مقدمه:

موضوع پدافند غیرعامل در جهان هستی از قدمتی به اندازه تاریخ زندگی انسان برخوردار است. انسانهای اولیه برای در امان ماندن از خطر تهاجم حیوانات و تهدیدات پیرامونی خود به غارها و بالای درختان و دیگر مامن های طبیعی پناه میبرند، با متمدن شدن تدریجی جوامع بشری و شکل گیری زندگی شهری، احساس نیاز به امنیت بیشتر گردید و جوامع شهری برای ایجاد امنیت و حفاظت شهر از تهاجم دشمنان،  اقدام به ساخت و احداث دژها، قلعه، حصار، خندق، دیوارها و موانع دفاعی در پیرامون شهرها نمودند. در این راستا در طول تاریخ بشری، تسلیحات تهاجمی و به تبع آن اقدامات دفاعی نیز شاهد تغییر و تحول چشمگیری بوده و این پیشرفت و فناوری کماکان ادامه یافته و فرآیند و روندی اجتناب ناپذیر به خود گرفته است.

در طول چند هزار سال تاریخ تمدن بشری صرفا 286 سال بدون جنگ وخونریزی بوده و کشورهای استعمارگر و قدرتمند به بهانه های مختلف موجب بروز جنگها، تخریب و غارت زیر ساختهای تولیدی، اقتصادی، اجتماعی، دفاعی و کشتار و آواره شدن انسانهای بیشماری گردیده اند به طوری که تنها در طول 45 سال از سال 1945 تا 1990 میلادی فقط 3 هفته بدون جنگ و خونریزی بوده است. گفتنی است که در دو دهه گذشته ده جنگ عمده در پیرامون حریم سرزمینی کشور ما از جمله جنگ اول و دوم خلیج فارس (1991و2003) جنگ 79 روزه یوگسلاوی (1999)، جنگ تحمیلی 8 ساله ایران و عراق، جنگ افغانستان (2003)، جنگ 33 روزه، لبنان و جنگهای 22 روزه، 8 روزه و 50 روزه رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم و قهرمان غزه، جنگ تروریستی گروههای تکفیری داعش علیه کشور سوریه در(4 ساله اخیر) و عراق در سال (2014) تا کنون و جنگ یمن در سال جاری اتفاق افتاده و کماکان ادامه دارد و با شکل دهی مرموزانه و فریبکارانه گروه ائتلاف به رهبری آمریکا و کشورهای مرتجع منطقه به بهانه مقابله با تروریست در قالب جنگ های نیابتی ماهیت پیچیده تری را به خود گرفته است.

علی ایحال با توجه به اجتناب ناپذیر بودن جنگها به عنوان یک پدیده ی اجتماعی پایدار، وقوع جنگ ها و منازعات دیگری در جهان اسلام بر اساس مطامع و اهداف استعمارگرانه و هژمونی سلطه گرایانه بلوک غرب دور از انتظار نبوده و بسیار محتمل می باشد، ضمن آنکه هیچ نشانه ای نیز از پایان قریب الوقوع جنگها و مناقشات و درگیریهای مسلحانه و سایر تهدیدات در قرن حاضر دیده نمی شود.

دشمنان قسم خورده جمهوری اسلامی ایران با وجود ناکامیهای پی در پی خود هیچگاه دست از کینه ورزی و عداوت بر نداشته و هدفی جز نابودی حاکمیت، استقلال، کیان و هویت ایرانی اسلامی را ندارند.

وظیفه خطیر و حیاتی ما در دنیایی پر چالش مملو از منازعات و مناقشات، مصون سازی کشور از طریق بالا بردن قدرت بازدارندگی، ارتقا پایداری و آستانه مقاومت ملی، مصون سازی و کاهش آسیب پذیری زیرساختهای (حیاتی، حساس و مهم) و تسهیل مدیریت بحران در برابر تهدیدات متنوع فراروی پیرامونی و فضای سرزمینی نظام جمهوری اسلامی ایران می باشد، اقدامات پدافند غیر عامل در این راستا نقش و جایگاهی حیاتی را در حفظ زیر ساخت ها و امنیت ملی کشور ایفا نموده و به عهده دارد.

