ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
با حضور وزیر راه و شهرسازی انجام شد؛
در دومین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در سالجاری(۹۷)، گزارش تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرائم آنها در کلانشهرهای تهران، كرمان، مشهد، کرج، تبریز و البرز که توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تهیه شده، مورد بررسی قرار گرفت و به پیشنهاد رئیس شورا مقرر شد تا دستورالعمل اجرایی نقشه‌های گسلی شهر تهران در یکماه آتی تهیه شود و به پیشنهاد شورا برای ضمانت‌های اجرایی لازم به هیات وزیران پیشنهاد تا در این مورد مصوبه هیات‌وزیران نیز اخذ شود.
به گزارش پایداری ملی، دومین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در سال جاری (۹۷)، به ریاست عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی و به دبیری محمدسعید ایزدی دبیر شورا با حضور اعضای اصلی و مسئولان ملی و همچنین مسئولان استانی با دو دستور جلسه ارایه گزارش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی پیرامون تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرایم آنها در کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، تبریز و کرمان (فعالیت‌های انجام یافته و پیشنهادها) و همچنین گزارش دبیرخانه شورای‌عالی در خصوص موضوعات استان البرز درخصوص توسعه شهرک صنعتی بهارستان در حریم کمال‌شهر، کرج و ساماندهی اراضی گلدشت شهر کرج در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.
در دستور جلسه نخست که به ارایه گزارشی از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره تدقیق نقشه گسل ها و تعیین حرایم آنها در کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، تبریز و کرمان اختصاص داشت مسئولان ملی از جمله وزیر راه و شهرسازی، دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، رئیس شورای شهر تهران، نمایندگانی از شهرداری تهران، نمایندگان وزارت نیرو، سازمان میراث‌فرهنگی، سازمان حفاظت از محیط‌زیست، وزارت کشاورزی، پدافند غیرعامل، معاونت حمل و نقل وزارت راه و دیگر مسئولان ملی به ارایه نقطه‌نظرات خود در این‌باره پرداختند.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جلسه فوق، ضمن استماع گزارش کامل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که توسط محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز ارایه شد، گفت: در مورد اجرایی شدن نقشه گسل‌های شهر تهران، البته شهرداری تهران دستگاه اجرایی است و شورای‌شهر باید نظارت را برعهده بگیرد و هدایت‌کننده باشد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در مورد ساختمانهای دارای اهمیت بر روی نقشه‌های گسلی و جابه‌جایی آنها در بازه زمانی ۳۰ تا ۴۰ سال باید همکاری بین نهاد ملی و نهاد محلی ایجاد شود و به تدریج این اتفاق رخ دهد و در صورت عدم جابه‌جایی باید مقاوم‌سازی‌های لازم در برابر زلزله اتخاذ شود و از توسعه بیشتر در حریم گسل‌ها ممانعت به عمل آید که البته این اقدام مغایرتی با حقوق مکتسبه ندارد.
رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران افزود: عمده مشکلی که پیش‌بینی می‌شود در جابه‌جایی ساختمانهای دارای اهمیت بر روی گسل‌های زلزله به وجود آید مربوط به ساختمان های دولتی است که بودجه لازم برای مقاوم سازی و یا جابه جایی را ندارند و باید تمهیدات لازم برای این امر در دستورالعمل اجرایی که تهیه و تدوین خواهد شد اندیشیده شود.
آخوندی اعلام کرد: به منظور آنکه ضمانت اجرایی لازم برای مصوبه شورای‌عالی که در آینده تهیه و ابلاغ خواهد شد به وجود آید بهتر است تا شورای‌عالی پیشنهاد تهیه مصوبه و ضمانت اجرایی را برای این موضوع به دولت ارایه کند و در نهایت دولت نیز آنچه که باید مصوب کند این است که مسئولیت هماهنگی تامین زیرساخت‌ها برای اجرایی شدن این مصوبه مهم را به سازمان برنامه بدهد.
عضو کابینه دولت دوازدهم در ادامه گفت: کارهای روبنایی را نیز شاید بتوان به سازمان مجری ساختمان ها و تاسیسات عمومی و دولتی، سازمان برنامه و سازمان بهره برداری، شهرداری و وزارت کشور سپرد که این موضوع را می‌توان به عنوان پیشنهاد شورای‌عالی به هیات وزیران پیشنهاد کرد.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: گام بعدی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تعیین راهکاری برای ضمانت اجرای است و از آنجاییکه تداخل بین نهاد محلی و ملی وجود دارد باید تعامل مناسب را بین این دو نهاد مهم و تاثیرگذار ایجاد کرد. همچنین در مورد نقشه‌های ریزپهنه‌ها و طرح‌های تفصیلی باید مراحل پایان کار را طی کند. در عین حال باید آثار این گسل‌ها بر روی طرح تفصیلی منطبق شود و در کمیسیون ماده ۵ استان به تصویب برسد.
