چالش‌هایی که بحران کووید-۱۹ برای بهداشت محیط ایران ایجاد کرد

به گزارش پایداری ملی به نقل از ایسنا، سازمان جهانی بهداشت ۱۰ بهمن ۱۳۹۸ به دلیل شیوع بیماری حاد تنفسی در سراسر جهان، وضعیت اضطراری بهداشت عمومی در سطح جهانی اعلام کرد و  ۲۱ اسفند ماه ۱۳۹۸ انتشار این عامل بیماری را رخداد جهان‌گیری کووید-۱۹ معرفی کرد.

سرعت بالای انتشار، مسری بودن کووید-۱۹، نداشتن واکسن، ناشناخته بودن روش درمان موثر، بدون علامت بودن ۸۰ درصد افراد مبتلا و ناقل بودن این افراد، سبب ایجاد شرایط افزایش شیوع در میزانی بالاتر از ظرفیت و توان پاسخ‌گویی نظام سلامت شد و تاب‌آوری نظام سلامت را با چالش مواجه کرد.

با توجه به این‌که رعایت اصول مراقبت‌های اولیه بهداشتی می‌تواند مانع از افزایش بیماری و مرگ‌ومیر در جوامع شود؛ پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای، چالش‌های بهداشت محیط ایران را در دوره همه‌گیری کووید-۱۹ بررسی کردند.

نتایج بررسی‌ها، مطالعات، اقدامات و تجارب میدانی نشان داد که مهم‌ترین چالش‌های بهداشت محیطی در دوره رخداد این همه‌گیری شامل موارد ذیل است:

- عدم آمادگی کافی نظام سلامت

- تاخیر در آغاز قرنطینه و فاصله‌گذاری فیزیکی

- آماده نبودن دستورالعمل‌های بهداشتی

- عدم آگاهی کافی نسبت به رفتار ویروس کرونا

- کمبود مواد گندزدا و وسایل حفاظت فردی

- تاخیر در آغاز فعالیت‌های تحقیقاتی ضروری

- الزامات تحقیقات در دوره همه‌گیری

- گندزدایی غیر ضروری معابر

- ناشناخته بودن روش‌های انتقال

- انتقال ویروس کرونا از طریق هوا

- ضعف سامانه تهویه بیمارستان‌ها

- عدم توجه به کاهش تماس

- عدم شناخت سطوح با درجه اهمیت بالا

- تدوین دستورالعمل‌های متنوع و موازی‌کاری

- مدیریت اجساد متوفیان بیماران کرونایی

- ضعف رعایت سطح الزامات بهداشتی در مراکز درمانی

- نقش وسایل حمل‌ونقل عمومی در انتشار ویروس کرونا

- مشکلات بهداشتی مناطق مسکونی

- مدیریت پسماندهای کرونایی بیمارستانی و شهری

- رهاسازی دستکش‌ها و ماسک‌های مصرف‌شده در محیط

- فعالیت مراکز تجمع عمومی

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ علی‌رغم رشد و توسعه فناوری‌های درمانی، لازم است مراقبت‌های بهداشتی اولیه نیز به عنوان یک موضوع مهم، در دسترس، ارزان و عادلانه مورد توجه قرار گیرد. اقداماتی مثل استفاده از ماسک در مراکز تجمع و فضاهای بسته عمومی، شستشوی دست‌ها با مایع صابون دستشویی و یا ضدعفونی دست‌ها بعد از تماس با سطوح، رعایت فاصله فیزیکی و گندزدایی سطوح با اهمیت و در معرض تماس زیاد، آموزش کافی و فرهنگ‌سازی لازم برای اجرای این موارد و توجه به اقتصاد و معیشت مردم، ارتباط تنگاتنگ باسلامت جامعه دارد.

این محققان معتقدند: برای مقابله موثر با حضور طولانی‌مدت ویروس کرونا،‌ لازم است مسئولین ضمن سیاست‌گذاری، اقدامات عملی گسترده پیشگیرانه و پایدار در تامین و توسعه زیرساخت‌های بهداشت محیطی را انجام دهند و مردم نیز در تحقق برنامه‌های پیشگیرانه مشارکت جدی و آگاهانه داشته باشند.

در انجام این مطالعه حسین معصوم‌بیگی و قادر غنی‌زاده؛ پژوهشگران پژوهشکده سبک زندگی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، مشارکت داشتند.

یافته‌های این تحقیق به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «چالش‌های بهداشت محیط ایران در دوره همه‌گیری کووید-۱۹: درس‌هایی برای آینده، در مجله طب نظامی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، منتشر شده است.