واکاوی پدافند غیرعامل و ملاحظات قابل تعمق آن در یک نگاه

تعریف پدافند غیر عامل:

• از نظر واژه شناسی، واژه پدافند از دو جزء (پد) و (افند) تشکیل شده است، در فرهنگ و ادب فارسی "پاد" یا "پد" پیشوندی است که به معانی ضد، متضاد بوده و هرگاه قبل از واژه ای قرار گیرد معنای آن را معکوس می نماید، واژه آفند نیز به مفهوم جنگ، جدال، تهاجم، حمله و پیکار است در این راستا که پدافند که هم طراز با واژه "دفاع" می باشد شامل اقداماتی است که جهت مقابله با حمله و تهاجم دشمن انجام می شود که شامل انواع و اقسام اقدامات دفاعی از جمله "پدافند غیر عامل" و "پدافند عامل" می باشد در پدافند غیر عامل جهت مقابله با تهاجم و تهدیدات دشمن بدون استفاده از تسلیحات تهاجمی یا دفاعی و با استفاده از مجموعه ای از اقدامات و تمهیدات تدافعی، موجب کاهش آسیب پذیری تاسیسات، تجهیزات و نیروی انسانی میگردد. در صورتی که در پدافند عامل جهت مقابله با تهاجم و تهدیدات دشمن و دفع تهدیدات وی از انواع و اقسام تسلیحات دفاعی نظیر توپ، موشک، تانک، هواپیما های شکاری ، بمب افکن ، رزم ناو ، زیردریایی و ... استفاده می شود.

• کوتاه ترین تعریف پدافند غیر عامل ، "دفاع بدون سلاح" می باشد.

• مجمع تشخیص مصلحت نظام در راستای سیاست های کلی نظام در سند چشم انداز 20 ساله کشور، پدافند غیر عامل را به شرح ذیل تعریف نموده است:

"مجموع اقدام های غیر مسلحانه ای که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقا پایداری ملی و تسهیل میریت بحران در مقابل تهدید ها و اقدام های نظامی دشمن می شود."

حوزه مسئولیتی تهدیدات فرآوری پدافند غیرعامل شامل چه موضوعاتی می باشد؟

• تهدیدات ذیربط پدافند غیرعامل شامل تهدیدات نظامی و تهدیدات سایبری ، زیستی (انسان،دام،کشاورزی،مواد غذایی و دارویی، آب، محیط زیست و منابع طبیعی)، پرتوی، شیمیایی و اقتصادی می باشد که سیاستگذاری، هدایت و برنامه ریزی مقابله با تهدیدات یاد شده در قرارگاه های (پدافند سایبری، پدافند زیستی، پدافند پرتوی، پدافند شیمیایی، پدافند اقتصادی و پدافند مردمی) تشکیلاتی سازمان پدافند غیرعامل کشور انجام می پذیرد ، قرارگاههای یاد شده در سطوح استانی هم تشکیل شده و در حال فعالیت می باشند.

• مقابله با تهدیدات طبیعی (زلزله، سیل، آتشفشان، خشکسالی، سرما و...)که جزء حوادث طبیعی و غیر متقربه می باشند. در حوزه مسئولیتی سازمان مدیریت بحران کشور وابسته به وزارت کشور می باشد و در حوزه مسئولیتی سازمان پدافند غیر عامل کشور قرار نمی گیرد.

سابقه تشکیل سازمان پدافند غیر عامل کشور و شرح کلی ساختاری، ماموریتی ومسئولیتی آن

• سازمان پدافند غیرعامل کشور در سال 1382 بر اساس فرمان مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) تشکیل گردید، در سال 1390 به دلیل لزوم ترویج فرهنگ پدافند غیرعامل در آحاد مردم و جامعه و همچنین فعال سازی هر چه بیشتر توانایی ها موجود در کشور و به میمنت سالروز صدور فرمان تشکیل کمیته( سازمان پدافند غیرعامل) هشتم آبان ماه هرسال به عنوان روز پدافند غیرعامل تعیین و این روز پس از تایید مقام معظم رهبری در مورخ 01/08/90 در تقویم کشوری درج و به کلیه وزارتخانه ها، دستگاهها و سازمان های کشوری و لشکری ابلاغ گردید.