تدوین دستورالعمل اجرایی نقشه‌های گسلی پایتخت
محمدسعید ایزدی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران نیز در جلسه فوق، اعلام کرد: یکماه به دستگاه‌های مختلف و وزارتخانه‌ها و نهادهای مرتبط با موضوع و اعضای ملی شورای‌عالی ماموریت داده می‌شود تا دستورالعمل اجرایی و پیشنهادات خود را اعلام کنند تا در مورد آن شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، تصمیم نهایی را اتخاذ کند.
ایزدی ادامه داد: تلاشی که توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این رابطه انجام شده است قابل تقدیر و احترام است و به عنوان سند مورد تایید ما است اما در عین‌حال باید دستورالعمل اجرایی پهنه‌بندی نیز در کارگروه ویژه‌ای که محوریت آن مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باشد با حضور نمایندگانی از مدیریت بحران، وزارت کشور، جامعه مهندسان مشاور و دیگری سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی تهیه و در مورد آن تصمیم‌گیری شود.
دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری تصریح کرد: در این دستورالعمل اجرایی لازم است تا گردش کار اجرای مصوبه، تعیین دستگاه‌ها و نقش دستگاه‌های مسئول تعیین و وظایف مشخص شوند.
ایزدی همچنین گفت: ما در شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران نیاز داریم زمینه های لازم را برای عملیاتی شدن مصوبات شورای، فراهم کنیم.
پهنه اصلی گسل شهر تهران ۲۷ کیلومترمربع است/ضرورت جابه‌جایی ساختمانهای دارای اهمیت روی گسل زلزله و مقاوم‌سازی ساختمانهای موجود
محمد شکرچی زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در نشست فوق به ارایه گزارشی از فعالیت‌ها و اقدامات مرکز تحقیقات در تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرائم آنها در کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، تبریز و کرمان پرداخت و گفت: زلزله یکی از چالش‌هایی است که تاب‌آوری شهرها را تحت‌الشعاع قرار داده است.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: بیش از ۲۰ سال است که آیین‌نامه ۲۸۰۰ را داریم و استقرار این آیین نامه تا حدودی توانسته است آثار مثبت خود را نشان دهد. همچنین، برای شهر تهران بیش از ۱۵ سال است که آیین نامه ۲۸۰۰ در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است.
شکرچی‌زاده با اشاره به اینکه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در ۲۵ مردادماه سال ۱۳۹۵ وضعیت گسل‌های شهر تهران را مصوب کرد، افزود: برای دو کلانشهر تبریز و کرمان نقشه تدقیق گسل‌ها نهایی شده است و بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که امیدواریم در جلسه شورای‌عالی بتوانیم مصوبه آنها را نیز مانند شهرهای تهران، البرز و مشهد اخذ کنیم.
وی ضمن اعلام اقدامات انجام یافته توسط مرکز تحقیقات در مورد تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرائم آنها اعلام کرد: شرکت گاز یکی از شرکت‌هایی بود که در مورد تدقیق گسل‌ها بیشترین همکاری را با مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی داشت.
شکرچی‌زاده همچنین با اعلام این مطلب که ضرورت دارد تا منابع سوختی مهمی که در پهنه‌های گسلی قرار دارند به سرعت جابه جا شوند، جابه‌جایی ساختمانهای اصلی و مهم در پهنه‌های گسلی در بازه‌های زمانی ۳۰ تا ۴۰ ساله راهکاری مناسب خواند و گفت: مقاوم‌سازی ساختمان‌هایی که در پهنه‌های گسلی زلزله قرار دارند و جلوگیری از توسعه آنها از جمله راهکارهای است که ضرورت دارد در دستورکار قرار بگیرد.
وی اعلام کرد: ۳۱۸۹۵۵ مترمربع از شهر تهران در بافت فرسوه و در محدوده و حریم گسل‌های زلزله قرار دارند و همچنین ۶۵ درصد ساختمان‌ها در حریم گسل شهر تهران است.
به گفته این مقام مسئول، ۲۷ کیلومتر مربع طسح شهر تهران پهنه گسل‌های اصلی است و بدترین وضعیت را گلاب‌دره دارد که باید در اولویت جدی برای جابه جایی و مقاوم سازی قرار بگیرد.
