از آمادگی مجلس برای تصویب قانون جامع پدافند غیرعامل تا امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک با دانشگاه علم و صنعت

به گزارش پایداری ملی، سردار دکتر غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در سومین همایش ملی حفاظت از زیرساخت‌های حساس که با حضور جمعی از مسئولین لشکری و کشوری، پژوهشگران و اساتید دانشگاه در محل دانشگاه علم و صنعت برگزار شد، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای دفاع مقدس، اظهار داشت: نقش و اهمیت زیرساخت‌ها در دهه‌های گذشته به شدت افزایش پیدا کرده است به نحوی که مدیریت این حوزه به بخشی از حکمرانی تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه مهمترین خدمات حکومت به مردم از طریق توسعه و نگهداشت زیرساخت‌ها پدید می‌آید، افزود: امروزه با توجه به رشد فناوری در عرصه‌های مختلف شاهد افزایش ارائه خدمات به وسیله زیرساخت‌های مبتنی بر فناوری هستیم.

تبدیل زیرساخت کشور‌ها به اهداف جنگی

سردار جلالی خاطرنشان کرد: در جنگ‌های گذشته تاریخ، مردم هدف جنگ بودند و میزان تلفات نقش تعیین کننده‌ای در پیروزی داشت، اما در دهه‌‎های اخیر، زیرساخت‌ها به اهداف جنگی تبدیل شده و زیرساخت‌ها مورد هدف حملات قرار گرفته اند.

سردار جلالی گفت: راهبرد‌های نوین نظامی، اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم زیرساخت‌ها بر یکدیگر را مورد ارزیابی قرار داده و از این طریق، زیرساخت اعم از شهری و غیر شهری تبدیل به هدف نظامی شده‌اند.

فقدان رشته‌‎های تخصصی حفاظت از زیرساخت‌ها

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به اهمیت توسعه دانشی برای حفاظت از زیرساخت‌ها، خاطرنشان کرد: علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور شاهد همراهی مناسبی از سوی وزارت علوم، دانشگاه‌ها برای ایجاد این رشته تحصیلی نبوده‌ایم و این سبب شده که امروز فاقد رشته تخصصی حفاظت از زیرساخت‌ها با گرایش‌های مختلف باشیم.

سردار جلالی یکی از اهداف برگزاری این همایش را تبیین طرح راهبردی حفاظت از زیرساخت‌های کشور برشماری کرد و افزود: این برنامه برای اولین بار توسط رئیس جمهوری ابلاغ شده و تلاش شده است که با یک نگاه سیستمی اکوسیستم حفاظت از زیرساخت‌ها فعال شود.

میزان الزامات پدافند غیرعامل برابر با میزان اهمیت هر دارایی است

وی با بیان اینکه میزان الزامات پدافند غیرعامل برابر با میزان اهمیت آن دارایی است، افزود: این یکی از اصول پدافند غیرعامل است به نحوی که هرچه اهمیت دارایی بالاتر باشد الزامات پدافند غیرعامل بیشتری را شامل می‌شود؛ بنابراین ارزشیابی دارایی گام دوم حفاظت از زیرساخت‌ها است.

سردار جلالی توضیح داد: از منظر پدافند غیرعامل باید همواره مراقب اثر تهدید بر آسیب پذیری باشیم و نوع آسیب‌پذیری، اندازه و مکان آن را مورد رصد و پایش قرار دهیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه در وابستگی متقابل و مخاطرات، عنصر اساسی پیامد است، خاطرنشان کرد: در این موارد باید پیامد‌های اولیه، ثانویه و پیامد‌های نهایی مورد بررسی قرار گیرد که این کنترل و مدیریت پیامد‌ها از موضوعات مهم پدافند غیرعامل است.

سردار جلالی توضیح داد: با توجه به ماهیت، اهمیت، کارکرد، هوشمندی، سیستمی یا غیر سیستمی بودن، دارایی‌ها به چهار سطح حیاتی، حساس، مهم و قابل حفاظت تقسیم بندی می‌شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه در زیرساخت‌های حیاتی و حساسی که امکان حذف وابستگی وجود ندارد باید بهینه سازی انجام شود، توضیح داد: براساس اصول پدافند غیرعامل، وابستگی زیرساخت حیاتی به یک زیرساخت دیگر پذیرفته نیست و نباید یک وابستگی متقابل باعث از کار افتادن زیرساخت‌های دیگر شود.

وی با اشاره به زیرساخت‌های فضای سایبری خاطرنشان کرد: در زیرساخت‌های حیاتی حوزه سایبر باید سطح کارکردی آسیب ناپذیر باشد به این نحوه که در شرایط حادثه عملکرد خود را حفظ کند.