• برابر ماده (1) اساسنامه سازمان پدافند غیر عامل کشور مورد تایید مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) و مصوب ستاد کل نیروهای مسلح، سازمان پدافند غیرعامل کشور، یک سازمان (نهاد) حاکمیتی (لشکری وکشوری) می باشد و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری همطراز با وزراء به لحاظ ساختاری (به مثابه یک نیرو) بوده و در تابعیت ستاد کل نیروهای مسلح و در چارچوب و در جهت تحقق تدابیر و منویات و سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، قوانین نیروهای مسلح و سایر قوانین و مقررات مربوط کشور اداره می گردد.

• رئیس سازمان به عنوان بالاترین مقام اجرایی نماینده قانونی سازمان بنا به پیشنهاد رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و با توشیح و با حکم مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا منصوب می گردد.

• محل استقرار سازمان در تهران و شعب اصلی آن در مراکز استان ها می باشد و برای انجام ماموریت های خود نسبت به تشکیل ساختارها و واحد های سازمانی مشابه و همطراز مورد نیاز در استان ها و دستگاه های اجرایی اقدام می نماید.

• برابر ماده(6) اساسنامه سازمان، ماموریت آن شامل سیاست گذاری برنامه ریزی، هدایت، سازماندهی، نظارت و اجرای موضوع پدافند غیرعامل و دفاع غیرنظامی در چارچوب و در جهت تحقق سیاست های ابلاغی و فرامین حضرت امام خامنه ای و قوانین موضوعی کشور از طریق فرهنگ سازی و آموزش عمومی و تخصصی، آمادگی و ارتقاء مقاومت ملی، پایش تهدیدات، طبقه بندی و سطح بندی مراکز و حوزه ها، کاهش آسییب پذیری ها، نهادینه سازی اصول، الزامات و ملاحظات فنی مهندسی پدافند غیرعامل در ذات طرح و پروژه های ملی ، استانی موضوع کشور ، تسهیل میدیریت بحران و تداوم کارکرد های ضروری کشور، صیانت و کمک به اداره مردم در راستای مصون سازی کشور در برابر انواع تهدیدات می باشد.

• برابر ماده (7) اساسنامه، ارکان سازمان شامل کمیته دائمی (شورای عالی)، رئیس سازمان و کمیته پداند غی عامل و دستگاه های اجرایی و استان های کشور می باشد.

• براساس ماده (8) اساسنامه ، کمیته دائمی متشکل از رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به عنوان رئیس،رئیس سازمان پدافند غیرعامل به عنوان دبیر و وزرای (کشور، دفاع) و معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری و رییس کمیسون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی و یکی از معاونین ستاد کل نیروهای مسلح تشکیل میشود و مصوبات آنها با ابلاغ دبیر کمیته دائمی در همه دستگاه های اجرایی لازم الاجرا می باشد.

• پدافند غیر عامل موضوعی کلان و فراگیر و مرتبط با عرصه های متنوع مالی، اقتصادی، تولیدی، صنعتی، ارتباطات و فناوری، اطلاعات، رسانه ها، انرژی، امنیت غذایی، زیست، حمل و نقل، دفاعی و... می باشد.

• وظایف عملیاتی سازمان پدافند غیرعامل کشور شامل موارد زیر می گردد:

1- سازماندهی، طرح ریزی، هدایت و راهبری، عملیات پدافندی، مقابله با تهدیدات نوین دشمن

2- هدایت و راهبری مقابله با تهدیدات نوین(سایبری، زیستی، پرتوی، شیمیایی، اقتصادی) با تشکیل و سازماندهی قرارگاه های پدافند غیرعامل در موضوعات مرتبط با تهدید.