شکرچی زاده اعلام کرد: بر اساس پیش‌بینی‌هایی که پیش تر انجام شده بود در صورت بروز زلزله بالای ۷ ریشتر در شهر تهران، ۳۵ درصد ساختمان‌ها در بافت فرسوده خسارت کامل خواهند دید و رقم خسارات در صورت بروز چنین زلزله‌ای ۹۶۰ هزار میلیاردتومان است.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین گفت: در تهران ملاک ساختمان بلندمرتبه ۱۲ طبقه بود که در شهر تهران با توجه به نوع خاک و زمین‌ها و سایر مشخصات این میزان برای تبریز و کرمان به ۷ طبقه می‌رسد و ممنوعیت ساخت و ساز ساختمان های بالای ۷ طبقه در صورت تصویب مصوبه شورا برای دو شهر تبریز و کرمان اعمال خواهد شد.
در دستور جلسه نخست که به ارایه گزارشی از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره تدقیق نقشه گسل ها و تعیین حرایم آنها در کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، تبریز و کرمان اختصاص داشت مسئولان ملی از جمله وزیر راه و شهرسازی، دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، رئیس شورای شهر تهران، نمایندگانی از شهرداری تهران، نمایندگان وزارت نیرو، سازمان میراث‌فرهنگی، سازمان حفاظت از محیط‌زیست، وزارت کشاورزی، پدافند غیرعامل، معاونت حمل و نقل وزارت راه و دیگر مسئولان ملی به ارایه نقطه‌نظرات خود در این‌باره پرداختند.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جلسه فوق، ضمن استماع گزارش کامل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که توسط محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز ارایه شد، گفت: در مورد اجرایی شدن نقشه گسل‌های شهر تهران، البته شهرداری تهران دستگاه اجرایی است و شورای‌شهر باید نظارت را برعهده بگیرد و هدایت‌کننده باشد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در مورد ساختمانهای دارای اهمیت بر روی نقشه‌های گسلی و جابه‌جایی آنها در بازه زمانی ۳۰ تا ۴۰ سال باید همکاری بین نهاد ملی و نهاد محلی ایجاد شود و به تدریج این اتفاق رخ دهد و در صورت عدم جابه‌جایی باید مقاوم‌سازی‌های لازم در برابر زلزله اتخاذ شود و از توسعه بیشتر در حریم گسل‌ها ممانعت به عمل آید که البته این اقدام مغایرتی با حقوق مکتسبه ندارد.
رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران افزود: عمده مشکلی که پیش‌بینی می‌شود در جابه‌جایی ساختمانهای دارای اهمیت بر روی گسل‌های زلزله به وجود آید مربوط به ساختمان های دولتی است که بودجه لازم برای مقاوم سازی و یا جابه جایی را ندارند و باید تمهیدات لازم برای این امر در دستورالعمل اجرایی که تهیه و تدوین خواهد شد اندیشیده شود.
آخوندی اعلام کرد: به منظور آنکه ضمانت اجرایی لازم برای مصوبه شورای‌عالی که در آینده تهیه و ابلاغ خواهد شد به وجود آید بهتر است تا شورای‌عالی پیشنهاد تهیه مصوبه و ضمانت اجرایی را برای این موضوع به دولت ارایه کند و در نهایت دولت نیز آنچه که باید مصوب کند این است که مسئولیت هماهنگی تامین زیرساخت‌ها برای اجرایی شدن این مصوبه مهم را به سازمان برنامه بدهد.
عضو کابینه دولت دوازدهم در ادامه گفت: کارهای روبنایی را نیز شاید بتوان به سازمان مجری ساختمان ها و تاسیسات عمومی و دولتی، سازمان برنامه و سازمان بهره برداری، شهرداری و وزارت کشور سپرد که این موضوع را می‌توان به عنوان پیشنهاد شورای‌عالی به هیات وزیران پیشنهاد کرد.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: گام بعدی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تعیین راهکاری برای ضمانت اجرای است و از آنجاییکه تداخل بین نهاد محلی و ملی وجود دارد باید تعامل مناسب را بین این دو نهاد مهم و تاثیرگذار ایجاد کرد. همچنین در مورد نقشه‌های ریزپهنه‌ها و طرح‌های تفصیلی باید مراحل پایان کار را طی کند. در عین حال باید آثار این گسل‌ها بر روی طرح تفصیلی منطبق شود و در کمیسیون ماده ۵ استان به تصویب برسد.
تدوین دستورالعمل اجرایی نقشه‌های گسلی پایتخت
محمدسعید ایزدی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران نیز در جلسه فوق، اعلام کرد: یکماه به دستگاه‌های مختلف و وزارتخانه‌ها و نهادهای مرتبط با موضوع و اعضای ملی شورای‌عالی ماموریت داده می‌شود تا دستورالعمل اجرایی و پیشنهادات خود را اعلام کنند تا در مورد آن شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، تصمیم نهایی را اتخاذ کند.