ضرورت استفاده از تجهیزات بومی هوشمند در زیرساخت‌های حیاتی

سردار جلالی با اشاره به تهدیدات موجود در زیرساخت‌های حیاتی فضای سایبر اظهار داشت: علاوه بر ضرورت استفاده از تجهیزات بومی هوشمند در زیرساخت‌های حیاتی، باید از سیستم‌های دستی در کنار سیستم‌های هوشمند استفاده شود که در صورت بروز حادثه، هر لحظه امکان خارج کردن سیستم هوشمند از مدار وجود داشته باشد تا امکان ارائه خدمات به صورت کامل میسر شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه کشور ما یکی از پیشرفته‌ترین کشور‌ها در حوزه صنعت شیمیایی و پتروشیمیایی است، خاطرنشان کرد: متاسفانه در حوزه طراحی پاسخ و تامین ایمنی برای این حوزه وضعیت مطلوب نیست که لازم است در این زمینه تلاش‌های مضاعفی صورت پذیرد.

به گفته سردار جلالی در حوزه رصد و پایش تهدیدات، الزاماتی پیش بینی شده است که ما به‌صورت منظم بتوانیم رصد و پایش انجام دهیم و بر اساس میزان سطح بندی زیرساخت‌ها در دوره‌های متناوب این اقدامات انجام شود. امروز در حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی سامانه‌های فرماندهی و کنترل اداره زیرساخت ایجاد شده که پیش بینی شده که هر زیرساخت حیاتی و حساس باید سیستم کنترل زیرساختی را داشته باشد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به برنامه تداوم کارکرد در حوزه زیرساخت اشاره کرد و افزود: از نگاه پدافند غیرعامل در تهدیدات ترکیبی تداوم کارکرد در حوزه زیرساخت نقطه کلیدی به شمار می‌آید باید در مواجه با حملات تدابیری اندیشیده شود که این زیرساخت‌ها تداوم کارکرد خود را حفظ کنند و تاب‌آوری حداکثری و عدم شکنندگی در برابر تهدید در این موارد تاکید است.

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی خبر داد: آمادگی مجلس برای تصویب قانون جامع پدافند غیرعامل

ابراهیم عزیزی، نایب رئیس اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این همایش با بیان اینکه قدمت پدافند غیرعامل به اندازه تاریخ بشریت است، اظهار داشت: زندگی بشر همواره با وقوع حوادث عجین بوده است. گاه این حوادث منشا طبیعی داشته و گاه غیر طبیعی. این در حالیست که با پیشرفت فناوری و بکارگیری تسلیحات هوشمند، شکل نبرد تغییر کرده و این امر اهمیت پدافند غیرعامل را بیش از پیش نمایان ساخت.

یکی از مهمترین ملاحظات در پدافند غیرعامل پرهیز از نگاه‌های زودگذر و سطحی است

وی با بیان اینکه کاهش آسیب پذیری در تهدیدات وابسته به پدافند غیرعامل است، افزود: یکی از مهمترین ملاحظات در پدافند غیرعامل پرهیز از نگاه‌های زودگذر و سطحی است. یکی از اولویت و ضرورت‌ها هم خودداری از محاسبه غلط پیرامون تهدیدات است و از وظایف سازمان پدافند غیرعامل کشور این است که از بروز این نگاه و تحلیل جلوگیری کند.

نایب رئیس اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تحول فکری، حرکت علمی و رویکرد‌های فناورانه را مهمترین سرمایه برای مجموعه سازمان پدافند غیرعامل کشور دانست و افزود: باید تلاش کنیم رعایت اصول و ضوابط پدافند غیرعامل به یک ارزش عمومی بین عوام و خواص تبدیل شود.

لزوم مرجعیت پدافند غیرعامل در فعالیت‌های زیرساختی

عزیزی با تاکید بر لزوم بازنگری در برنامه ریزی‌ها پدافندی مبتنی بر خطرات نوظهور تصریح کرد: معتقد به مرجعیت قرار دادن پدافند غیرعامل در فعالیت‌های زیربنایی و زیرساختی و ساماندهی، توانمندسازی و ارتقای شاخص‌ها در حوزه پدافند غیرعامل هستم. تنها در این صورت است که شاهد حاکمیت رویکرد جامع نگر در پدافند غیرعامل خواهیم بود.

وی با بیان اینکه امروز فرهنگ سازی و گفتمان سازی از مباحث مهم در پدافند غیرعامل است، خاطرنشان کرد: اگر رویکرد پدافند غیرعامل در زندگی عادی مردم نهادینه شود، افراد جامعه و دارایی هایشان از هر حادثه طبیعی و غیرطبیعی مصون خواهند ماند.

لزوم ارتقای دانش فنی پدافند غیرعامل در مکتب دفاعی

وی با اشاره به لزوم ارتقای دانش فنی پدافند غیرعامل در مکتب دفاعی بر ضرورت بهره گیری از ظرفیت همه ارکان کشور از جمله قوای سه گانه برای تحقق این موضوع مهم، تاکید کرد.

نایب رئیس اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر آمادگی مجلس شورای اسلامی برای همکاری همه جانبه با سازمان پدافند غیرعامل در زمینه تصویب قوانین تسهیل‌گر در امور پدافند غیرعامل، متذکر شد: مجلس آماده است تا نسبت به تصویب قانون جامع پدافند غیرعامل، چه به صورت لایحه از سوی دولت و چه به صورت طرح از سوی نمایندگان اقدام نماید.

