واشینگتن پست: چرا ایران به سرعت از نتیجه همه‌پرسی برکسیت حمایت کرد؟

پایگاه اینترنتی روزنامه واشینگتن پست در گزارشی نوشت: در حالی که رأی انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا (برکسیت) جامعه بین‌المللی را به شدت پریشان کرد. تنها یک کشور بود که به سرعت در این خصوص ابراز خوشبینی کرد: ایران. گرچه تعداد مقامات و سران ایرانی که در خصوص این همه‌پرسی اظهارنظر کردند انگشت‌شمار بود، همان‌ تعداد نیز حمایت و حتی شادی خود را  در این باره بروز دادند. 

«حمید ابوطالبی،» معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور ایران، در حساب توییتر خود نوشت: خروج انگلیس از اتحادیه اروپا فرصتی تاریخی است— باید از این فرصت به دست آمده امتیاز گرفت.

وزارت خارجه ایران نیز روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور دموکراتیک به رأی مردم انگلیس مبنی بر خروج از اتحادیه اروپا احترام می‌گذارد و آن را سازگار با اراده اکثریت مردم این کشور در تعیین سیاست خارجی خود می‌داند. 

ابوطالبی در ادامه توییت خود نوشت: زلزله‌ای بزرگ اروپا را به لرزه درآورد. پرچم‌های اتحادیه اروپا در حال افتادن هستند. مدتهاست که مردم اروپا دیگر به این اتحادیه اعتماد ندارند. 

در حالی که تحلیگران مسائل سیاسی و کارشناسان اقتصادی نگران جهان پسابرکسیت هستند، چرا ایران از آن حمایت می‌کند؟

عده‌ای از مقامات ایران خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را به منزله تغییری اساسی در سازماندهی این کشور تلقی می‌کنند که ممکن است راه را برای نفوذ تهران در محیطی سیاسی که در گذشته به شدت مخالف آن بوده است بگشاید.

رابطه ایران با انگلیس و سایر کشورهای اروپایی پیچیده است و به سالهای پیش از انقلاب ایران بازمی‌گردد. 

در سال‌های دهه 1950 انگلیس مخالف ملی شدن صنعت نفت ایران بود و سرانجام با کمک آمریکا از کودتای برکناری «دکتر محمد مصدق» که خواستار کوتاه کردن دست بیگانگان از منابع نفتی کشورش بود حمایت کرد.

ایران این اقدام انگلیس را حمله‌ای مستقیم به تمامیت ارضی و استقلال خود تلقی کرد. در کنار اختلافات دیگر، این مسئله همچنان دلیل اصلی بی‌اعتمادی ایران به انگلیس است. 

گفته می‌شود «مسعود جزایری،» معاون ستاد کل نیروهای مسلح ایران، پس از اعلام نتیجه همه‌پرسی برکسیت گفت: انگلیس باید بهای سالها استعمار و جنایت علیه بشریت را بپردازد ...»

در ادامه این گزارش آمده است: گزینش کلمات در اظهارنظر او در میان سایر مقامات ایران نیز هنگام صحبت درباره انگلیس رواج دارد. با این وجود «حسن روحانی،» رئیس‌جمهور ایران، کوشید خصومت‌ها میان دو طرف را کاهش دهد و به همین منظور سال گذشته میلادی مقدمات بازگشایی سفارت انگلیس در ایران را که به مدت 4 سال تعطیل بود فراهم کرد. 

گرچه مقامات ایران درباره علت خرسندی خود از  نتیجه این همه‌پرسی سخنی به میان نیاوردند، می‌توان دلایل اقتصادی را عامل آن دانست. اروپا، برای ایران شریک تجاری مهمی به حساب می‌آید. مقامات ایران به عنوان کشوری که در حال بازگشت به صحنه جهانی است، به دنبال کسب منفعت از فرصت‌های تجاری جهان هستند. انگلیس نیز مانند ایتالیا، یونان و اسپانیا ممکن است به شریک تجاری خوبی برای ایران تبدیل شود.

بنابر این گزارش، در واقع انگلیس 2 سال است که می‌کوشد سطح روابط تجاری با ایران را گسترش دهد؛ اما در انجام این اقدام موفق نبوده است. این در حالی است که یک کارشناس مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران معتقد است برقراری رابطه تجاری با تهران جزو اولویت‌های انگلیس در دوران پسابرکسیت قرار ندارد.

مسعود جزایری در ادامه اظهارنظر خود در خصوص برکسیت گفت: تصمیم مردم انگلیس برای ترک اتحادیه اروپا «رد تحمیل اراده آمریکا بر کشورهای اروپایی است. تنها راه محافظت از اتحادیه اروپا نداشتن وابستگی به کاخ سفید است.»

مشخص نیست اعتقاد تعدادی از سیاستمداران ایرانی مبنی بر  بسته بودن درهای انگلیس به روی آمریکا در صورت جدایی این کشور از اتحادیه اروپا از کجا نشأت می‌گیرد. اما روشن است که این آمریکا بود که اتحادیه اروپا را برای تحریم ایران به دلیل برنامه هسته‌ای این کشور تحت فشار قرار داد. شاید مسئولان ایران تصور می‌کنند انگلیس جدامانده از اتحادیه اروپا روابط ضعیف‌تری با آمریکا خواهد داشت.

باراک اوباما در نخستین واکنش به نتیجه برکسیت به وضوح اعلام کرد این مسئله تأثیری بر روابط 2 کشور نخواهد داشت؛ گرچه نتیجه همه‌پرسی برکسیت برای او نیز خوشایند نبود. رئیس‌جمهور آمریکا در این خصوص گفت: رابطه ویژه آمریکا و انگلیس پایدار می‌ماند و عضویت انگلیس در ناتو همچنان یکی از پایه‌های سیاست اقتصادی، امنیتی و خارجی آمریکا را تشکیل می‌دهد.