3- هدایت و راهبری و مدیریت وکنترل سامانه های مرتبط با پدافند غیرعامل کشور در برابر تعدیدات نوین

4- ارتقاء آمادگی دستگاه های اجرایی برای تداوم چرخه تولید و خدمات در مقابله با انواع تهدیدات

5- بکارگیری ظرفیت ها و منابع کشور در حوزه های مختلف برای انجام تمهیدات لازم پدافند غیرعامل

6-فرهنگ سازی و آماده سازی دستگاه های اجرایی و استان های کشور برای کمک و اداره و هدایت مردم در شرایط بحرانی

• مسئولیت پدافند غیرعامل در دستگاه های اجرایی به عهده ی رئیس دستگاه اجرایی و در استان ها به عهده استانداران می باشد.

• حوزه فعالیت سازمان پدافند غیرعامل کشور، شامل دستگاه های اجرایی، بخش خصوصی نهاد های عمومی غیر دولتی و مردم نهاد، ، سازمان های کشوری و لشکری می باشد؛ توضیح اینکه در چارچوب دیپلماسی دفاعی کشور، خدمات پدافند غیرعامل با تصویب کمیته دائمی قابل تسری به سایر کشور ها خواهد بود.

قلمرو و اقدامات پدافند غیر عامل شامل چه مراکز و زیر ساختهایی می گردد؟

• انجام اقدامات پدافند غیرعامل برابر قوانین مصوب، شامل کلیه مراکز و زیرساختهای حیاتی ، حساس و مهم (احداث شده، در حال بهره برداری، در حال احداث و توسعه آتی) می باشد. که می بایست با اتخاذ تدابیر و برنامه ریزی های لازم توسط مسئولین دستگاهها، سازمانها و مراکز مربوطه انجام پذیرد.

اصول پدافند غیر عامل شامل چه مواردی می شود؟

• پدافند غیر عامل دارای اصولی از قبیل مکان یابی و انتخاب عرصه های ایمن در جغرافیای کشور ، ایجاد پراکندگی و تمرکز زدایی در توزیع عملکرد ها ، مقاوم سازی و ایجاد استحکامات امن دفاعی و پناهگاهی، اقدامات فریب، استتار و نامرئی سازی، کوچک سازی، اعلام هشدار و خبر اولیه ، چند منظوره سازی، متنوع سازی منابع، عمق بخشی لایه های دفاعی، جا به جایی و تحرک، صیانت از مردم و سرمایه انسانی و... می باشد. تمامی موارد یاد شده دارای ماهیت غیرعاملی می باشد. بدین مفهوم که بدون استفاده از سلاح ، میزان آسیب پذیری (نیروی انسانی، تاسیسات و تجهیزات) را کاهش می دهد برای مثال، در پراکندگی و تمرکز زدایی چنانچه به جای احداث یک نیروگاه بزرگ 2500 مگاواتی در یک شهر، 10 نیرو گاه کوچکتر با ظرفیت 250 مگاواتی احداث و آن را در فضای سرزمینی یک استان در چند شهر توزیع و پراکنده گردد. در این اقدام بدون آنکه از تسلیحات خاصی برای دفاع از نیروگاه حجیم و بزرگ 2500 مگاواتی استفاده نماییم به صورت غیر عاملی با ایجاد پراکندگی و کوچک سازی میزان آسیب پذیری نیروگاه ها کاهش داده میشود. ضمن اینکه این اقدام موجب تحمیل هزینه بیشتر به دشمن، سخت نمودن دسترسی وی به این مراکز و در نتیجه موجب افزایش بازدارندگی در آنها می گردد.

• هم پوشانی دفاع عامل (دفاع با سلاح) و دفاع غیر عامل (دفاع بدون سلاح) یک اصل قابل توجه می باشد زیرا دفاع غیرعامل مکمل دفاع عامل و بالعکس دفاع غیرعامل مکمل دفاع عامل می باشد.

