کووید-۱۹ و لزوم بازنگری در حوزهHSE مراکز بهداشتی و درمانی

پایداری ملی: HSE مخفف کلمات Health (سلامت)، safety  (ایمنی) و Enviroment ( محیط زیست ) است. سیستم مدیریت HSE  یک ابزار مدیریتی برای کنترل و بهبود عملکرد سلامت، ایمنی و محیط زیست در همه برنامه‌های یک تشکیلات سازمانی بوده است. با ایجاد بستر فرهنگی خلاق و نگرشی نو و سیستماتیک در راستای توسعه پایدار و کرامت انسانی، بطور یکپارچه و با همگرایی و چیدمان هم افزای نیروهای انسانی، امکانات و تجهیزات و با استفاده از سیستم آموزش کارآمد، ممیزیهای دوره‌ای، ارزیابی، بهبود مستمر، موجب به حداقل رساندن اثرات نامطلوب و افزایش اثرات مطلوب از طریق تأمین ایمنی همه جانبه کارکنان و همکاران تشکیلات، تجهیزات و به صفر رساندن حوادث و آسیب‌های ناشی از کار از طریق کنترل یا حذف شرایط نا ایمن و ارتقاء سطح سلامت افراد از طریق اعمال راهکارهای کنترلی مدیریتی و اجرایی در همه سطوح سازمان، شرکت، مرکز و همچنین صیانت از محیط زیست به‌عنوان سرمایه بشریت می‌شود.

مراکز بهداشتی و درمانی به ویژه بیمارستان‌ها یکی از نهادهای مهم در نظام سلامت هستند. 

امروزه منابع عظیمی از سرمایه‌های مرتبط با سلامت جامعه شامل؛ سرمایه‌های انسانی، فیزیکی، مالی و تجهیزاتی در مراکز درمانی فعال هستند. دستاورد این فعالیت‌ها می‌تواند سلامتی، تندرستی و آرامش و امنیت را به‌دنبال داشته باشد.

در جامعه امروزی که اکثراً از سیستم های پیچیده استفاده می‌شود بروز خلل، حادثه و یا از کار افتادگی یک سیستم می‌تواند منجر به بروز اختلال در سطوح مختلف جامعه شده و حتی به تهدیدی برای آن تبدیل شود.

بیمارستان‌ها یکی از مهم‌ترین مؤسسات بهداشتی و درمانی هستند، عدم توجه و یا ضعف نگرش در مواجهه کارکنان این مراکز با انواع مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی که در بخش‌های مختلف آن وجود دارد و یا از خارج به آن وارد می شود. زمینه ساز انواع حوادث و آسیب ها بوده و پیامدها را برای این سیستم  به‌دنبال داشته است.

نگاهی به دو دهه گذشته و سابقه بیماری‌های واگیردار در سطح جهان از جمله سارس (2003) ، مرس ( 2012)، ابولا (2014)، زیکا (2016)، CCHF  و  آنفلوآنزای فصلی نشان می‌دهد که بدلیل نوپدید بودن ، بازپدید بودن و شناسایی ناکافی و یا عدم آگاهسازی و هشدار به موقع ، کادرهای بهداشتی و درمانی پیش از سایر اقشار در معرض آسیب قرار گرفته‌اند.

پاندمی کووید -19 نیز در ادامه رویدادهای گذشته، سبب غافلگیری بسیاری از سیستم‌های بهداشتی و درمانی و متولیان نظام سلامت در سطح جهان شد.

بیماری و فوت ده‌ها نفر از فعالان، متخصصان، کارشناسان و کادر بهداشتی، درمانی، آزمایشگاهی، تصویربرداری و خدماتی در اکثر کشورهای جهان، سند مهمی بر آسیب پذیر بودن این گروه در مواجهه با انواع بیماری‌هاست.

در کشور عزیزمان ایران نیز ده‌ها نفر از مدافعان سلامت جامعه که با کمترین امکانات مشغول ارائه خدمات به بیماران و مبتلایان به کووید -19 بودند ، جان خود را فدای سلامت مردم کردند و صدها نفر از آنان نیز خود به این بیماری مبتلا شدند و هزاران نفر از این خدمتگزاران، مدتهای مدیدی نتوانستند خانواده‌های خود را از نزدیک ببینند.

بخشی از این آسیب ها بدلیل کمبود جدی در وسائل و تجهیزات حفاظت فردی که متناسب با این پاندمی و مواردی که در گذشته رخ داده است، این پاندمی نشان می‌دهد که باید در حوزهHSE  در مراکز بهداشتی و درمانی بازنگری صورت گرفته و بصورت کاملاً جدی مقوله سلامت، ایمنی و محیط زیست در مراکز درمانی مدنظر متولیان سلامت کشور قرار گیرد.

در کنار توجه جدی به سلامت و ایمنی در این مراکز، باید توجه داشت که حجم فراوانی از پسماندهای عفونی و پسماندهای مشکوک و همچنین حجم فراوانی از پساب تولیدی مراکز درمانی در این ایام، باید بصورت جدی و متفاوت از گذشته مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرند.

تاکنون به هر اندازه به مقوله سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSE) در مراکز بهداشتی و درمانی توجه شده است پس از این باید به‌صورت جدی‌تر و بدون حاشیه مورد توجه مسئولان و متولیان نظام سلامت قرار گیرد.

تربیت هر متخصص در حوزه درمانی، تشخیصی، بهداشتی بیش از دو دهه طول کشیده است و حفظ سلامت آنان منجر به ارتقای سلامت، امنیت و آرامش جامعه خواهد شد. یاد و خاطره مدافعان سلامت کشور، به‌ویژه دکتر موسی فتح آبادی و دکتر افشار امیری گرامی باد.