کرد. 

06:18:  بینالی ایلدیریم نخست‌وزیر ترکیه گفت تاکنون دستکم 120 نفر از کسانی که در کودتا دست داشته‌اند، بازداشت شده‌اند.

وی همچنین گفت اقدام کودتاگران از تروریست‌ها هم بدتر بوده است. او از مردم ترکیه خواست خیابان‌‌ها را ترک نکنند. 

06:10: پخش شبکه سی‌ان‌ان ترک از سر گرفته شده و مجری این شبکه به استودیو بازگشته است. با این حال از پشت صحنه همچنان صدای داد و فریاد به گوش می‌رسد.

05:50: همزمان با اظهارات اردوغان انفجار مهیبی در استانبول به وقوع پیوست. 

05:39: رجب طیب اردوغان، در اولین اظهارات در جمع مردم جنبش گولن را عامل این کودتا دانست و گفت که ترکیه را نمی‌توان با اقدامات غیرقانونی متوقف کرد و جنبش «گولن» قادر به اداره این کشور نیست. 

وی همچنین گفت: «ترکیه دیگر ترکیه قدیم نیست و ترکیه جدید تصمیم خود را گرفته است. ما در فرودگاه آتاتورک هستیم که تا چند هفته قبل هدف حمله تروریستی داعش قرار بود.»

آقای اردوغان در بخش دیگری از اظهاراتش گفت که کودتاگران بهای سنگینی پرداخت خواهند کرد. 

05:32: اردوغان بعد از پیاده شدن از هواپیما در فرودگاه استانبول سخنرانی کرد. مصاحبه وی با شبکه TRT انجام شد که از عاملان کودتا پس گرفته شد. وی گفت که عاملان این کودتا مجازات خواهند شد. جمعیت زیادی اردوغان را احاطه کرده‌اند. 

05:25:  شبکه المیادین از وقوع انفجار در فرودگاه آتاتورک استانبول خبر داده است. 

05:23: خبرگزاری رویترز گزارش داد عوامل کودتا ساختمان پارلمان را بمباران کردند. ساختمان پارلمان سه بار هدف قرار گرفت. 12 نیروی پلیس بر اثر این حملات زخمی شدند. 

05:21: ‏روزنامه «حریت» ترکیه نیز خبر داد که عده‌ای سرباز ارتش وارد مقر این روزنامه شده‌اند و آنها را گروگان گرفته‌اند.

05:16: پخش برنامه‌های «سی.ان.ان ترک» قطع شد. گزارش‌ها حاکی است نیروهای ارتش وارد ساختمان این رسانه شده‌اند.

05:15: محمد جواد ظریف در توئیتر نوشت که دفاع جانانه مردم ترکیه از دموکراسى و دولت منتخبشان ثابت مى کند که کودتا جایى در منطقه ما نداشته و محکوم به شکست است. 

05:11: خبرنگار الجزیره می‌گوید وضعیت تا دقایقی پیش خوب بود اما ناگهان تغییر کرد و نگران کننده شده است. جنگنده ای تا کنون 4 بار در دقایق گذشته دیوار صوتی را شکسته است. 

05:05: منابع خبری از شنیده شدن صدای تیراندازی در میدان تقسیم استانبول خبر می‌دهند. جنگنده‌ها در ارتفاع کم پرواز می‌کنند. مردم روی زمین خوابیده‌اند. 

05:02: شبکه خبری الجزیره می‌گوید صدای انفجار هنوز در آنکارا به گوش میرسد و نمیتوان به طور قطعی گفت که کودتا در این شهر به پایان رسیده است.

05:01: شبکه خبری الجزیره نوشته فرمانده نیروی هوایی هنوز به کودتا واکنش نشان داده که این موضوع گمانه‌ها درباره احتمال دست داشتن او در ماجرا را تأیید می‌کند. 

04:57: «بینالی ایلدیریم»، نخست‌وزیر ترکیه با بیان اینکه اوضاع بار دیگر در کنترل دولت قرار گرفته، «فتح‌الله گولن» را که در آمریکا ساکن است، عامل کودتا دانسته است.