• مصداق عینی هم پوشانی پدافند غیرعامل و پدافند عامل در جنگ نا برابر 51 روزه رژیم غاصب صهیونیستی جنایتکار ، استفاده توامان مردم غزه از تونل های زیرزمینی دفاعی امن پرتاب موشک بوده است که با استقامت و پایداری کم نظیر دلاورانه مردم غزه ، موجب استمرارر تواتائی پرتاب موشک به اهداف و مراکز متعدد دشمن تا آخرین روز های پایان جنگ و تحمیل خواسته های مردم قهرمان غزه به دشمن تا بُن دندان مسلح و تحمیل شکست به وی بوده است.

• پدافند غیرعامل مکمل پدافند ملی و همه جانبه کشور، صلح آمیزترین و اثر بخش ترین روش دفاعی است که کاهش آسیب پذیری زیرساخت های ملی و مراکز حیاتی، حساس و مهم و پایداری ملی را به دنبال دارد و با سیاستهای تنش زدایی تطابق دارد.

• پدافند غیر عامل یک اصل است برای همیشه و ربطی به دور یا نزدیک بودن تهدیدات ندارد بنابراین بر اساس تدابیر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) اگر در همهی مراحل این احساس حضور می باشد انشاالله این کار بزرگ پدافند غیرعامل به بهترین وجهی پیش خواهد رفت.

آموزش وفرهنگ سازی

در راستای فرهنگسازی و اجرای آموزشهای عمومی و تخصصی پدافند غیر عامل و تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز ، اقدامات قابل توجهی به شرح ذیل انجام گرفته است:

تاسیس و راه اندازی 4 دانشکده و پژوهشکده پدافند غیرعامل در دانشگاه های معین (دانشگاه صنعتی مالک اشتر، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، دانشکده علوم فنون فارابی آجا و دانشگاه دفاع ملی) ستاد کل با 14 گرایش در مقطع کارشناسی ارشد (مهندسی پدافند غیرعامل سازه – طراحی – CCD- مدیریت بحران ناشی از جنگ- مدیریت طراحی تولیدات صنعتی، مدیریت رسانه با گرایش پدافند غیرعامل، امنیت ملی با گرایش پدافند غیرعامل، دفاع سایبری، اقتصاد مقاومتی، پدافند زیستی، پدافند آسیب های شیمیایی، مدیریت و فرماندهی پدافند غیر عامل شیمیایی، پدافند پرتویی، سلامت، ایمنی محیط زیست دفاعی(HSED) و 4 دوره دکترای مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل، مدیریت راهبردی دفاع سایبری، شهرسازی با گرایش پدافند غیرعامل، مهندسی سازه های امن با گرایش پدافند غیرعامل.

• فارغ التحصیلی (320 ) نفر در گرایشهای مختلف مقطع کارشناسی ارشد و 40 نفر در مقطع تحصیلی دوره دکتری که در این زمینه از رساله و پایان نامه های مربوطه دفاع شده است.

• تعداد(1300) نفر دانشجئیان در حال تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد .

• تاسیس و راه اندازی مرکز مطالعات راهبردی پدافند غیرعامل در سال 1390.

• طراحی. برنامه ریزی و اجرای آموزشهای عمومی ، تخصصی، تربیت مربی، و تشکیل کارگاههای آموزشی جهت مدیران و کارشناسان سطوح عالی، میانی، اجرایی در سطوح وزارتخانه ای و استانی.

• راه اندازی انجمن علمی پدافند غیرعامل و گسترش آن در استان ها و دانشگاه های کشور در قالب انجمن های علمی دانشجویی.

• اجرای دوره های کوتاه مدت (عمومی، تخصصی، تربیت مربی) در قالب آموزش های ضمن خدمت کارکنان دستگاه های اجرایی و مدیران کل استان ها.

• برنامه ریزی جهت گنجاندن مفاهیم و تعاریف پدافند غیرعامل در دروس مقاطع ابتدایی و متوسطه آموزش پرورش
• برنامه ریزی جهت گنجاندن مفاهیم و تعاریف پدافند غیرعامل در دروس مقاطع تحصیلات تکمیلی آموزشی کشور
  

• تدوین و چاپ نشریات و مجلات علمی پژوهشی ، علمی ترویجی ، علمی مروری و خبرنامه برای فرهنگ سازی و غنی سازی منابع دانشی پدافند غیر عامل.