ایزدی ادامه داد: تلاشی که توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این رابطه انجام شده است قابل تقدیر و احترام است و به عنوان سند مورد تایید ما است اما در عین‌حال باید دستورالعمل اجرایی پهنه‌بندی نیز در کارگروه ویژه‌ای که محوریت آن مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باشد با حضور نمایندگانی از مدیریت بحران، وزارت کشور، جامعه مهندسان مشاور و دیگری سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی تهیه و در مورد آن تصمیم‌گیری شود.
دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری تصریح کرد: در این دستورالعمل اجرایی لازم است تا گردش کار اجرای مصوبه، تعیین دستگاه‌ها و نقش دستگاه‌های مسئول تعیین و وظایف مشخص شوند.
ایزدی همچنین گفت: ما در شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران نیاز داریم زمینه های لازم را برای عملیاتی شدن مصوبات شورای، فراهم کنیم.
پهنه اصلی گسل شهر تهران ۲۷ کیلومترمربع است/ضرورت جابه‌جایی ساختمانهای دارای اهمیت روی گسل زلزله و مقاوم‌سازی ساختمانهای موجود
محمد شکرچی زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در نشست فوق به ارایه گزارشی از فعالیت‌ها و اقدامات مرکز تحقیقات در تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرائم آنها در کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، تبریز و کرمان پرداخت و گفت: زلزله یکی از چالش‌هایی است که تاب‌آوری شهرها را تحت‌الشعاع قرار داده است.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: بیش از ۲۰ سال است که آیین‌نامه ۲۸۰۰ را داریم و استقرار این آیین نامه تا حدودی توانسته است آثار مثبت خود را نشان دهد. همچنین، برای شهر تهران بیش از ۱۵ سال است که آیین نامه ۲۸۰۰ در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است.
شکرچی‌زاده با اشاره به اینکه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در ۲۵ مردادماه سال ۱۳۹۵ وضعیت گسل‌های شهر تهران را مصوب کرد، افزود: برای دو کلانشهر تبریز و کرمان نقشه تدقیق گسل‌ها نهایی شده است و بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که امیدواریم در جلسه شورای‌عالی بتوانیم مصوبه آنها را نیز مانند شهرهای تهران، البرز و مشهد اخذ کنیم.
وی ضمن اعلام اقدامات انجام یافته توسط مرکز تحقیقات در مورد تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرائم آنها اعلام کرد: شرکت گاز یکی از شرکت‌هایی بود که در مورد تدقیق گسل‌ها بیشترین همکاری را با مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی داشت.
شکرچی‌زاده همچنین با اعلام این مطلب که ضرورت دارد تا منابع سوختی مهمی که در پهنه‌های گسلی قرار دارند به سرعت جابه جا شوند، جابه‌جایی ساختمانهای اصلی و مهم در پهنه‌های گسلی در بازه‌های زمانی ۳۰ تا ۴۰ ساله راهکاری مناسب خواند و گفت: مقاوم‌سازی ساختمان‌هایی که در پهنه‌های گسلی زلزله قرار دارند و جلوگیری از توسعه آنها از جمله راهکارهای است که ضرورت دارد در دستورکار قرار بگیرد.
وی اعلام کرد: ۳۱۸۹۵۵ مترمربع از شهر تهران در بافت فرسوه و در محدوده و حریم گسل‌های زلزله قرار دارند و همچنین ۶۵ درصد ساختمان‌ها در حریم گسل شهر تهران است.
به گفته این مقام مسئول، ۲۷ کیلومتر مربع طسح شهر تهران پهنه گسل‌های اصلی است و بدترین وضعیت را گلاب‌دره دارد که باید در اولویت جدی برای جابه جایی و مقاوم سازی قرار بگیرد.
شکرچی زاده اعلام کرد: بر اساس پیش‌بینی‌هایی که پیش تر انجام شده بود در صورت بروز زلزله بالای ۷ ریشتر در شهر تهران، ۳۵ درصد ساختمان‌ها در بافت فرسوده خسارت کامل خواهند دید و رقم خسارات در صورت بروز چنین زلزله‌ای ۹۶۰ هزار میلیاردتومان است.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین گفت: در تهران ملاک ساختمان بلندمرتبه ۱۲ طبقه بود که در شهر تهران با توجه به نوع خاک و زمین‌ها و سایر مشخصات این میزان برای تبریز و کرمان به ۷ طبقه می‌رسد و ممنوعیت ساخت و ساز ساختمان های بالای ۷ طبقه در صورت تصویب مصوبه شورا برای دو شهر تبریز و کرمان اعمال خواهد شد.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!