احمد داوود اغلو نخست‌وزیر پیشین هم با متهم کردن گولن، گفته است که به زودی اسامی افراد دخیل در کودتا اعلام می‌شود.

شبکه الجزیره به نقل از یکی از مشاوران ارشد اردوغان نوشته است که فتح‌الله گولن پشت کودتا بوده است.

این در حالی است که گولن دست داشتن در کودتا را رد و این اقدام ارتش را به شدت محکوم کرده است. 

 04:54: برخی اخبار تأیید نشده حاکی است هواپیمای اردوغان در فرودگاه آتاتورک فرود آمده است. 

04:48: تلویزیون تی‌آرتی ترکیه که بعد از کودتا قطع شده بود، پخشش را از سر گرفت. 

04:44: هواپیمای اردوغان بر فراز استانبول در پرواز است و منتظر اجازه فرود است.

04:29: نخست‌وزیر ترکیه بر فراز آنکارا، منطقه پرواز ممنوع کرد و گفت که هر هواپیمایی که بر فراز آنکارا پرواز کند ساقط می‌شود. 

04:28: سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه اعلام کرد وضعیت به حالت عادی است. 

04:27: نخست وزیر ترکیه از احزاب مخالف دولت به دلیل عدم حمایت از کودتای نظامی تشکر کرد.

با وجود برخوردهای شدید دولت اردوغان با مخالفان سیاسی ، تقریبا همه گروهای و احزاب این کشور با کودتای نظامی مخالفت کرده و خواستار احترام به نهادهای قانونی شدند. 

04:23: «احمد داووداوغلو»، نخست‌وزیر سابق ترکیه گفت پیش از این هم با کودتا مواجه شده بودیم اما این بار مردم در کنار حکومت ایستادند. فرماندهان ارتش اجازه ندادند این اقدام غیر قانونی به نتیجه برسد. مردم ترکیه نشان دادند که از لحاظ دموکراتیک رشد کرده اند. امشب شب عزت ماست. اکنون زمان مناسبی برای حمایت از دموکراسی بود. 

04:17: رئیس سازمان اطلاعات ترکیه گفت رئیس ستاد ارتش که گروگان گرفته شده بود به کار خود بازگشته است. 

04:12: خبرگزاری آناتولی گزارش داد ژنرال «محرم کوسا»، (عکس زیر) مشاور رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه، فرماندهی کودتا را بر عهده داشته است.

04:10: شبکه خبری الجزیره گزارش داد 8 نفر در تیراندازی به افراد شرکت کننده در تظاهرات میدان تقسیم زخمی شدند. در پی درگیری‌ها در این منطقه، ارتش از میدان عقب‌نشینی کرده است.

یکی از مشاوران ارشد اردوغان هم گفته است که برخی از افراد نزدیک به گولن در کودتا دست داشته‌اند. 

وزیر کشور ترکیه گفته است که کودتا در ترکیه شکست خورده است.

برخی منابع از شنیده شدن صدای یک انفجار دیگر در نزدیکی ساختمان تلویزیون ترکیه خبر داده‌اند.  

 

04:07: رسانه‌های محلی ترکیه از انفجار در نزدیکی پارلمان ترکیه خبر داده‌‌‌اند. 

04:01: بعد از پس گرفتن تلویزیون دولتی و فرودگاه آتاتورک توسط مردم و نیروهای حامی اروغان، روند تحولات به سمت شکست کودتا پیش می‌رود.  نیروهای عوامل کودتا در حال بازداشت شدن هستند. 

03:53: صدها نفر از مردم با شعارهای ضد کودتا وارد فرودگاه آتاتورک شدند.

03:51: جان کری وزیر خارجه آمریکا به همتای خود در ترکیه اطلاع داد که آمریکا به صورت مطلق از دولت غیرنظامی و منتخب و دموکراتیک در ترکیه حمایت می کند.