فراز هایی از رهنمود های مقام معظم رهبری(مد ظله العالی):

مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) با عنایت به اهمیت پدافند غیرعامل در ارتقا امنیت ملی، رهنمود های عدیده ای را به مناسبت های مختلف ارائه فرموده اند که جهت اختصار چند مورد آن را بیان می گردد:

• دفاع جزئی از هویت یک ملت زنده است، هر ملتی که نتواند از خود دفاع بکند زنده نیست، هر ملتی هم که به فکر دفاع از خود نباشد و خود را آماده نکند در واقع زنده نیست، هر ملتی که اهمیت دفاع را درک نکند به یک معنا زنده نیست، ما نمی توانیم چشم و قدرت تحلیل داشته باشیم، توطئه عمیق عناد آمیز استکبار علیه اسلام و انقلاب و نظام اسلامی را ببینیم در عین حال به فکر دفاع نباشیم.(29/8/68)

• شایسته است که همه طرح های بزرگ ملی از لحاظ ارتباط با وضعیت دفاعی کشور در آن مورد توجه قرار گیردف اگر ما بخواهیم جاده، پل ، سد ، نیروگاه و فرودگاه بین المللی بسازیم باید بررسی شود که این کار از نقطه نظر دفاعی در چه وضعیتی قرار می گیرد.

• پدافند غیر عامل باید همانند شعله ای بلند شود(6/9/82)

• هرچه سازمان ها در دفاع غیر عامل کار کنند تا وقتی همه موارد رئوس آن مشخص شده است امن نشود ، کافی نیست (27/11/84)

• امروز اهمیت پدافند غیرعامل قاعدتا برای مسئولین بایست شناخته شده باشد، اهتمام شما کارها را پیش می برد.(9/12/85)

• موضوع را قبل هم ابلاغ کرده ام و الان هم تاکید می کنم که باید تدابیر کارساز در باب پدافند غیرعامل را عملی کنید، دوم اینکه کشور باید بتواند اراده تعرض دیگران را خنثی کند ، یعنی از تحقق این تهدید پیشگیری کند و این هم به اقتدار نظامی بر می گردد.(23/12/85)

• تا این دشمن وجود دارد ، تهدید هست و تا تهدید هست ، فکر و آمادگی دفاعی باید باشد.

• به دولت جمهوری اسلامی اعلام گردد من بعد کلیه وزارتخانه ها و سازمان ها موظف گردند در اعتبارات عمرانی پروژه های حساس و مهم، اعتبار مورد نیاز دفاع غیر عامل را منظور نمایند.(15/7/86)

• وقتی این ملت تصمیم دارد که حرف زور را از هیچکدام از قلدر ها و سرگردنه بگیر های مسلح دنیا به گوش نگیرد پس باید خودمان را آماده دفاع کنیم.

• پدافند غیر عامل مثل مصونیت سازی بدن انسان است، از درون ما را مصون می کند معنایش این است که ولو دشمن تهاجمی بکند و زحمتی هم بکشد و ضرب و زوری هم بزند اثری نخواهد کرد این پدافند غیرعامل ، نتیجه اش این است.(7/8/91)
•  پدافند غیرعامل یک اصل خواهد بود برای همیشه نه یک مقطع خاص،....
  
• مسئله یک مسئله مستمر همیشگی است ببینید چقدر مهم است که ما این حالت را در کل پیکره کشور و جامعه و دستگاه های مختلف بوجود بیاوریم. کاری کنید که همت ما فقط معطوف به این نباشد که دشمن را منصرف کنیم یا برای مقابله خودمان را آماده بکنیم، نه،کاری کنیم که مصونیت را در خودمان بوجود بیاوریم این با پدافند غیر عامل تحقق پیدا می کند ، بنابراین مسئله، مسئله بسیار مهمی است که بایستی راه بیافتد.(7/8/91)

• همه همت ما باید به این باشد که آن چنان ساخت درونی را مستحکم کنیم که دشمن احساس کند هر تیغی وارد بیاورد تیغش کند و به ضرر خودش تمام خواهد شد و هر گلوله ای بزند به طف خودش کمانه خواهد شد.