تشریح نظام مدیریتی هوشمند در برابر تهدیدات از منظر پدافند غیرعامل از سوی سردار احمدی مقدم

سردار اسماعیل احمدی مقدم، رییس دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی در این همایش با بیان اینکه هدف نهایی پدافند غیرعامل خنثی سازی کامل تهدیدات، بدون سلاح و روش‌های عامل نظامی است، اظهار داشت: هنر مدیران ملی، تبدیل ظرفیت‌ها به قابلیت هاست که با این قابلیت هم بتوانیم امنیت ملی و هم منافع ملی خود را تقویت کنیم.

وی با بیان اینکه تهدیدات به اندازه داشته‌ها و دارایی هاست، تصریح کرد: در پدافند غیرعامل با آسیب‌ها در داخل و تهدیدات از بیرون مواجهیم و نکته مهم و حیاتی اینجاست که باید از تقابل همزمان تهدید و آسیب باید جلوگیری کنیم.

رییس دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی با بیان اینکه پدافند غیرعامل نگاه آسیب محور دارد و تلاش دارد با فرض اینکه آسیب وجود دارد از درون کشور را قوی و تقویت کند، ادامه داد: در پدافند غیرعامل با عنصری به نام پایداری سروکار داریم. بدان معنی که سیستم دارای مداومت و استمرار در کارکرد است و در برابر تهدیدات با نوسانات اندکی مواجه می‌شود.

به نگاهی عمیق‌تر و دقیق‌تر در تعریف تاب آوری به ویژه در زیرساخت‌ها نیازمندیم

وی با بیان اینکه تاب آوری مفهوم وسیعی دارد که در برابر فشار‌ها و تکانه‌های خود را نشان می‌دهد، تصریح کرد: هرچه سیستمی تاب آورتر باشد بازگشت پذیری به شرایط عادی سریع‌تر اتفاق می‌افتد. از همین رو در تعریف مفهوم تاب آوری به نگاه عمیق‌تر و دقیق‌تری به ویژه در ایجاد زیرساخت‌ها نیازمندیم.

رییس دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی با بیان اینکه در بحث مدیریت بحران، شاهد فرهنگ مدیریت بحران پس رویدادی انطباق گرا در کشور هستیم، توضیح داد: از قدرت بازگشت پذیری مناسبی برخورداریم. این ویژگی خوبی است، ولی نباید به آن اکتفا کنیم.

سردار احمدی مقدم در بخش دیگری از اظهار خود به جنگ ترکیبی که دشمن علیه ما به راه انداخته است اشاره کرد و افزود: در جنگ ترکیبی طیف گسترده‌ای از ابزار‌ها به شیوۀ همگون یا ناهمگون، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل یک هوشیاری همیشگی در مقابل دشمن، جزو باید‌های یک نظام مستقل است.

به گفته وی این اقدامات با هدف تضعیف و کاهش کارآمدی نظام، ایجاد شکاف میان مردم و حاکمیت، از بین بردن اعتماد عمومی و تضعیف سرمایه اجتماعی، مشروعیت‌زدایی از نظام و... دنبال می‌شود.

وی با اشاره به اینکه نباید هوشمندی را در بعد فناوری خلاصه کنیم، توضیح داد: بخش زیادی از هوشمندی در نظام مدیریت است. یعنی مدیریتی که به موقع تهدیدات را رصد می‌کند، از دیده بانی قوی برخوردار است و تهدیدات دور و نزدیک را به درستی تحت نظر دارد و نسبت به تهدیدات و پیامد‌ها هوشیار، به موقع و موثر عمل کند.

امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک پدافند غیرعامل با دانشگاه علم و صنعت

در حاشیه سومین همایش ملی حفاظت از زیرساخت‌های حساس، تفاهم‌نامه همکاری مشترک سازمان پدافند غیرعامل کشور با دانشگاه علم و صنعت به امضای سردار دکتر غلامرضا جلالی؛ رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور و دکتر منصور انبیاء؛ رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران رسید.

مشارکت در طراحی و اجرای پروژه‌ها و طرح‌های پژوهشی، طراحی و برگزاری دوره‌های پژوهشی و آموزشی، ارائه مشاوره و تبادل نظر در زمینه موضوعات مورد نیاز طرفین، تبادل اسناد، مدارک و منابع علمی و کتابخانه‌ای، گزارش و منابع پژوهشی منتشر و همکاری در زمینه‌های گوناگون انتشاراتی و اطلاع رسانی از جمله موارد همکاری در این تفاهمنامه است.

همچنین به موجب تفاهم‌نامه همکاری مشترک سازمان پدافند غیرعامل کشور با دانشگاه علم و صنعت، این دو دستگاه در زمینه انتشار ویژه نامه و مجلات پژوهشی-تخصصی، تولید محتوای آموزشی، حمایت از تدوین پایان نامه‌های مقاطع ارشد و دکتری، اجرای دوره‌های تحصیلات تکمیلی، استفاده از ظرفیت اساتید و دانشجویان در بستر فرصت مطالعاتی و دوره‌های کارآموزی و ارائه مشاوره و پشتیبانی در حوزه فناوری اطلاعات با یکدیگر مشارکت خواهند داشت.