03:47: دولت آلمان نیز خواستار حمایت از دولت دموکراتیک ترکیه شد.

03:43: باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد تمامی طرف‌ها در ترکیه بایستی از دولتی که با رویکردهای دموکراتیک سر کار آمده حمایت کنند و خویشتن‌داری به خرج دهند.  

03:37: خبرگزاری آناتولی گزارش داده 17 نیروی پلیس بر اثر حمله بالگردها به نیروهای ویژه پلیس در مقر نیروهای ویژه در حومه آنکارا کشته شده‌اند.

 03:35: یک جنگنده ارتش ترکیه، بالگرد مربوط به عوامل کودتا را بر فراز استانبول ساقط کرده است. 

03:33: خبرگزاری رویترز گزارش داده رهبر عامل کودتا خود را تسلیم کرده است. 

03:31: بان‌کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای خواستار حفظ آرامش در ترکیه شد. 

03:28: عکاس خبرگزاری فرانسه می‌گوید ارتش ترکیه به روی معترضان در استانبول آتش گشوده است. این تیرانداری تلفات داشته است. 

03:02: کودتاگران در نزدیکی پل «بوسپوروس» هم به سمت معترضان آتش گشوده‌اند. 

02:56: سانا: ارتش ترکیه اعلام کرد که در اسرع وقت قانون اساسی اماده خواهد شد. 

02:50: تانک‌ها اقدام به تیراندازی در حوالی ساختمان پارلمان ترکیه کرده‌اند. سه نفر زخمی شده‌اند.

02:49: فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفتگو با هیات نمایندگی اتحادیه در آنکارا خواستار احترام به نهادهای قانونی شد.

02:46: دیلی‌صباح مدعی شده سربازان حامی کودتا از فرودگاه آتاتورک عقب‌نشینی کرده‌اند و دو ژنرال دستگیر شده‌اند. 

02:44: در فرودگاه آتاتورک شهر استانبول ترکیه، مردم با دراز کشیدن مقابل تانک عاملان کودتا مانع حرکت آنها می‌شوند.

02:42:فتح‌الله گولن که قبلاً عامل کودتا معرفی شده بود، اقدام ارتش را محکوم کرد. 

02:40: مردم به سمت تانک‌های ارتش حرکت کرده و تانک‌ها را محاصره کرده‌اند. 

02:31: یک عامل انتحاری خود را در میان نیروهای ارتش در آنکارا منفجر کرد. 

02:30: خبرگزاری فرانسه از شنیده شدن صدای انفجار قدرتمند در آنکارا خبر داد.

02:28: محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران نسبت به بحران در ترکیه ابراز نگرانی کرد. وی در حساب کاربری‌اش در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «عمیقاً از بحران در ترکیه نگران هستم. ثبات، دموکراسی و امنیت مردم ترکیه، در درجه اول اهمیت هستند. اتحاد و شکیبایی، ضروری هستند.»

02:15: پس از درخواست رجب طیب اردوغان برای تجمع مردم، جمعیت در حال حرکت به سمت خیابان وطن، در استانبول هستند. مردم، علیه عوامل کودتا شعار می‌دهند. 

02:10: رسانه‌های محلی از شنیده شدن صدای تیراندازی در میدان تقسیم خبر داده‌اند. تصویر زیر معترضان در میدان تقسیم را نشان می‌دهد. 

 

01:57: گروه تصرف‌کننده تلویزیون ترکیه در نخستین بیانیه گفته که فعلاً شورای صلح کشور را اداره خواهد کرد.

01:50: رجب طیب اردوغان، از مردم خواست که به خیابان‌ها بیایند. 

01:47: نیروی هوایی ترکیه، مقر سازمان اطلاعات در آنکارا را بمباران کرد. 

01:46: ارتش ترکیه قانون اساسی را به حالت تعلیق درآورد و اعلام کرد از این به بعد با قانون اساسی جدید ترکیه اداره می‌شود

01:45: سخنگوی دستگاه اطلاعاتی ترکیه گفت که تلاش برای کودتا در حال سرکوب شدن است و فرایند سرکوب تا صبح به اتمام خواهد رسید. 