• ما نمیتوانیم چشم و قدرت تحلیل داشته باشیم، توطئه عمیق عناد آمیز استکبار علیه اسلام و انقلاب و نظام اسلامی را ببینیم و در عین حال به فکر دفاع نباشیم.

• ایستادگی تان را ادامه بدهید ، بدانید هیچ ملتی جز به وسیله ایستادگی و مبارزه نمی تواند شرف خود و هویت خود و استقلال خود را بدست بیاورد.(29/9/72)

• وقتی بنیه کشور قوی باشد ، تاثیرات خصمانه دشمنان به حداقل می رسد.(فروردین سال92)

• دشمن را از لحاظ دشمنی باید به حساب آورد ، یعنی مقابل او، او را حقیر نشمرد و در برابرش آماده بود و دفاع کرد.

اسناد بالا دستی و الزامات قانونی پدافند غیر عامل

با تشکیل سازمان پدافند غیر عامل کشور در سال 1382 ، اقدام و پیگیری های لازم و مستمری جهت رفع خلاء های قانونی موجود از طریق مراجع قانونی انجام گرفت، مجلس شورای اسلامی با درج چندین ماده قانونی در حوزه پدافند غیرعامل در برنامه های پنج ساله چهارم ، پنجم و پیش نویس برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران و سیاست های کلی نظام (توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام) به شرح زیر وضع گردید، ضمن آنکه اساس نامه سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز در نیم سال 94 با پیگیری های لازم از طریق ستاد کل نیروهای مسلح مورد تایید و تصویب مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) واقع گردید، توضیح اینکه با عنایت به اهمیت پدافند غیر عامل و نقش آن در افزایش اقتدار، امنیت ملی، و حفظ زیرساخت های حیاتی، حساس و مهم و اداره کشور در شرایط بحران ناشی از جنگ و سیال بودن و تغییر سریع ماهیت تهدیدات فراروی شایسته است، خلاهای موجود قانونی همواره مورد توجه و عنایت مسئولین محترم مجلس شورای اسلامی، دولت محترم و مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفته و با طرح و تدوین قوانین جامع، سازمان پدافند غیرعامل کشور را کماکان در محقق سازی اهداف ، راهبردها سیاست های تعریف شده یاری و حمایت نمایند.

اهم قوانین بالا دستی موجود به شرح ذیل می باشند:

1- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

2- چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران در افق1404

3- سیاست های کلی نظام در حوزه خودکفایی دفاعی و امنیتی

4- بند11 ماده121 قانون برنامه 5 ساله چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران

5- مواد 198،199،201( بند ک) ، 215 و 231 قانون برنامه 5 ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران

6- زیر بندهای (53-2) و (53-3) بند 53 پیش نویس 6 ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران

7- بند 15 ماده (1) سند ملی آمایش یرزمین 8- اساسنامه سازمان پدافند غیر عامل کشور

9- سیاست های کلی نظام در حوزه پدافند غیرعامل (مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام)

شامل 13 بند مشروحه ذیل:

1-تاکید بر پدافند غیر عامل که عبارت است از مجموعه اقدامات غیر مسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی ، کاهش آسیب پذیری ، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقاء پایدری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می گردد.

2- رعایت اصول و ضوابط پدافند غیر عامل از قبیل انتخاب عرصه ایمن، پراکنده سازی ، یا تجمیع حسب مورد ، حساسیت زدایی، اختفاء ، استتار، فریب دشمن و ایمن سازی نسبت به مراکز جمعیتی و حائز اهمیت بویژه در طرح های آمایش سرزمینی و طرح های توسعه آینده کشور.

3- طبقه بندی مراکز ، اماکن و تاسیسات حائز اهمیت به حیاتی ، حساس و مهم و روز آمد کردن آن در صورت لزوم.