01:36: گوینده تلویزیون ترکیه بیانیه ارتش را قرائت کرده و گفت این کار را به دستور نظامیان انجام داده است.

01:34: رسانه‌های آمریکایی می‌گویند پنتاگون و دولت آمریکا در حال ارزیابی اوضاع در ترکیه هستند و فعلا قصد اعلام موضع ندارند. 

01:32: بر اثر شلیک یک فروند بالگرد نظامی که در ارتفاع پایین پرواز می‌کرد یک نفر در خیابان وطن استانبول کشته شد.

01:30- جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفت که برای ترکیه آرزوی صلح می‌کند. 

01:25: مردم بعد از اعلام خبر کودتا سراسیمه برای برداشت پول به سمت بانکها شتافتند.

01:22: شبکه سی‌ان‌ان ترک به نقل از منابع آگاه گزارش داده است که رجب طیب اردوغان در محلی امن به سر می‌برد.

برخی منابع هم گزارش داده‌اند که وی برای تعطیلات به خارج از کشور رفته بوده و به هنگام کودتا در کشور نبوده است.

همزمان برخی دیگر از رسانه‌ها، از فرار وی از کاخ ریاست‌جمهوری خبر داده‌اند. 

01:18: حزب عدالت و توسعه از هوادارانش خواست برای اعلام حمایت از اردوغان به خیابان‌ها بیایند.

01:16: عوامل کودتا فرمانده ارتش ترکیه را به گروگان گرفته‌اند. خبرگزاری آناتولی گزارش داد ژنرال «هولوسی آکار» فرمانده کل ارتش ‏ترکیه‏ گروگان گرفته شده است. 

01:10- ارتش ترکیه برخی از مقامات دولتی را دستگیر کرده است. 

01:05: منابع خبری می‌گویند رجب طیب اردوغان از کاخ ریاست‌جمهوری گریخته است. 

01:04: ارتش ترکیه در بیانیه‌ای به روزنامه‌نگاران اعلام کرده که کنترل دولت در اختیار ارتش است. 

01:00: ارتش ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرد که کشور را به دست گرفته است.

00:58: تصویری از حضور نظامیان با تانک در خیابان‌های آنکارا. 

00:51: تلویزیون دولتی ترکیه، قطع شد. فرودگاه استانبول هم به تصرف ارتش درآمده است. 

00:40: شبکه‌های اجتماعی توئیتر، فیسبوک و یوتیوب در ترکیه فیلتر شدند.

00:29: امریکا، ترکیه و فرانسه از شهروندان خود خواسته‌اند در مکان‌های خود باقی بمانند. 

00:25: «بینالی ایلیدریم»، نخست‌وزیر ترکیه کودتا در ترکیه را تأیید کرد و گفت که عاملان این کودتا مجازات خواهند شد. 

00:22: برخی گزارش‌های تأیید نشده مدعی هستند در ترکیه کودتا صورت گرفته است. 

00:20: برخی گزارش‌ها حاکی است در سرتاسر کشور ترکیه حکومت نظامی اعلام شده است. 

شبکه خبری «آی‌24» از استقرار گسترده نیروهای نظامی در آنکارا و استانبول خبر داده است. 

بر اساس گزارش‌ها، اداره پلیس آنکارا، خواستار حضور تمامی نیروهای خود شده است. 

00:08-  یک شاهد عینی نیز در گفت‌وگو با رویترز از شنیده شدن صدای تیراندازی در آنکارا، پایتخت ترکیه خبر داده است. 

برخی رسانه‌ها نیز از پرواز جت‌های جنگنده بر فراز این شهر خبر داده‌اند.

00:05 - رسانه‌های خبری از مستقر شدن یگانی از ارتش ترکیه در مدخل پل «بوسپوروس» در استانبول و مسدود شدن مسیر حرکت خودروها خبر دادند. علت این اقدام ارتش هنوز مشخص نیست.