4- تهیه و اجرای طرح های پدافند غیرعامل ( با رعایت اصل هزینه-فایده) در مورد مراکز، اماکن حائز اهمیت ( نظامی و غیر نظامی ) موجود و در دست اجراء بر اساس اولویت بندی و امکانات حداکثر تا پایان برنامه ششم و تامین اعتبار مورد نیاز.

5-تهیه طرح جامع پدافند غیر عامل در برابر سلاح های غیر متعارف نظیر هسته ای، میکروبی و شیمیایی.

6- دو یا چند منظور کردن مستحدثات، تاسیسات و شبکه های ارتباطی و مواصلاتی در جهت بهره گیری پدافندی از طرح های عمرانی و بویژه در مناطق مرزی و حساس کشور.

7-فرهنگ سازی و آموزش عمومی در زمینه به کارگیری اصول و ضوابط پدافند غیرعامل کشور در بخش دولتی و غیر دولتی، پیش بینی مواد درسی در سطوح مختلف آموزشی و توسعه تحقیقات در زمینه پدافند غیر عامل

8- رعایت طبقه بندی اطلاعات طرح های پدافند غیر عامل

9- ممانعت از ایجاد تاسیسات پرخطر در مراکز جمعیتی و بیرون بردن اینگونه تاسیسات از شهرها و پیش بینی تمهیدات ایمنی برای آن دسته از تاسیساتی که وجود آنها الزامی است و ممانعت از ایجاد مراکز جمعیتی در اطراف تاسیسات پرخطر با تعیین حریم لازم.

10- حمایت لازم از توسعه فناوری و صنایع مرتبط مورد نیاز کشور در پدافند غیر عامل با تاکید بر طراحی و تولید داخلی.

11- به کارگیری اصول وضوابط پدافند غیر عامل در مقابله با تهدیدات نرم افزاری و الکترونیکی و سایر تهدیدات جدید دشمن به منظور حفظ و صیانت شبکه های اطلاع رسانی ، مخابراتی و رایانه ای.

12-پیش بینی ساز و کار لازم برای تهیه طرح های مشترک ایمن سازی و ایجاد هماهنگی در سایر طرح ها و برنامه ها و مدیریت نهاد های مسئول ، در دو حوزه پدافند غیر عامل و حوادث غیر متقربه در جهت هم افزایی و کاهش هزینه ها.

13- ایجاد مرکزی برای تدوین ، طراحی، برنامه ریزی و تصویب اصول وضوابط ، استانداردها، معیارها، مقررات و آیین نامه های فنی پدافند غیر عامل و پیگیری و نظارت بر اعمال آنها.

وضعیت پدافند غیرعامل کشور چگونه می باشد؟

در پرتو هدایت و رهنمود های مستمر حکیمانه مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) و مساعدت ، حمایت، هماهنگی و تدابیر ستاد کل نیروهای مسلح ج.ا.ا و برنامه ریزی، تلاش و تدبیر مسئولین، مدیران، کارشناسان و کارکنان سازمان پدافند غیر عامل کشور و همکاری وزارت خانه ها و دستگاه های اجرایی و استانی و حمایت های مجلس شورای اسلامی، پدافند غیر عامل کشور ضمن عبور از گردنه های سخت و بعضا دشوار ، در طی چند سال گذشته، از بدو تشکیل تا کنون شاهد اقدامات و تحولات مهم و پیشرفت و نوآوری قابل توجهی در کاهش آسیب پذیری زیر ساخت های ملی و مراکز حیاتی ، حساس و مهم کشور ، ارتقاء پایداری ملی ، تسهیل مدیریت بحران و افزایش بازدارندگی در برابر تهدیدات فراروی بوده است ، گفتنی است که مجموعه این سازمان به هیچ وجه نسبت به آن قانع نبوده و با عنایت به تهدیدات فراروی تا مصونیت سازی مجموعه پیکره کشور، خود را موظف و متعهد به برداشتن گام های تکمیلی مستمری به منظور حصول و محقق سازی اهداف راهبردی، عملیاتی و اجرایی پدافند غیر عامل می داند.